Çalışanların birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birinin, hayati önem taşıyan hastalık ya da geçirdiği bir kaza nedeniyle bakım gerektiren durumlarda refakatçi olarak kullanacakları izinlerle ilgili; Refakat izni kimlere verilir? Kamu ve özel sektörde refakat izni ile ilgili merak ettiğiniz her şey haberimizde..

REFAKAT İZNİ NEDİR?


Refakat izni, bir işçinin, eşinin, çocuğunun veya bakmakla yükümlü olduğu diğer yakınının hastalanması veya vefat etmesi durumunda, bu yakınına refakat etmek için kullanabileceği izindir. Refakat izni süresi, işçinin çalıştığı süreye ve işçinin işyerinin bulunduğu ilin mevzuatına göre değişebilir. Genel olarak, refakat izni süresi 10 gündür. Ancak, bazı durumlarda refakat izni süresi daha uzun olabilir. 4857 sayılı İş Kanununda, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Dolayısıyla, işçiye, refakatçi izni verilip verilmeyeceği hususu, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu konuda herhangi bir hüküm bulunmaması halinde, işverenlerin takdirinde bulunmaktadır.

[old_news_related_template title="Yıllık izin süreleri İş Kanunu'nda kaç gündür?" desc="Yaz döneminin yaklaşması ve erken rezervasyon kampanyalarının başlaması ile çalışanlar yıllık izin sürelerini hesaplamaya başladı. Yıllık ücretli izin hakkı İş Kanununa tabi olarak çalışan işçilere uygulanır. Bunun için işçinin iş sözleşmesine dayanarak bir işte ücret karşılığı çalışması gerekir. Yıllık izin nedir? İş Kanunu yıllık izin süreleri ne kadar? Yıllık ücretli izin yönetmeliği ne diyor? Tüm detayları buradan öğrenebilirsiniz" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/03/iecrop/tatil_16_9_1522141881.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/yillik-izin-sureleri-is-kanununda-kac-gundur-sgk-izin-yonetmeligi-2313228/"]

REFAKAT İZNİ NASIL ALINIR?



  1. İşvereninize refakat izni talebi dilekçesi yazın.

  2. Dilekçenize yakınınızın hastalandığını veya vefat ettiğini gösteren sağlık raporu veya ölüm belgesi ekleyin.

  3. Dilekçenizi işvereninize şahsen veya posta yoluyla teslim edin.

  4. İşvereniniz, dilekçenizi haklı görmesi halinde, size refakat izni verecektir.

  5. Refakat izni süresince size, işyerinde çalışmış gibi ücret ödenecektir.


REFAKAT İZNİ KİMLERE VERİLİR?



  • Eş

  • Çocuk

  • Anne

  • Baba

  • Büyükanne

  • Büyükbaba

  • Kardeş

  • Bakmakla yükümlü olunan diğer yakınlar


ÖZEL SEKTÖRDE REFAKAT İZNİ


22.5.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde, evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin sürelerinin, (c) bendinde de, bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinlerinin, çalışılmış günler gibi hesaba katılacağı öngörülmüştür.

Aynı Kanunun “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55. maddesinde de, yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller sıralanmıştır. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (i) bendinde, işçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinlerin yıllık izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacağı öngörülmüştür.

Yani 4857 sayılı İş Kanuna göre, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesindeki hükümlere göre bu yinde bir madde yoksa, refakat izni işverenin takdirindedir.

refakat-izni-shutter

DEVLET MEMURLARININ REFAKAT İZNİ


657 sayılı Devlet Memurları Kanunda 102. maddesinde yıllık izin, 104. maddesinde mazeret izni, 105. maddesinde hastalık ve refakat izni ve 108. maddesinde aylıksız izin hakları düzenlenmiştir. Devlet Memurun çocuğunu veya eşini mesai saatleri içerisinde ve günü birlik doktora götürmesi halinde izinli sayılıp sayılmayacağı ile ilgili bir düzenlemeye de yer verilmemiştir.

Ancak refakat iznine ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasında; “Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü yer almıştır.

Yine refakat izni ile alakalı 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10'uncu maddesinde ise;

1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

[old_news_related_template title="İşçi ya da asgari ücretli çalışma saatleri ve haftalık çalışma süreleri..." desc="Çalışan ile işveren arasında ihtilaflara yol açan çalışma süreleriyle ilgili neleri bilmeniz gerekiyor? Haftada kaç saat çalışmalısınız? Tüm yanıtları haberimizde bulabilirsiniz..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/04/iecrop/yaz-saati-1_16_9_1522041407_16_9_1522907743.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/isci-ya-da-asgari-ucretli-calisma-saatleri-ve-haftalik-calisma-sureleri-2330886/"]

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur.” hükmü yer almakta olup, söz konusu hükümlerde Devlet memuruna refakat izninin hangi hallerde, kimler için verileceği ve süresi ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.

Kanunda düzenleme bulunmayan bu hallerle ilgili ayrıca; Devlet Personel Başkanlığının 10.05.2013 tarihli ve 6759 sayılı yazıları ile “Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna izin verilmesi hususunda gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği ve bu iznin suistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen duruma ilişkin belge istenebileceği ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde söz konusu kişilere refakat etmesi amacıyla Devlet memuruna verilen iznin bahsi geçen personelin yıllık izninden veya mazeret izninden düşülmemesi gerektiği,” yönünde görüş verilmiştir.

Hala bu hususta refakat edilebilecek kişiler için tedavinin uzun süreli olması ve hastanın başka bir ile sevki halinde refakat edecek Devlet Memurları hakkında nasıl bir işlemin yapılacağı hususlarında açıklık bulunmamaktadır.

Buna karşılık 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil başlıklı 125. maddesinde “Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terk etmek” fiili için uyarma cezası verilmesi, “Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek” fiili için aylıktan kesme cezası verilmesi düzenlenmiştir.