Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin konuşmalarını Türkçe’ye çevirmek ve yanıt vermek iktisatçıların yapmak istediği bir şey olmasa da; “davranışsal iktisat” alanını “kötü iktisadın” kucağına bırakmaya gönlüm razı gelmedi.

★★★

Nebati’nin “anlaşılmaz” sözlerini hatırlayalım:

Neo klasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöro ekonomi ile daha fazla önem kazanmaktadır.”

★★★

Amerika’nın önde gelen 2 üniversitesinden biri olan Princeton’da ekonomi lisans derecesini alan, 1972 yılı Ekonomi Nobel Ödülü sahibi Prof. Kenneth Arrow gözetiminde Stanford Üniversitesi’nde ekonomi doktorasını tamamlayan, Duke Üniversitesi Siyaset ve Ekonomi Bilimi Profesörü Timur Kuran; “Şaka değil” başlığı ile yaptığı paylaşımında Nebati’nin malum sözlerine yer verdi.

★★★

Kuran’ın “heterodoks ekonomiye” yönelik eleştirilerini Türkçe’ye de çevrilen yayınlardan okumak mümkün.

Türk okuru davranışsal iktisada göndermeler yapan Kuran’ı, 2001 yılında yayınlanan “Yalanla Yaşamak: Tercih Çarpıtmasının Toplumsal Sonuçları” kitabı ile tanımıştı.

2019 yılında yayınlanan “İslam ve Ekonomik Azgelişmişlik: Tarihsel ve Çağdaş Bağlantılar” kitabı Ortadoğu’nun siyasal tarih, sosyoloji ve ekonomi dünyasına derin bir kazı...

★★★

Kuran, Stanford Üniversitesi’nde faaliyet gösteren “İslam ve Müslüman Toplumlar Üzerine Analitik Düşünce Derneği” (Association of Analytic Learning on Islam and Muslim Societies -AALIMS) Kurucu Başkanı da...

★★★

Ekonomik krizin üzerine sis perdesi germek yerine, dünyada tartışılan düzeye çekmenin zamanı geldi.

Bu hafta Washington’a yapacağı ziyarette ABD’li  sosyalist senatör Bernie Sanders ile görüşeceği söylenen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun da aynı amacı taşıdığını öğrendik.

Dün İsmail Küçükkaya’nın TV programına katılan Kılıçdaroğlu, gezinin amacını şöyle anlatıyor:

Dünyada düşünce, bilim insanları vardır. Burada umutsuzluğa kapılıp giden gençlerimiz vardır; onlarla buluşacağım. Onları Türkiye’ye getireceğiz. ‘Ezilenin canı çıksın’ diyen vahşi kapitalizmi el birliği ile yok edeceğiz.

★★★

Temel ekonomi bilime giriş yapalım...

Kuran ile yazıştım.

Gönderdiğim sorulara verdiği yanıtlar aynen şöyle:

- Heterodoks ekonomi, neoklasik ekonomiyi şu ya da bu nedenle reddeden yüzlerce ekonomi akımını kapsamakta.

- Evrimsel ekonomi ve ekolojik ekonomi gibi neoklasik ekonomiye yakın duran akademisyenlerin ilgilendiği ve izlediği akımlar yanında neoklasik ekonominin temellerini reddeden; Marksist ekonomi, anarşist ekonomi, Budist ekonomi gibi çok çeşitli türleri bulunuyor.

- Sayın Nebati’nin açıklaması, iktidarın bunların hangisinden esinlendiğine açıklık getirmiyor.

n Bildiğim kadarıyla, heterodoks ekonominin hiçbir türü enflasyonu indirmek için Merkez Bankası’nın devlet başkanına bağlanması ya da faiz oranlarının düşürülmesi gerektiğini söylemiyor.

- Davranışsal ekonomi, heterodoks ekonomiye girmez. İyi eğitilmiş her ekonomist, Herbert Simon’ın geliştirdiği “sınırlı rasyonalite” kavramını takdir eder; karmaşık sorunları çözmeye çalışan bireylerin mantıksal kısayollar kullandığını da bilir. Kaldı ki, davranışsal ekonomi faiz-enflasyon ilişkisinde Sayın Cumhurbaşkanı’nın “faiz neden, enflasyon sonuç” anlayışını desteklemiyor.

- Nöroekonomi uzmanı değilim ama nöroekonomistler faiz-enflasyon ilişkisi hakkında “faiz neden, enflasyon sonuç” anlayışını destekleyen bilgiler üretmişse, ben bilmiyorum.

- Türkiye’de reel faiz oranlarının ekside tutulması, enflasyonu azdırmaktadır. Bu politika, eşitsizlikleri körüklemekte, iktidar çevrelerine yakın şirketlere büyük rantlar sağlamakta, milyonlarca insanı yoksullaştırmaktadır.

- Sayın Cumhurbaşkanı’nın bir an önce bu yanlışından dönmesini öneriyor ve ümit ediyorum.