Lenin, Rusya ekonomisini çöküşten kurtarmak için, 21 Mart 1921 tarihinde “Yeni Ekonomi Politikası” (NEP) benimseyerek bir nevi “karma ekonomiyi” hayata geçirdi. Amaç, -tarım başta olmak üzere- özel işletmelere izin vermekti... Stalin NEP’e son verdi...
Tespit 2)
Yıl, 1982... Leonid Brejnev ölünce yerine geçen -15 yıldır KGB başında bulunan- Yuri Andropov, sistemdeki tıkanıklığı tıpkı Lenin gibi mülkiyet ilişkisini yeniden düzenlemeyle -devletin piyasadaki rolünü kısıtlamayla-çözme arzusundaydı. Örneğin, kısa vadede hemen 10 serbest bölge kurarak rekabeti ana hedef haline getirmekti. Görevde -hastalığıyla boğuşarak- 15 ay kalabildi; vefat etti. Reformları askıya alındı. Yerine, statükoya sıkıca bağlı yüksek devlet bürokratlarının dostu Konstantin Çernenko geldi. Onun da ömrü uzun olmadı; 1985’te öldü. Ve... Mihail Gorbaçov ile “bürokrat zenginler” Sovyetler Birliği’ni yıkıp Rusya’yı vahşi kapitalizme teslim etti. 10 yıllık büyük çöküşün ardından iktidara gelen Vladimir Putin kamulaştırmalar yaparak Rusya ekonomisini diriltmeyi başardı...
Aslında...
Yuri Andropov’un yapmak istediğini Deng Şiaping Çin’de aynı dönemde gerçekleşti.
Sonuçta...
Bugün Çin ile Rusya “karma ekonomiyle” dünyanın en büyük ekonomik gücü haline geldi.
Türkiye’de ne oldu:
1950’de Adnan Menderes ile 1980’de Turgut Özal, ABD destekli ekonomi darbeleriyle -Atatürk döneminde başlatılan- “karma ekonomiyi” yıkıp -”serbest piyasa” yalanıyla- devleti piyasadan tamamen kovarak, ülke ekonomisini bitmek bilmez krizlere teslim ettiler. Peki ne yapmak lazım?
Başka dünya mümkün
Habertürk’te -New York’ta yaşayan- Oray Eğin yazdı:
ABD’de sosyalizmin topuk sesleri duyuluyordu. Demokrat Parti’nin geçen seçimde başkan adaylığı için yarışan ve kendisini “demokratik sosyalist” olarak tanıtan Bernie Sanders, valilik seçimlerine ağırlığını hissettiriyordu. Örneğin, “sosyalist” Andrew Gillum’u Florida’da vali adayı olmasını sağlamıştı. Keza...
New York’un şimdiki valisi olan Andrew Coumo’nun karşısına aday olarak çıkan Cynthia Nixon da bir sosyalistti; ve onun da Bernie Sanders ile bağlantısı vardı.
ABD’de bazı valiliklere sosyalistler seçilebilirdi!
Sonra...
Yine Habertürk’te -Washington’da yaşayan- Serdar Turgut yazdı:
“New York’ta bir süre önce Demokrat Parti’yi Temsilciler Meclisi’nde kimin temsil edeceğini belirlemek için ön seçim yapıldı. Herkes Joe Crowley’in kazanacağını düşünüyordu. Crowley, Demokrat Parti içinde çok güçlü bir isimdir. Ön seçimde karşısına Alexandria Ocasio Cortez adlı genç kadın sosyalist çıktı. Ve sonunda Amerikan siyasetini sarsan deprem oldu; seçimi sosyalist aday Cortez kazandı.”
Serdar Turgut’a göre, “2020 başkanlık seçiminde Bernie Sanders’ın çok güçlü bir aday olarak Donald Trump’ın karşısına çıkmasına da kesin gözle bakılıyor...”
Gelelim sonuca...
Şunu demek istiyorum:
Ürkek parti
ABD’de esmeye başlayan sol rüzgar kendini üç yıl önce İngiltere’de hissettirdi:
İşçi Partisi liderliğine 32 yıl sonra tekrar demokratik sosyalizme inanan bir isim seçildi: Jeremy Corbyn. Dedi ki:
- Demiryollarını yeniden kamulaştıracağım...- Enerji şirketlerini yeniden kamulaştıracağım...- Sağlık hizmetlerini yeniden kamulaştıracağım...
- Üniversiteleri parasız yapacağım... Vs.
Bu uzun girişle şunu demek istiyorum:
Hem de “kapitalizmin mabedi” ABD ve İngiltere’de...
- “Başka dünya mümkün” diyenlerin sesleri çıkmaya başladı.
- “Vahşi kapitalizme esir düşmeyeceğiz” diyenlerin sesleri çıkmaya başladı.
(Ve kuşkusuz: “Birileri” bu sesleri boğmak için hemen harekete geçti. Örneğin: Üç İngiliz gazetesi, Jeremy Corbyn’i bir aydır linç ediyor.
“İsrail’e silah ambargosu koyacağını” açıklayarak Siyonist lobilerin şimşeklerini üzerine çeken Corbyn bugün niye hedef?
“Uluslararası Holokost Anma İttifakı” adlı kuruluş, İsrail’in herhangi bir politikasını Nazi Almanya’sına benzetmeyi anti-semitizm sayarak bu kararı, ABD ile 21 AB üyesine onaylattı. Corbyn bu karara itiraz etti. Hemen kimi medyanın hedefi oluverdi. Aslında meselenin aslı sekiz yıl öncesine dayanıyor: 2010 yılında Holokost Anma Günü’nde Hitler’in Auschwitz ölüm kampından kurtulan ve 90 yaşında ölen siyonist karşıtı Hajo Meyer, İsrail politikasını Nazi rejimine benzetmişti.)
Söylemek istediğim şu:
Özellikle de “karma ekonomi” modeliyle sol dünyada yeniden diriliyor. Büyük yanılgılarından çıkardığı dersler ile sol, geniş kitlelerin (İngiltere ile ABD örneğinde görüldüğü gibi özellikle de gençlerin) umudu olarak yeniden doğuyor.
Birileri yine yalanlara başvurarak sol’un önüne geçmeye çalışıyor. Peki...
Ya bizde neler oluyor?
70 yıllık süreçte olduğu gibi Türkiye, yine ağır ekonomik kriz yaşıyor. Daha kaç kez daha benzer krizleri yaşamayı sürdüreceğiz? Bu karanlık girdaptan nasıl çıkacağız?
Tek yol; Atatürk döneminde olduğu gibi devleti tekrar piyasaya sokmak değil mi?
Atatürk’ün partisi ürkekliği üzerinden hâlâ atabilmiş değil.
