FamiCord Kurucu Ortağı ve CEO’su Jakub Baran ve Yaşam Bankası Türkiye Sorumlusu Serdar Burku kordon kanı ile ilgili merak edilenleri anlattı. Fami Cord'un Polonya kökenli bir firma olduğunu belirten Burku, firma olarak Türkiye'de bu konuda hem vatandaşları hem de doktorları bilgilendirmek için çeşitli çalışmalar yürüttüklerini belirtti.

Kordon kanı bankacılığının oldukça geniş ve gelecek vaat eden bir alan olduğuna dikkat çeken Jakub Baran ise “Özellikle ailesinde kanser ve Akdeniz anemisi gibi hastalıklara yakalanmış kişilerin kordon kanını saklatmasını tavsiye ediyoruz.  Akdeniz anemisi Türkiye’de oldukça yaygın. Örneğin diğer ülkelerde yüzde 1 oranında görülen Akdeniz anemisi, Hatay’da yüzde 10-12 oranına kadar çıkabiliyor. Bu çok ciddi bir rakam” şeklinde konuştu.

Baran, kordon kanı hakkında merak edilen soruları yanıtladı...

Jakub Baran ve Serkan Burku FamiCord Kurucu Ortağı ve CEO'su Jakub Baran ve Yaşam Bankası Türkiye sorumlusu Serkan Burku


KORDON KANI NEDİR?

Kordon kanı doğum esnasında toplanabilen bir çeşit doku. Kordon kanının alınması bebeğe ya da anneye herhangi bir zarar vermiyor. Kordon kanı kök hücre bakımından oldukça zengin bir kaynak oluşturuyor. Kordon kanından toplanan her kök hücre, Akdeniz Anemisi gibi kan ile ilgili hastalıkların tedavisinde kullanılabiliyor. Alınan kordon kanı hem bebeğin kendisi hem de genetik eşleşme oluşur ise aile bireylerinin tedavisi içinde kullanılabiliyor. Tedavi sürecinde bazı vakalarda bebeğin kendi kordon kanı daha etkili olurken bazılarında da kardeşinden alınan kordon kanı etkili olduğu gözlendi. Günümüzde 80 tane hastalık bu yolla tedavi ediliyor.

SEREBRAL PALSİ İÇİN UMUT IŞIĞI OLABİLİR Mİ?

Geçen sene Amerika’da kordon kanı ve kök hücre tedavisine yönelik iki araştırma yapıldı. Bu araştırmaların biri beyin felci diğeri de otizm üzerine yapıldı. Araştırmalar, bebeğin kendi kordon kanı ile yapılan tedavinin beyin felci (Serebral Palsi) hastalığını iyileştirdiğini kanıtlandı. Klinik çalışma FDA tarafından onaylanmıştır. Kök hücre tedavisi şu an standart bir tedavi yöntemi değildir. Bu yöntemin standart bir tedavi yöntemi olabilmesi için daha çok araştırmanın ve deneylerin yapılması gerekmektedir. Klinik çalışma, bu tedavi yönteminin bebekler için tamamen güvenli olduğunu gösterdi. Araştırma esnasında baz alınan bazı ölçümlendirme yöntemleri var. Bu ölçümlemelere göre bebeklerin bazısında beyin örgüsü ciddi bir gelişme kaydetti. Bazı bebekler de ise ciddi bir gelişme gözlenmedi. Araştırma 70 civarındaki hasta üzerinde yapıldı. Bu tedavide önemli olan şey, bebeğin kendi kordon kanının alınmış ve saklanmış olması.

Otizm hastalığı üzerinde de kök hücre tedavisi konusunda çalışmalar yapılıyor. Kök hücre tedavisi ciddi bir gelecek vadediyor, ancak üzerinde daha fazla çalışma yapılması gerekiyor. Yapılan araştırmada kök hücre tedavisinin otizm hastalığı üzerinde de olumlu etkisinin olduğu kanıtlandı.

KORDON KANI VE BİO BANKASI ARASINDA NE FARK VAR?

Bu araştırmaların sonuçları henüz başlangıç aşamasında. O yüzden şu an için tedavi yöntemi demek yanlış olacaktır.
Biz kordon kanı bankacılığında kısıtlı bir alanda varız. Ancak bu alan oldukça geniş ve gelecek vadediyor. Sadece kanıtların oluşması için biraz zamana ihtiyacımız var. Biz aile tipi kordon bankacılığı yapıyoruz ve ailelere gelecekte bir tedavi imkanı sunmayı hedefliyoruz. Yalnız bu amacımıza ulaşmak için ailelerin kordon kanının saklanmasını sağlaması önemli. Özellikle de ailesinde bu tarz hastalığa yakalanmış kişilerin kordon kanının saklanmasını tavsiye ediyoruz.

