Türkiye ekonomisinin tutunduğu son dal, ucuz kredi üzerinden büyümeye çalışmak.
Kamu, özel, iç, dış, şirket kredisi, tüketici kredisi hatta kredi kartı borçları, alacak, verecek, hep birlikte Türkiye adına ortada 1 trilyon dolar borç dönüyor.
Bu sistemde olası aksamalar tolere ediliyordu ama iş büyüyünce devlet yapıyı ayakta tutmak için müdahil oldu.
Hazine 100 liralık borç geri ödemesine karşın 179 lira borçlandı.
Zira bankalar “yasal limitlerini sonuna kadar kullandı ve elde avuçta ne varsa hepsini krediye verdi.” Şimdi dertleri yasayı esnetmek ki güneş bir süre daha batmasın.

* * *

Kredilerin vadesi gelince ne olacak? Birçoğu geri ödeyemeyecek. Ödeyemez de... Nasıl ödesinler? Krediyi alınca satışları mı arttı. Bugünün dünden bir farkı var mı?
Gelecek yıl takipteki alacaklar köpürüp gidecek. Bankalar, devletin kapısına gidip garantilerini isteyecek. Vaat edilen garantiyi alabilecekler mi? Valla “çok kâr ettiler” diye şimdiden altyapı hazırlanıyor. Sonrası bilinmez.
Aslında Hükümetin oyun planı basit. Piyasalara Varlık Fonu ile müdahale edip, çaktırmamak. Kredi Garanti Fonu ve bankaların kaynakları ile algı yaratmak. Bütün hikâye bundan ibaret...

* * *

Ekonomi iyi... Nereden anladın? Borsa artıyor.
Artar güzel kardeşim... Sen sokacak parayı bulur sınırlı sayıda olan hisse senetlerinden alırsan artar da, kopar da...
Hatta aldığın hisse senetlerini teminat gösterip tekrar kredili paraya kavuşabilirsin. Tabii belirli bir maliyet karşılığında... Varlık Fonu ne yapıyor sanıyorsunuz?
Borsada yıllardır adam gibi halka arz yok. Borsa Başkanı’nın derdi ne? Siyaset... Nitekim “Bizim için referandum, Gezi’nin rövanşı niteliğindedir” açıklaması hikâyeyi özetliyor.

* * *

Ekonomi iyi... Peki, bu sefer nereden anladın? Dolar düşüyor.
Düşer güzel kardeşim... Sen piyasayı sıkıştırıp harcanacak para bırakmazsan, faizleri yüksekse, elden geldiği kadar kurların oynamayacağı garantisini el altından yabancıya verirsen, düşer.
Dünyada doların düşmediği ülke mi kaldı? Üstelik uluslararası yatırımcılar getiri uğruna batık Venezuela bonolarından, sanal para birimi bitcoine milyarlarca dolar akıtıyor. Türkiye’ye mi gelmeyecekler?

* * *

Burada sorun sıcak parayı nereye kadar besleyebileceğin. Ne ile besleniyor? Faiz... Faizler yüksek. Onu düşürebiliyor musun? Hayır! Düşüremezsin. Göreceksiniz daha da artacak. Neden? Manipüle edilmesi zor da ondan... Temeli olmadan, güven sağlamadan, hukuk işlemeden düşmez o faiz.
Böyle bir ortamın iki yıl daha sürdürülmesi çok zor. “Hadi seçime” deseler üç ay sonra sandık önümüze konulacak. Gelecek yıl için çok pis erken seçim kokuları alıyorum, biline...