E-scooter, ulaşımda ‘mikromobilite’ çağını başlattı. Özellikle corona virüsü salgını sonrası toplu taşıma araçlarına binmek istemeyen insanlar, kısa mesafelerde bu araçları tercih etmeye başladı. Birçoklarına göre e-scooter, muazzam bir potansiyele sahip. Kısa sürede satış patlaması yaşanması da bunu doğrular nitelikte. ‘Yeni normal’in yıldızı e-scooter'lar yaygınlaştıkça, bunlarla ilgili yasal düzenlemeler de yapılmaya başlandı.
İLK ÖLÜMLÜ KAZA BEŞİKTAŞ’TA
Türkiye’de de e-scooter'lara olan ilgi artıyor. Özellikle İstanbul’da bu araçları kullananların sayısı her geçen gün artıyor. Maalesef şubat ayında ilk ölümlü e-scooter kazası da İstanbul Beşiktaş’ta yaşandı. 16 yaşındaki Okan Yıldız yaşamını yitirdi. Hem bu kaza hem de e-scooter'ların iyice yaygınlaşması, yetkilileri yasal düzenleme için harekete geçirdi.
‘SIKI BİR EĞİTİM VERİLMELİ’
İstanbul Valiliği Toplu Ulaşım Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “E-scooter'ların hem ulaşıma hem de çevreye katkısı çok güzel. Ancak telafisi mümkün olmayan kazalara meydan vermemek için güvenlik tedbirlerini almamız lazım. Yeni araç cinsleri ve teknolojileri mevzuatımıza eklemeli, buna ait güvenlik tedbirlerini almalıyız. Sıkı bir eğitim verilmeli. Düzenleme olmadan e-scooter'ların trafiğe çıkmaları risk. Bunun için acil olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, okullar açılmadan önce düzenleme yapılmalı” diye konuşmuştu.
Dünyada en az 29 ölümlü kaza yaşandı. Hepsinin ortak noktası, otomobil, kamyon gibi daha büyük motorlu bir taşıtla çarpışarak kazanın gerçekleşmesi. Bu riski en aza indirmek için birçok ülkede adımlar atıldı, yasal düzenlemelere gidildi. E-scooter'ların üzerinde olması gereken ekipmanlardan, azami hıza ve yaş sınırına kadar birçok kriter belirlendi. İşte farklı ülkelerde uygulanan e-scooter kuralları...
TÜRKİYE
Ülkemizde henüz e-scooterlar ile ilgili bir yasal düzenleme yok. Ancak bu yönde çalışmalar yapılıyor. Şu an için araçları kiralayan firmaların kendi belirledikleri kısıtlamalar var. Örneğin hız sınırı saatte 18 km. Yasaya göre bu araçları 11 yaşından büyükler kullanabilse de kiralama şirketleri genelde 18 yaş ve üstüne müsade ediyor.
Martı'nın kurucusu Alper ÖktemİNGİLTERE
Corona virüsü salgınından en çok etkilenen ülkelerden biri olan İngiltere, bu süreçte ulaşımda ‘yeşil dönüşüm’ü başlattı. Bu adımın atılmasındaki en önemli nedenlerden biri de hastalığın kalabalık toplu taşıma araçlarında hızla yayılma tehlikesi.Ülkede yakın zamana kadar yasak olan e-scooter yasal hale getirildi. Bu araçlar için özel yollar yapılmasına karar verildi. Tabi e-scooter'ların uyması gereken kurallar da var. Kullanıcılarının geçici ya da kalıcı ehliyet almaları gerekiyor. Maksimum hız saatte 25 km’yi geçmeyecek. Kaldırım ve yaya yollarında sürülmesi yasak. E-scooter'ın araç olarak kaydedilmesi gerekmiyor ancak sigortalanması şart. Kask kullanılması öneriliyor ancak zorunlu değil.
ABD
Ülkede genel bir kural yok. Eyaletlere göre değişen çeşitli kısıtlamalar var. Örneğin New York şehrinde nisan ayına kadar e-scooter kullanmak tamamen yasaktı. Yeni yasayla birlikte belirlenen bazı sokak ve caddelerde kullanıma izin verildi. California’da 16 yaşından büyükseniz ve kask takıyorsanız, yollarda, bisiklet şeritlerinde hatta kaldırımlarda bile e-scooter kullanabilirsiniz.
ALMANYA
E-scooter'ların sigortalanması ve sigorta etiketinin aracın görünür bir yerinde olması gerekiyor. Kayıt yaptırıldıktan sonra araçlara plaka takılıyor. Ayrıca ekipman olarak fren, lamba, reflektör ve zil bulundurulması zorunlu. Yaş sınırı 14. Saatte 20 km. hıza kadar izin var. E-scooter'lar normal yollarda ve bisiklet yollarında kullanılabilecek. Ancak kaldırım ve yürüyüş yolları bu araçlara yasak.
FRANSA
2019 yılının eylül ayında e-scooter'lar için yasal düzenleme yapıldı. Buna göre 12 ve üzeri yaştaki kişiler bu araçları kullanabiliyor. Azami hız saatte 25 km olarak belirlendi. Ancak e-scooter kiralayan şirketler, yaya yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerde bu sınırı saatte 8 km'ye kadar düşürüyor. Araçlara sigorta yaptırılması zorunlu değil.
AVUSTURYA
E-scooter'lar bisikletlerle aynı statüde kabul ediliyor. Bu nedenle bisiklette olduğu gibi bu araçlarda da ön ve arka aydınlatma, fren, zil ve reflektör bulunmak zorunda. Azami hız sınırı saatte 25 km. Sürücüler, bisikletler için geçerli trafik kurallarından sorumlu. Ayrıca e-scooter kullanıcıları araçlarını izin verilen yerlere, belirlenen kurallar çerçevesinde park ettiklerini kanıtlamak için fotoğraflarını çekmek zorunda.
İSPANYA
Burada kısıtlamalar biraz daha sıkı. Örneğin birçok ülkenin aksine İspanya’da e-scooter'lar sadece özel tabela bulunan bisiklet yollarını kullanabiliyor. Yaya yoğunluğunun fazla olduğu sokaklarda kullanılması yasak. Kask takılması zorunlu. E-scooter kiralama şirketlerinin ve kullanıcılarının en çok tepki gösterdiği yasak ise araçların sokaklara park edilememesi.
AVUSTRALYA
E-scooter kullanırken hem kask hem de koruyucu elbise giymek gerekiyor. Eğer araç gece sürülecekse,reflektör ve far da olmalı. Ülkenin bazı eyaletlerinde araba ehliyeti, e-scooter kullanmak için de yeterli. Bazı eyaletlerde ise önce bir eğitim almanız ve ardından yapılacak testi geçmeniz gerekiyor. E-scooter'ı alkollü kullanmak ya da sürüş sırasında cep telefonu kullanmak kesinlikle yasak. Avustralya’da maksimum hız sınırı da eyaletlere göre saatte 10 km ila 25 km arasında değişiyor.
