Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye’de bazı projeler çerçevesinde verdiği fonların çok önemli bir bölümünün Avrupa’ya döndüğü ortaya çıktı. İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Yusuf Serengil, AB ile müzakereler  konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı’na 12 yıldır danışmanlık yaptığını belirterek, “Avrupa Birliği hibeyi veriyor. Fakat projeyi alan şirket Avrupa şirketi olduğu için paranın büyük bir kısmı kâr olarak Avrupa’ya geri gidiyor. Avrupa’dan bize gelen fonların yüzde 80’i, yüzde 90’ı Avrupa’ya geri dönüyor” dedi.

NASIL DÖNÜYOR?

Prof. Dr Yusuf Serengil, Meclis İklim Değişikliği Araştırma Komisyonu’na sunum yaptı. Serengil, “Özel sektör kapasitesi çok önemli bana göre, çünkü özel sektörümüz çok zayıf iklim değişikliği konusunda. Ben, 2017-2019 arasında Ankara’da bir proje yürüttüm bir Avrupa şirketi adına. AB burada Türkiye’ye belli bir fon verdi. Bu fon benim projemde 2 milyon Euro’ydu. Fonun yaklaşık 1.7 milyonunu AB geri aldı, o şirket vasıtasıyla. Yani Türkiye’ye sadece 300 milyon civarında bir para kaldı. Genellikle böyle oluyor, yani AB hibeyi veriyor Türkiye’ye proje için fakat projeyi alan şirket Avrupa şirketi olduğu için Türkiye’de faaliyetleri yapıyor ama gene paranın büyük bir kısmı kâr olarak Avrupa’ya geri gidiyor. Avrupa ülkeleri örneğin Fransa, Kongo’ya  ya da Orta Afrika Cumhuriyeti’ne bir kredi açıyor, diyor ki: ‘3 milyon Euro’luk bir proje yapabilirsiniz, projenin kapsamı bu olacak’ ama projeyi gene kendi şirketleriyle yaparak parayı oradan da geri almış oluyor.”

Prof. Serengil, bu durumu sona erdirebilmek için Türk şirketlerinin güçlenmesi gerektiğine de işaret etti.

Türk firmaları karşılayamıyor


CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, “İhale yapıyorsunuz, yabancı bir şirket de alabilir, Türk şirketi de alabilir. Ben onu anlayamadım” diye itiraz etti. Prof. Serengil, şu cevabı verdi:  “AB bir proje verdiği anda iş bitirme istiyor. Örneğin 3 milyon Euro’luk bir projede, 6 milyon Euro’luk bir iş bitirme istedikleri için Türk şirketleri bunu karşılayamıyorlar. Avrupa şirketleriyle konsorsiyum yapmak durumunda kalıyorlar, o durumda da Avrupa şirketleri paranın büyük bir kısmını alıyor” dedi.