Foto: Bültensozcu.com.tr / EKONOMİ SERVİSİ
Saxo Bank Baş Ekonomisti Steen Jakobsen, ABD Doları’nın yönünün ne yönde değişeceğine dair görüşlerini paylaştı ve 2016 yılında uluslar arası piyasalarda dolar yatırımı yapacaklar için önerilerini sıraladı. Jakobsen, “Bugüne kadar ki yanlış yönlendirilmiş politikalar ilkel bir ekonomik modele yol açtı. Kimseye bir yararı dokunmayan güçlü bir ABD doları ortaya çıktı. Ancak daha zayıf bir ABD dolarına giden yola da girilmesi gerek” dedi.
Jakobsen’in dolar üzerine kaleme aldığı makale şöyle:
Artık 2016 görünümü modellemesi için bu yılın son güncellemesini yapma vakti geldi. Size ‘İlkel Ekonomi’yi sunuyoruz, bu yıllar boyunca merkez bankalarının zayıf politikalar uygulaması ve politikacıların reform yapmaması sonucunda mecbur kaldığımız ham bir ekonomik model oldu.
İlkel Küresel Ekonomi’de geleceğe yönelik bütün senaryolar sadece ve sadece tek bir etkene bağlı kalıyor: ABD dolarının yönü…
Büyük Finans Krizi’nden bu yana toplam küresel borcun milli gelirin oranı yüzde 17 arttı. Bu 57 trilyon dolarlık yeni borç anlamına geliyor. Bunun büyük çoğunluğu Amerikan doları cinsinden ve büyük çoğunluğu Çin dahil gelişmekte olan ülkeler tarafından üstlenildi.
Gelişmekte olan pazarlardaki satış, Amerikan doları cinsten borç için büyük teminat çağrısı oldu. Gelişmekte olan pazar birimleri yüzde 20, 30, 40 ve hatta 50’ye varan oranlarda değer kaybederken borç yükü, operasyonel olarak “uzun süreli düşük getiri” politikasına rağmen arttı.
Borçlarını ödeyebilmek için gelişmekte olan piyasalar sermaye harcamaları ve yatırımlarını azaltarak Avrupa ve ABD’nin ihracat siparişlerinin düşmesine neden oldular.
Daha değerli dolar sadece borcu ödemeyi zorlaştırmakla kalmadı. Emtia fiyatlarıyla ters korelasyon yoluyla petrol, metaller ve tarım ürünlerinin fiyatını düşürerek Çin, Suudi Arabistan ve Norveç, Meksika ve Brezilya’nın büyük cari fazlalarının açığa dönüştürdü.
Aslında oyun şöyle oynanıyor: “Sürekli yükselen borcun büyümeyi yavaşlattığı bir ortamda, politika yapıcılar (siz merkez bankaları diye okuyun) sermaye maliyetini düşürerek varlık değerlerini yüzdürüyorlar. Düşük getiri varlıkların değerine yönelik öngörülerin yükselmesine neden oluyor. Ve işte dünya tekrar dengeye oturuyor! Ancak sorun modelin tamamen teminatlar üzerine dayalı olmasından kaynaklanıyor ve teminat bugünkü fiyatı kadar kalitesi üzerinden belirleniyor.
Böyle bir dönemde junk bonoların spreadleri iki yıldan az bir zamanda 700 baz puandan 1.400 puana çıktı. Bu kaliteyi daha mı iyi yapar yoksa daha mı kötü? Tabi ki daha kötü ve bu Fed’in faizleri yükselteceğini kabul etmesinden önce gerçekleşti.
Burada tam anlamıyla ilkel bir ekonomi söz konusu… Kimse daha fazla güçlü bir ABD dolarını tolere edemez çünkü gelecekteki büyümeyi, ulusal hesaplardaki tasarrufları, emtia fiyatlarını ve üretkenliği düşürüyor. Bütün bunlar ciddi paradigma değişikliklerinin yaşanmak üzere olduğu bir dönemde gerçekleşiyor.
• Fed, kendini faiz artırmak zorunda hissediyor. Aralıkta olması ihtimali yüzde 60 ve yedi yıllık gevşek para politikası devrini tersine çevirecek.
