Karantina günlerinde kanun hükmünde kararnameleri (KHK) okumanızı öneririm.

Kamu sağlığı uygulamalarına yasal zemin hazırlayan değişiklilerin temeli 2017 yılında atılıyor.

Biz tanı kiti parantezi açalım...

Küresel salgına yol açan Covid-19 virüsü tartışmalarında en çok şu soruluyor: Piyasada yeterli sayıda tanı kiti bulunuyor mu, üretiyor muyuz?

★★★

Covid-19 virüs salgınına karşı geliştirdiği mücadele yöntemleri örnek gösterilen Güney Kore, günde 20 bin test yapıyor.

Ülkesinde “ulusal acil durum” ilan eden ABD Başkanı Donald Trump, 5 milyon kişiye test yapacaklarını açıkladı.

ABD, koronavirüs eylem planına 50 milyar dolar bütçe ayırdı.

Neymiş; Covid-19 salgınında tanı kiti erişilebilir olmalıymış.

★★★

Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca 25 Şubat tarihli açıklamasında konuya değinmişti.

Türkiye’nin yerli tanı kiti ihracatının USHAŞ aracılığıyla gerçekleştirileceğini belirten Koca, “Dünya Sağlık Örgütü’nün paylaştığı veriler çerçevesinde araştırma-geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarını sürdürdüklerini” ifade etti.



90-120 dakikada sonuç veriyor

Bakan Koca, yerli kit Ar-Ge çalışması hakkında bilgiler paylaştı:

“Şimdiden bir ülkeden 10 bin talebin olduğunu, benzer şekilde 3-4 ülkenin daha talepte bulunduğunu söyleyebilirim. Bu kit 90 ile 120 dakika arasında sonuç verebiliyor. Bu süreyi 60-75 dakikaya çekme çalışması içindeler... Almanya, İngiltere ve Fransa’da üretilenlerin 3 saate yakın olduğunu biliyoruz...”

★★★

Sağlık Bakanlığı’na bağlı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM), Ocak 2020 itibarıyla, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Bioeksen firması ortaklığında geliştirilen ancak ticari satış hakları Uluslararası Sağlık Hizmetleri A.Ş.’de (USHAŞ) olan “Covid-19 RT-qPCR Tespit Kiti”nin yurtdışı tanıtım ve satış faaliyetlerini sürdürüyor...

★★★

Tanı kiti üretiminde 3 paydaş görüyoruz: Bunlardan USHAŞ, 663 sayılı “Sağlık Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında KHK” ile 4 Şubat 2019 tarihinde kuruldu.

USHAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Cevat Şengül, Medical Park, Acıbadem Sağlık gibi özel hastanelerde yöneticilik ve Medipol Üniversitesi öğretim üyeliği görevlerinde bulunmuştu.

★★★

USHAŞ, yurtdışında tıbbi Ar-Ge, satış faaliyetlerini sürdürmek üzere oluşturulan kamu-özel sektör işbirliği modelinin çatı kurumu oldu.

Sağlık stratejisi, akreditasyonlar ve hizmet standartları konusunda bakanlığa önerilerde bulunuyor.

Faaliyetleri üç alanda yoğunlaşıyor: Sağlık hizmeti ve sağlık meslek eğitimi turizmi-ilaç, cihaz, tıbbi malzeme ve sağlık bilgi sistemleri ihracatı.

[caption id="attachment_5680239" align="alignnone" width="200"] Canan Ketre[/caption]

Pazar genişliğine odaklanıyor.

Yurtdışında “sağlık turizmi koordinasyon ofisleri” ve “ileri tanı merkezleri” açtı.

★★★

Yerli tanı kiti proje ortaklarından Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB), 2014 yılında çıkarılan 6569 sayılı Kanun kapsamında 2015 yılında kuruldu.

Kanser, Anne Çocuk Ergen Sağlığı gibi Türkiye Biyoteknoloji Enstitüsü de, TÜSEB bünyesinde yer alıyor.

Bakan Koca aynı zamanda sağlık alanında bilgi üretmek üzere kurulan TÜSEB Yönetim Kurulu Başkanı...

★★★

Tanı kiti üretiminin kamu tarafındaki her iki paydaşı (TÜSEB- USHAŞ); Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı kurumlar.

Bu kurumların mazisi 1928’de kurulan “Hıfzısıhha Enstitüsü”ne dayanıyor.

Temel ulusal bir  laboratuvar olarak hizmet veren Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün ismi, 1983’te Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı olarak değiştirilmişti.

2012’de Türkiye Halk Sağlığı Kurumu adını alan kurum, 2017’de de 694 Sayılı KHK ile kapatılarak, bakanlığa bağlı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne (HSGM) dönüştürüldü.

Kamu özel sektör işbirliği; şehir hastanelerinde olduğu gibi Sağlık Bakanlığı bünyesindeki tüm katmanlarda kurumlaşmasını tamamladı.

20 kişilik ekiple çalışıyor

Söz konusu tanı kitinin özel sektör bacağını, 7 Ocak 2020 tarihinde kurulan Bioeksen Ar-Ge Teknolojileri Ltd. şirketi oluşturuyor...

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Arı Teknokent kökenli Bioeksen, 2014 yılından bu yana faaliyette.

TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı ve KOSGEB desteğiyle 162 farklı moleküler biyoteknoloji ürünü piyasaya çıkarmış.

Medikal moleküller, genetik mikrobiyoloji ve biyoteknoloji alanlarında faaliyet gösteren Bioeksen’in Yönetim Kurulu Başkanı teknoloji girişimcisi Canan Zöhre Ketre Kolukırık, 20 kişilik bir ekiple çalışıyor.

“Yeterli sayıda tanı kiti üretim kapasitemiz var mı?” diye de sormuştunuz değil mi; “Var” deniyor.

Türkiye’de Covid-19 tahlillerini yapan il sayısı 6’ya çıkarılıyor.

Covid-19 belirtileri gösteren hasta, özel bir ambulansla hastaneye getirilmeli. Ama nasıl? Bu da yeni soru...