AKM, Türkiye’de Cumhuriyet döneminin simge yapıları arasında yer alıyor. Opera, bale, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi salonu ve sinema da bulunan Atatürk Kültür Merkezi (AKM), 13 yıl ardından konukları ile buluşmaya hazırlanıyor.

AKM NEREDE, AÇILDI MI?

İlk defa 1969 yılında dünyanın dördüncü büyük sanat merkezi olarak hizmete giren bina, Türkiye’de Cumhuriyet döneminin simge yapılarından biridir. Kültür merkezi, 2008’den 2018'e kadar kapalı kaldı ve Şubat 2018'de yenisinin yapımı için yıkıldı.

Atatürk Kültür Merkezi'nin açılışı 29 Ekim 2021 tarihinde gerçekleştirilecek.



ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ FOTOĞRAFLARI

FOTO: Depophotos - Taksim'de Atatürk Kültür Merkezi İnşaati ve önünde Osmanlı Bankası Müdürlüğü Lojmanı (5 May 1955)


 

FOTO: Depophotos / Taksim Meydanı'ndaki Atatürk Kültür Merkezi (AKM) ve telefon kulübeleri. (1960)


 

FOTO: Depophotos / 1960'lı yıllarda Taksim Meydanı, Cumhuriyet Anıtı ve çevresi. Ortada görülen süngü anıtı 27 mayıs 1960'dan sonra dikilmiş ve 1980 öncesi kaldırılmıştır.


 

Foto: Depophotos / Taksim Meydanı 1970


Taksim Meydani 1972


 

Gökyüzünden İstanbul 7 Ağustos 1999


 

Taksım meyadanda bulunan akm (ataturk kultur merkezı) restorasyon calısmaları devam edıyor. (14 Mar 2013)


 

Taksim Gezi Parkı'na yapılması planlanan Topçu Kışlası için düzenleme çalışmaları sırasında ağaçların kesilmek istenmesine karşı protestolarla başlayan ve kitlesel gösterilere dönüşen eylemlerde, AKM ön yüzüne çok sayıda bayram ve pankart asıldı. 31 Mayıs 2013


 

Foto: Depophotos / Taksim'deji Atatürk Kültür Merkezi'nde yıkım çalışmaları devam ediyor. Taksim'de yapımı süren cami ile birlikte AKM'nin yıkılması ve yerine yapılacak yeni Atatürk Kültür Merkezi ile İstanbul'un ünlü meydanının silüeti de tamamen değişiyor. 5 Mart 2018


 

Taksim'de bulunan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) 'nde yıkım işlemleri sürerken. (31 Mart 2018)


 

FOTO: İHA / Açılışına az bir süre kalan AKM'nin son hali görüntülendi.


AKM TARİHÇESİ

Mimar Feridun Kip ile mimar Rüknettin Güney tarafından projesi çizilen, 29 Mayıs 1946’da temeli atılan bina, ödenek yokluğu nedeniyle tamamlanamayınca 1953 yılında Bayındırlık Bakanlığına devredildi ve 1956’da mimar Hayati Tabanlıoğlu projesi ile inşaata devam edildi. Bina, 12 Nisan 1969’da İstanbul Kültür Sarayı adıyla hizmete girdi. Açılışta Ferit Tüzün’ün Çeşmebaşı Balesi ile Verdi’nin Aida Operası sahnelendi.

23 yılda tamamlanabilmiş olan İstanbul Kültür Sarayı binası, kısa bir süre sonra 27 Kasım 1970'te Arthur Miller’in Cadı Kazanı adlı oyun oynanırken çıkan yangında harap oldu. Yangında can kaybı olmadı ancak bina ile beraber IV. Murad adlı oyunun galası için Topkapı Sarayı'ndan getirtilmiş eşyaların bir kısmı da yandı (IV. Murad'a ait bir kaftan, değerli bir Kur’an, IV. Murat’ı gösteren bir tablo). Yangının kaynağı tespit edilemedi.

Yangından sonra Hayati Tabanlıoğlu tarafından onarılan bina 8 yıl sonra 6 Ekim 1978 tarihinde ikinci kez açıldı. 2000'li yıllara kadar o haliyle hizmete devam etti.

2005 yılında, binanın ekonomik ömrünü tamamlamış olduğu gerekçesiyle dönemin Kültür Bakanı Atilla Koç tarafından binanın yıkılması önerilmiştir. Ancak sanat ve mimarlık platformlarının, sivil inisiyatiflerin yoğun tepkisi, ısrarlı gösteriler ve basının desteğiyle yeniden yapılan değerlendirmeler sonucunda Kasım 2007’de İstanbul 2 No'lu Koruma Kurulu, Atatürk Kültür Merkezi'ni 1. grup kültür varlığı olarak tescil etti ve böylece yıkım gerçekleşmedi.

Kasım 2008’de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından imzalanan protokolle İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın üstlendiği Atatürk Kültür Merkezi'nin yenileme projesini hazırlamak üzere Tabanlıoğlu Mimarlık görevlendirildi. Tadilat, Kültür Sanat ve Turizm Emekçileri Sendikası’nın açtığı dava nedeniyle mahkeme kararıyla durduruldu.

Şubat 2012'de Sabancı Holding ve Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında Atatürk Kültür Merkezi'nin restorasyonu mutabakat imzalandı. Atatürk Kültür Merkezi'nin yenileme çalışmalarına Sabancı Holding 30 milyon TL'lik katkı sağlayacaktı. Ancak o yıl, Taksim Gezi Parkı ve Taksim Meydanı bölgesi için önerilen imar planları kapsamında AKM'nin yıkılıp yerine başka bir opera binası ve cami yapılacağı bildirildi. 28 Mayıs 2013'te başlayan Gezi Parkı olaylarında gece çok sayıda gösterici meşalelerle AKM çatısına çıktı. Çökme tehlikesi nedeniyle çatı boşaltıldı. Polis boş binaya yerleşti ve lojistik merkez olarak kullanmaya başladı. 2015 yılında boş binanın yağmalandığı, teknik tesisatının, aydınlatma ve ses ekipmanlarının yanı sıra birçok eşyanın polis korumasında olmasına rağmen ikinci el pazarlarında veya hurdacılarda satıldığı ortaya çıktı.

Orijinal AKM'nin yerine yeni bir bina yapılması için, on yıl önce terk edilen binanın yıkım çalışmalarına 13 Şubat 2018'de başlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, binanın yıkımının ardından "AKM için de çok bağırdı Geziciler. İstediğiniz kadar bağırın, çatlayın, patlayın yıktık." sözlerini kullandı. Yaklaşık üç buçuk ay sonra aynı yıl 30 Mayıs'ta yıkım tamamlandı.

10 Şubat 2019'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı temel atma töreniyle yeni kompleksin yapımına başlandı. Yeni kültür kompleksi, toplam 95.000 m2 alana sahip beş bölümden oluşmaktadır. Tiyatro, sinema ve konser salonlarının yanı sıra sergi merkezi, kongre salonu, kütüphane, müze, sanat galerisi, kafe ve restoranlar yer almaktadır. Yeni binanın mimarı, 1969 yılında inşa edilen AKM'yi tasarlayan Hayati Tabanlıoğlu'nun oğlu Murat Tabanlıoğlu'dur.