Kordon kanı bankacılığı ve bio bankacılık birbirinden farklı. Kordon kanı bankacılığı sağlıklı kordon kanının doğum anında alınarak saklanmasıdır. Bio bankacılık ise, hasta olan kan ya da doku alınarak ilaç firmaları tarafından işleniyor ve hastaya tekrar naklediliyor. Örneğin kemik, cilt, kalp kapakçıkları gibi dokular toplanabilen dokular değiller. Bu sebeple kordon kanı bankacılığı daha hızla gelişmektedir.

2-3 yıl içerisinde bu tedavi yöntemi standart tedavi yöntemleri arasında yer alacaktır. Kordon kanından alınan hücrelerin çoğaltılma olanağı var. İhtiyaç haline göre deneysel tedavilerde parça parça da tedavi yapılabiliyor.

kordon-kani-shutter

"TÜRKİYE'DE 15 NAKİL YAPTIK"

Yaşam Bankası Türkiye’de toplam 15 nakil gerçekleştirdi. Bunların 4’ü 2017 yılında 6’sı da 2018 yılında gerçekleştirdi. Geriye kalan 5 nakil ise 2017 yılının öncesinde yapıldı.

Halk tipi bankalar ülke açısından önemli olabiliyor. Örneğin toplu taşıma araçları gibi. Bir ülkede toplu taşıma araçları mutlaka olmalı. Ancak maddi imkanınız var ise kendinize özel araç da satın alabilirsiniz, bu tamamen sizin seçiminiz. İşte kordon kanı bankacılığı da böyle bir şey, maddi durumunuz var ise, neden size özel bir yerde kordon kanınızı saklamıyorsunuz. Biz de bu duruma alternatif getirdik. İnsanlara seçme imkanı getirdik.

KORDON KANI NE KADAR SÜRE SAKLANABİLİYOR?

Kordon kanı biyolojik olarak sonsuza kadar saklanabiliyor. Örneğin 23 yıl önce saklanan kordon kanı üzerinde yapılan araştırma sonucu kordon kanının %90 canlı olduğu belirlendi. Kordon kanını nitrojen ile besleyerek saklıyoruz. Bu uzun süreli bir işbirliğidir. Aile istediği sürece boyunca kordon kanını saklayabilir.

SEZARYENLE DOĞUMDA KORDON KANI ALINABİLİR Mİ?

Kordon kanı alımında doğum tipinin hiçbir önemi yok. Normal ya da sezaryen ile yapılan doğumlarda kordon kanı alınabiliyor. Kordon kanı alımında doktorların eğitimine önem veriyoruz. AB ülkeleri kordon kanı bankacılığı konusunda bireyleri eğitmeyi ve bilinçlendirmeyi amaçlıyor ve insanlara farklı seçenekler sunuyor. Kordon kanının çöpe gitmesi yerine saklanması gerektiğini vurguluyor. Kordon kanı, aile tipi ya da halk tipi bankalarda saklanabilir ya da klinik çalışmalar da kullanılmak üzere bağışlanabilir. Biz de kordon kanı bankacılığı konusundaki eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına talibiz.

'ALINAN KORDON KANI, BELLİ BİR YAŞTA VE KİLODAKİ HASTA İÇİN YETERLİ' BİLGİSİ DOĞRU MU?

Bu bilgi kısmi olarak doğru. Bu sebeple kök hücre çoğaltımı ile ilgili çalışmalar çok önemli. Plasentadan ya da göbek kordonunun yapısından alınan kök hücrelerin çoğaltılması ile ilgili bir sorun yok. Ama kordon kanı hücreleri için, hematolojik hastalıkların standart tedavilerinde ciddi limitler var. Mesela günümüzde destekleyici olarak kordon kanı hücreleri ile kordon dokusu hücreleri birlikte verilebiliyor ya da halk tipi bankadan kordon kanı alıp kendi saklanan kordon kanı ile birlikte iki porsiyon şeklinde de kullanılabiliyor. Hatta kordon kanı ile birlikte kemik iliği kök hücreleri de beraber kullanılabiliyor. Aslında tıp litaretüründe geçen şekliyle kordon kanı kök hücreleri 40 kg'a kadar olan bireyler için yeterli geliyor ama az önce söylediğimiz şekillerde kullanılması halinde ciddi bir çözüm sunma olasılığı var. Gelecekte de çoğaltma teknikleri gelişirse zaten sorun olmayacak.