Res­men alın­ma­ya baş­lı­yo­rum. So­kak­ta gö­ren, te­le­fo­nu­mu çal­dı­ran ha­li­mi ha­tı­rı­mı sor­ma­dan “do­lar ne ola­cak?” di­ye so­ru­yor. Sağ olun, ben de iyi­yim!  İn­san­lar­da bir sı­kın­tı var.
Do­la­rın her an fır­la­yıp gi­de­bi­le­ce­ği­ne ina­nan­lar ço­ğun­luk­ta. Ves­ve­se de yap­mı­yor­lar. Bel­li ki gi­de­cek. İyi de ne za­man?
Biz­de de­nil­di­ği gi­bi “ser­best ku­r” uy­gu­lan­dı­ğı yok. Ba­riz kur çı­pa­sı ile do­lar kon­trol al­tın­da tu­tul­ma­ya ça­lı­şı­lı­yor. Bu bas­kı­ya rağ­men hâ­lâ ar­tı­yor­sa cid­di an­lam­da so­run var de­mek­tir...
Yıl­ba­şın­da 2.30 olan do­lar 3 li­ra­yı gör­dü ve ha­fif­ten ge­ri çe­kil­di. Do­kuz ay­da yüz­de 30 ar­tış! Şim­di ucun­da du­ru­yor.

ATE­Şİ DÜŞ­MÜ­YOR

Ha­ni in­sa­nın ate­şi bir an­da 40 de­re­ce­ye çı­kar­sa faz­la en­di­şe­len­mez­si­niz. Ve­rir­si­niz ateş dü­şü­rü­cü­yü, ter­le­tir­si­niz, düş­me­si­ni bek­ler­si­niz.
An­cak ateş 39,5 de­re­ce­ye dü­şüp ora­da ka­lır ve da­ha da düş­mez­se iş­te o za­man has­ta­ne­ye doğ­ru yo­la çı­kar­sı­nız.
Pe­ki, has­ta­ne ne­re­si? Mer­kez Ban­ka­sı... Ya­pa­bi­le­ce­ği bir şey var mı? Fa­iz­le­ri ar­tır­ma­ya­cak­sa, yok! Fa­iz­le­ri ar­tı­ra­bi­lir mi? Ko­lay de­ğil.
Do­lar 3.20 ci­va­rı­na gel­me­den ha­re­ke­te geç­me­ye­cek. Ar­tı­rır­sa da öy­le çey­rek pu­an, ya­rım pu­an pi­ya­sa­yı kes­me­ye­cek. Kal­la­vi ar­tır­mak zo­run­da ka­la­cak.

NE­DEN AR­TI­YOR?

İyi de “O fa­iz­ler art­ma­ya­cak!” di­ye si­ya­si bas­kı var. Onu ne ya­pa­cak? Ön­ce ce­sa­ret edi­le­cek, si­ya­si bas­kı kı­rı­la­cak, top­la­nı­la­cak, pi­ya­sa­la­rı tat­min eden ar­tı­şa im­za ko­nu­la­cak. Ya­ni yi­ne geç ka­lı­na­cak. Ne­den ar­tı­yor bu do­lar? Tek tek sa­ya­lım.
De­di­ğim gi­bi Mer­kez Ban­ka­sı “fa­iz” si­la­hı­nı kul­la­na­mı­yor. Do­lar alan­la­rı kor­ku­ta­cak ani bir ham­le ris­ki yok. Ala­nın elin­de pat­la­ma ih­ti­ma­li dü­şük...
Si­ya­si is­tik­rar­sız­lık, er­ken se­çim ve or­ta­da ger­çek bir hü­kü­me­tin ol­ma­ma­sı be­lir­siz­lik ya­ra­tı­yor.
Ka­rar ala­bi­len yok. İm­za ata­bi­len yok. Şid­det ey­lem­le­ri hız kes­mi­yor. Tür­ki­ye dü­şük yo­ğun­luk­lu sa­vaş­ta... Bu­nun ma­li­ye­ti sa­de­ce pa­ra ol­mu­yor ta­bi­i... Kor­ku, ya­tı­rım kaç­ma­sı, sı­cak pa­ra­nın Tür­ki­ye­’den so­ğu­ma­sı...

DA­HA DA SA­YA­LIM!

Ge­len ve­ri­ler iyi­ye işa­ret et­mi­yor. Enf­las­yon­dan tu­tun, ca­ri açı­ğa, ih­ra­cat­tan tu­tun, dış ti­ca­ret açı­ğı­na ka­dar hep­si kö­tü açık­la­nı­yor.
İh­ra­cat ve tu­rizm­den bu yıl az dö­viz ge­li­yor. O da har­ca­ma­la­ra yet­mi­yor. Şir­ket­le­rin do­lar ba­zın­da borç­la­rı var. Açık po­zis­yon­la­rı­nı ka­pat­mak için do­lar ta­lep edi­yor­lar.
Yurt­dı­şı ge­liş­me­ler de bi­ze yar­dım­cı ol­mu­yor. Çi­n’­den ya­yı­lan kü­re­sel eko­no­mi kay­nak­lı risk­ler ve Ame­ri­ka­’nın fa­iz ar­tır­ma sü­re­ci­ne baş­la­ma ni­ye­ti baş­lı ba­şı­na bü­yük prob­lem­ler.
Tür­ki­ye­’ye ge­len dış ser­ma­ye hız kes­ti hat­ta aza­lı­yor. Pa­ra çı­kış­la­rı ya­şa­nı­yor.
Do­lar ar­tar art­ma­sı­na da, da­ha da ar­tar­sa ne­ler ola­cak? O da ya­rın...