Yabancı bankalar, Türkiye’ye verdikleri kredileri artırmak için atağa geçiyor. Merkez Bankası’nın yerli bankalar için koyduğu döviz kredisindeki artış sınırı nedeniyle, doğrudan yabancı bankalardan kredi alacak şirket sayısının artması bekleniyor. TL’deki değerlenmenin artması, döviz kredisini cazip kılıyor.

TL’nin aşırı değerlendiği daha önceki dönemlerde de, ülkeye gelip İstanbul’da ofis açan yabancı bankalar, 2-3 yıldır talep olmadığı için, piyasadan çekilmişlerdi. Şimdi yeniden ofis açmaya başladıkları, Türkiye’de daha çok şirkete kredi kullandırmak için pazarlama yaptıkları konuşuluyor. Yani dışarıda kendilerine ulaşamayan daha küçük ölçekteki şirketlerin ayağına gelerek kredi teklif ediyorlar. Bankacılar bir süredir zaten böyle bir eğilimin yeniden canlanmasını beklediklerini, yeni yılla birlikte bu sürecin başladığını söylüyor.

Büyük şirketler geçtiğimiz yıldan itibaren yurt dışındaki bankalardan doğrudan kredi kullanmayı artırdılar. İçeride faizlerin yüksek olması ve TL’nin değerlenmeye devam etmesi, döviz kredilerini cazip hale getirdi. Büyük şirketlerin zaten yabancı bankalarla ilişkisi var ve yurt dışındaki şirket ya da temsilcilikleri kanalıyla, bu kredileri rahatlıkla alabiliyorlar. O nedenle KOBİ’lerin büyükler kadar rahat döviz kredisi alamadıklarını, bunun finansman açısından KOBİ’leri dezavantajlı hale getirdiğini, bir süredir konuşuyorduk.

Son günlerde konuştuğum bankacılar, İstanbul’da ofis açmaya başlayan yabancı bankaların, kendi müşterileri olan KOBİ düzeyindeki şirketlere kredi teklif etmeye başladıklarını söylediler. Bu durumun yerli bankaları rekabette geriye düşürdüğü, nedeninin de Merkez Bankası’nın döviz kredilerine ilişkin aylık artış sınırlarını sıkı tutmaya devam etmesi olduğunu söylüyorlar.

Aslında sadece döviz kredi artışı değil, Merkez Bankası TL kredi artışını da aylık yüzde 1 ile 2.5 arasında sınırlamayı sürdürüyor. Son dönemde sadece KOBİ’lere dönük kredi artış sınırı biraz gevşetildi ama bankacılar, bu limitleri büyük bankaların ayın ilk günlerinde doldurup, sonra krediyi kesmek zorunda kalıp yeni ayı beklediklerini söylüyorlar.

İTHALAT İÇİN KREDİ ARTIYOR

Konuştuğum deneyimli bankacılar, bir yandan Merkez Bankası’nın bu sınırı korumasının yüksek açık pozisyonu önlemek adına olumlu olduğunu, ileriye dönük riskleri sınırladığını söylüyorlar. Ancak yerli bankaların döviz kredisi sınırlamasının bu kadar sıkı olmasının, pazarın yabancı bankalara kayması anlamına geldiğinin de altını çiziyorlar.

Bankacılar yabancı bankaların, şirketlere ya dışarıdaki bağlı şirketleri kanalıyla kredi verip bunu Türkiye’ye göndermelerine izin verdiğini, ya da doğrudan Türkiye’de teminatlar, ödeme planı ve faizle ilgili müzakereleri doğrudan yapıp, Türkiye’ye döviz kredisi olarak gönderdikleri belirtiliyor.

Şirketlerin belli bir oranda döviz kazancı yoksa yerli bankalardan döviz kredisi alması mümkün olamıyor. Yabancı bankaların ihracat taahhüdüne bakmadan bu krediyi verebildikleri belirtiliyor. Daha önce de olduğu gibi, Türkiye’de ithalatın değerli TL nedeniyle arttığı ve artmaya devam edeceğini kaydeden bankacılar, yabancı bankaların ülkelerinden ithalat yapan Türk şirketlerine kredi vermeyi tercih ettiklerini ifade ediyorlar.

Yerli bankalar bu nedenle, daha uygun faizlere rağmen, sendikasyon rakamlarını fazla artırmayacaklar. TL-döviz dengesinde ihtiyatlı olmak gerektiği için, bu kredi sınırları ileride oluşacak sıkıntıları azaltmak adına, olumlu görülebilir.