Kızım 18 yaşını doldurdu. Bir yerde sigortalı olarak çalışmaya başlaması (sigorta başlangıcının erken olması) ileriki yıllarda erken emekliliği için katkı sağlar mı? Rahşan Kan

8 Eylül 1999 tarihinde getirilen emeklilikte yaş şartı, özellikle 4/a (SSK) statüsünden emekli olacaklar açısından sigorta başlangıcını önemli kılmıştı. Zira 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların emeklilik yaşı ve prim günü şartı, önce 8 Eylül 1999 sonra 23 Mayıs 2002 tarihindeki sigortalılık süresine göre kademelendirildi. Bu bağlamda sigorta başlangıcı ne kadar önce ise emekliliğe erişimleri de o kadar erken oldu/oluyor.

9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar açısından, sigorta başlangıç tarihi emeklilik şartlarında farklılık yaratmıyor. Bu tarih aralığında sigorta başlangıç tarihi ne olursa olsun emeklilik için prim günü ve sigortalılık süresinden ayrı olarak kadınların 58, erkeklerin 60 yaşını doldurmaları gerekiyor. Ya 7000 prim günü ya da 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi ile kadınlar 58, erkeler 60 yaşları dolduğunda emekli olmaya hak kazanıyor.

30 Nisan 2008 sonrası için ise yaştan emeklilik için aranan 5400 prim günü, 4/a sigortalıları açısından 30 Nisan 2008 ila 31 Aralık 2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 4600 günden başlamak üzere, sonraki her yıl için 100 gün artırılmak suretiyle kademelendirilmişti. O da en son 2016 yılı ve sonrasında sigortalı olanlar bakımından 5400 güne fikslendi. Benzeri prim günü kademelendirmesi, 4/a statüsünden engelli hakkıyla emekli olacaklar için de öngörüldü.

Bugün itibarıyla sigorta başlangıcının erken emeklilik açısından bir etkisi bulunmuyor. Sadece kadınlar açısından, doğum borçlanması ilk defa sigortalı olunan tarihten sonra doğan çocuklar için yapılabildiğinden, doğumdan önce sigorta başlangıcı yapılmasında yarar var.

Çalışan, yıllık izindeyken işten çıkarılabilir mi?


2012 yılında emekli oldum. 2019 Aralık ayında şu an çalıştığım işyerinde işe başladım ve işim gereği bugüne kadar yıllık izin kullanamadım. İşveren belirsiz süreli iş akdimi yıllık izin kullandığım sırada tazminatsız olarak feshedebilir mi? Fesih süresi içerisinde yıllık iznimi kullanmamı isteyebilirler mi? H.K.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 ve 25. maddelerinde sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi ve işveren için tanınmış olan haklı nedenle fesih yetkisinin, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçmeden ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılması gerekiyor.

Bu bağlamda işveren, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II. maddesinde sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenlere dayanarak iş sözleşmesini yıllık ücretli izin sırasında da haklı nedenle tazminatsız olarak feshedebilir. Ancak fesih öncesinde işçinin savunmasını alması, en azından fesih nedenini bildirmesi gerekir. Sözleşmesi feshedilen çalışanın da tabi ki arabulucuya başvurması, anlaşma sağlanamaması durumunda da yargı yoluna başvurması olanaklıdır. İşveren, fesih süresi içerisinde yıllık izninizi kullanmanızı isteyemez. Zira iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde belirtilen fesih bildirim (ihbar) süresi ile 27. maddesi gereğince işçiye verilmesi zorunlu olan yeni iş arama izinleri, yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.