• Küresel tasarrufların erimesi Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası’nın uyguladığı parasal genişleme programlarını nötralize ediyor.
• Varlık kalitesi, dezenflasyon, güçlü dolar ve son on yılların en düşük seviyedeki emtia fiyatları nedeniyle tehdit altında bulunuyor. Hem borcu ödemek için ihtiyaç duyulan kazancın zayıflığı hem de hem de borcu sürdürebilmek için katlanılan maliyet varlıkların teminat değerinin aleyhine çalışıyor.
Bunlar parasal trendler ama büyük ihtimalle Fed ve elbette Japonya Merkez Bankası “uzun dönemli düşük getiri” konseptiyle ilgili farklı düşünmeye başlıyorlar.
2016’DAN NE BEKLENMELİ?
Evet, ilkel ekonomi bizi finans piyasalarının geleceğine yönelik sadece bir sorunun cevabını aramaya indirgedi: Amerikan doları ya da daha net olmak gerekirse Amerikan dolarının gelecekteki yönü…
2015’in sonu yaklaşırken makro çerçeve açısından aşağıdaki gibi başlıca değişiklikler olacağını görüyorum:
• İlk Fed faiz artırımında USD’de long pozisyon alın. İlk Fed faiz artırımı sizin katalizörünüz olacak.
• İlk faiz artırımı sonrası USD’de short pozisyona geçin. Özellikle Avustralya doları ve emtia odaklı gelişmekte olan ülke para birimlerinde bunu yapın. (Ayrıca düşük enerji fiyatlarından yararlanan gelişmekte olan pazar para birimlerinde de short pozisyon alın)
• En düşük yatırım notu olan tahvillerle junk tahviller arasındaki spread’i dikkatle izleyin. Varlık kalitesinin zayıflığı artacağı için spread genişlemeye devam edecek ve yatırım notlarında indirim olacağı için yatırım yapılabilir kağıtların sayısı azalacak. Şirket borçlanma enstrümanlarında düşüşün de dikkatle izlenmesi gerekiyor.
• Özellikle altyapıda olmak üzere hükümetlerin mali genişlemeyi tekrar başlatmaya çalışacaklarını bekleyin. Kamu-özel ortaklığı projelerinde büyük bir artış olmasını bekliyorum.
• Fed faiz artırımı sonrası kamu sabit getirili araçlarda ABD’deki zayıf büyüme ortadan kalkacağı için taktik olarak uzun pozisyonda kalın. ABD’de negatif 2015 4. Çeyrek’ten 2016 birinci ve ikinci çeyreklerine geçirgenlik olabilir ama bu getiri açısından aşağı yönlü son hareket alacak. Çünkü yukarıda anlattığım gelişmeler oranları yukarı itecek.
2016 1-2. Çeyrek dönemi geldiğinde enflasyon ve getiride, gelişmekte olan piyasalarda, altın, gümüş, platin, büyüme, sermaye harcamaları ve yatırımlarda düşük seviyeyi görmüş olacağız.
Yüksek seviyesi ise ABD Doları, varlık kalitesi, batık borçlar, banka karları, temettüler ve hisse geri alımlarında görmüş olacağız.
Son olarak bugüne kadar ki yanlış yönlendirilmiş politikalar ilkel bir ekonomik modele yol açtı. Kimseye bir yararı dokunmayan güçlü bir ABD doları ortaya çıktı. Ancak daha zayıf bir ABD dolarına giden yola da girilmesi gerek.
Evet, ABD dolarının hakimiyetinin sona ermesi çağrısı yapıyorum ama ABD’nin hakimiyetinin değil. Kimse ABD üzerine short pozisyon alarak para kazanmamıştır. Fakat para birimleri başarısız bir ekonomik modelin simgesi haline geldi ve doların küresel rezerv para olmasının sağladığı dolaylı desteği azaltmak aslında ABD’nin yapısal reformlar yapması için bir teşvik olur ve düzgün bir altyapı kurmayla üretim sürecine yönelmesini sağlar. Ucuz para bunu yapamadı.
2015 tarihte makronun çok fazla ve mikronun çok az ele alındığı bir yıl olarak hatırlanacak.
İyi yolculuklar,
