Dış ticarette TL ile alışverişin teşvik edilmesi ihracatçıya kaybettirdi. İhracat bedelinin TL olarak ödenmesi ticaretteki 533 milyon dolarlık avantajın 92 milyon dolara  gerilemesine neden oldu

Cari açık sorunu yaşayan Türkiye’ye bir darbe de yerel para birimiyle yapılan dış ticaretten geldi. Türkiye’deki firmaların yurtdışına sattığı malların karşılığında tahsil ettiği döviz oranı düşerken TL oranında yüzde 86.2’lik olağanüstü artış yaşandı. Birçok ülke, Türkiye’den aldığı ürünlerin bedelini döviz yerine daha çok TL cinsinden ödeyince TL ile ticaretteki 533 milyon dolarlık avantaj 92 milyon dolara kadar düştü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden yapılan analiz sonuçlarına göre, 2016 sonuna kadar yerel para ile ticarette yaşanan TL avantajı 2017’nin başından itibaren tersine dönmeye başladı. Dünyanın hemen her ülkesiyle yerel para cinsinden karşılıklı ticaret yapan Türkiye, 2016 yılında gerçekleştirdiği 142.5 milyar dolarlık ihracatın 7 milyar 878 milyon dolara karşılık gelen kısmını “TL” olarak tahsil etti. 2016 yılında ihracat karşılığı tahsil edilen yerel paranın aylık ortalama tutarı 656 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. 2016 yılına kadar da bu ortalama tutar yıllık bazda 50 ila 100 milyon dolar civarında küçük bir artış sergiledi.

2017’DE İŞLER BOZULDU

Ancak 2017 yılıyla birlikte TL ile ihracatta adeta patlama yaşandı. Yani Türkiye’den mal alan yabancı ülkeler, ürünlerin karşılığında Türk firmalarına dolar ya da Euro gibi döviz yerine daha çok TL ödemeye başladı. Bu yılın ilk 4 ayında 50.6 milyar dolarlık ihracatın 4 milyar 890 milyon dolarlık kısmı döviz yerine TL olarak ödendi. Geçen yıl 656 milyon dolar olan aylık ortalama TL ihracat tutarı 2017’de bir anda 1 milyar 222 milyon dolara fırladı. Bu durum, döviz açığı yaşayan Türkiye’nin en önemli döviz kaynağı olan ihracatta olumsuz bir seyir yaşamaya başladığını gösteriyor.
TL cinsi ihracatta yaşanan olumsuz gelişmenin aksine ithalatta aynı artış görülmedi. Yani Türkiye’nin, yurtdışından satın aldığı ürünlerin karşılığında ödediği TL tutarı aynı oranda artmadı. 2016 yılında aylık ortalama ithalatının 1 milyar 189 milyon dolarlık kısmını TL ödeyerek gerçekleştiren Türkiye, 2017 yılında bu tutarı sadece yüzde 10 artışla 1 milyar 314 milyon dolara çıkarabildi. İhracattan elde edilen TL geliri çok daha yüksek artığı için, 2016 yılında aylık ortalamada TL lehine 533 milyon dolar olan dış ticaret fazlası, 2017’de 92 milyon dolar karşılığı TL’ye kadar geriledi.

4

MAKAS AÇILIYOR

Türk Lirası  ile ticarette yaşanan sorunun bir benzeri dolar cinsi  ticarette  yaşanmaya başladı. Türkiye’nin ihracattan elde ettiği dolar miktarı adeta yerinde sayarken, ithalat nedeniyle yurtdışına giden dolar tutarında ciddi artış yaşandı. Geçen yıl ihracat yoluyla Türkiye’ye aylık ortalama 5 milyar 57 milyon dolar döviz girerken bu yıl bu tutar minik bir artışla 5 milyar 73 milyon dolar oldu. Buna karşılık ithalat yoluyla Türkiye’den çıkan aylık ortalama dolar aynı dönemde 9 milyar 272 milyon dolardan 9 milyar 995 milyon dolara çıktı. Türkiye’nin dış ticaretteki aylık ortalama dolar açığı 707 milyon dolar birden artarak 4 milyar 215 milyon dolardan 4 milyar 922 milyon dolara çıktı.