Beyaz uykusuz uzakta

Kars çocukların da Kars’ı

Ölüleri yağan karda

Donmuş gözlerimin arası

Sen küçüğüm sımsıcak

Ne derler ona bu kızakta

Boyuna türküler yakıyorsun ya

Sanki her türküden sonra

Hohlasan gök buğulanacak...

9 Ocak 2017 günü Hürriyet gazetesine yazdığım yazıya, Cemal Süreya’nın bu şiiriyle başlamıştım.

Çünkü, adeta “hohlasan gök buğulanacak” dedirten bir havada, eksi 22 derecede Sarıkamış şehitlerini anmak için Kars’a gelmiştim.

Yazımda Ahmet Şafak’ın Sarıkamış adlı eserinde yer verdiği Saruhanlı Mehmetçiğin Anasına yazdığı mektuptan da şu alıntıyı yapmıştım:

 “Ana sana bu mektubu Allahu Ekber Dağı’nda yazıyorum. Galiba veda vakti geldi. Hakkını helal et anam...

Üzülme ana ağlama. Sarıhanlı nere Sarıkamış nere deme...

Sarıkamış için ölmeyi bilmiyorsa bir adam Sarıhanlı için nasıl yaşar?”

Çarşamba akşamı Kars’a gelirken o yazıyı anımsadım.

Peşi sıra da Prof. Dr. Bingür Sönmez’in #Tarih dergisinde yazdığı “Tutsaklığa karşı sanatla direndiler” başlıklı yazıyı okudum.

Bingür Hoca, Sarıkamış savaşında esir alınan Mehmetçiklerin tutulduğu Sibirya esir kamplarında sergilediği tiyatro oyunlarına ve sanat etkinliklerine dikkat çekmişti ama benim dikkatimi daha çok esir sayısı çekmişti.

Bingür Hoca’nın aktardığına göre bazı kaynaklarda 60, bazı kaynaklarda ise 100 bin Türkün Rusya’da esir tutulduğu ifade edilmişti.

Düşünebiliyor musunuz?

Eksi 20’lerde Sarıkamış dağlarında 90 bine yakın Mehmetçik şehit olmuş, bir o kadar Mehmetçik ve sivil de Sibirya kamplarında esir tutulmuştu.

★★★

Kars’a bu kez gelme nedenim Türk Silahlı Kuvvetleri’nin planlı tatbikatlarından EXERCISE KIŞ 2023’tü.

TSK’dan 2113, ayrıca 16 farklı ülkeden 189 personelin katıldığı tatbikatta 651 değişik nitelikte araç ve 865 değişik silah sistemi kullanılıyordu. Azerbaycan, Kosova, Gürcistan, İtalya, Bosna Hersek, Kazakistan ve Özbekistan ise tatbikatta personel ve silah sistemleriyle aktif olarak yer alıyordu.

Yetkililer, EXERCISE KIŞ 2023 bu özelliğiyle Cumhuriyet tarihinin en geniş katılımlı kış tatbikatı olarak tarihe geçtiğine dikkat çekiyordu.

Haliyle Tatbikat’ın gözlemci gününe katılım da hayli yüksekti.

Milli Savunma Bakanı Akar’a Azerbaycan Savunma Bakanı Orgeneral Zakir Hasanov ve Gürcistan Savunma Bakanı Juansher Burchuladze’nin yanı sıra Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Musa Avsever, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Gülan eşlik ediyordu.



★★★

Akar ve misafir bakanlar Tatbikata katılan birlikleri ve tatbikat alanını denetlerken, ben de bir yandan 1915’teki Sarıkamış dağlarını düşünüyor, diğer yandan geceyi eksi 19 derecede geçiren komando birliklerini gözlemliyordum.

Bir tarafta 1915 yılındaki o trajik soğuk gecede Mehmetçiğe giydirilen Yemen’e uygun kıyafetler, diğer tarafta nano teknoloji kullanılmış kış kıyafetleriyle Mehmetçik.

Bir tarafta 1915’teki o trajik gecede Mehmetçiğe verilen ve karabuğday ekmeğinden oluşan azık, diğer tarafta muharebe alanında kurulan fırında pişirilen sıcak ekmekler, mutfakta hazırlanmış sıcak çorbalar...

Bir tarafta 1915’teki o trajik gecede Mehmetçiğin sarılarak son uykusuna daldığı piyade tüfeği, diğer tarafta her türlü teknolojiye sahip silah ve mühimmatla donatılmış Mehmetçik...

Bir tarafta 1915’te yedi düvelle savaşan Mehmetçik, diğer tarafta 17 ülkeyle ortak tatbikat yapan Mehmetçik...

★★★

Ben bu satırları yazarken, Mehmetçik, tatbikat sahasında kendisine verilen bütün görevleri eksiksiz tamamlıyordu.

Bakan Akar da tatbikat alanında yaptığı konuşmada tatbikatın yapıldığı toprakların önemine ve 1915’te bu topraklarda verilen çetin mücadelelere dikkat çekiyordu.

Tatbikat alanından ayrılırken ister istemez Atatürk ve (bölgenin kahramanı) Kazım Karabekir Paşa başta olmak üzere Kurtuluş Savaşına katılan bütün kurucu babalarımızı düşündüm.

Büyük zorluklarla, çetin mücadelelerle kurup bizlere emanet ettikleri Cumhuriyet de Silahlı Kuvvetler de gerçekten büyük ilerleme kaydetmişti.

Bir kez daha gördüm ki Kars’ta, Sarıkamış’ta gelecekte de “hohlasan gök buğulanacak” ama bu topraklarda Sarıkamış gibi trajediler bir daha yaşanmayacak!