Yaklaşık bir yıldır corona virüsü ile mücadele ediyoruz. Bu mücadele istisnasız herkesin hayatında bir şeyleri değiştirdi. Yüz maskesi, sosyal mesafe gibi değişiklerle başlayan süreç, kısıtlamalar, HES kodları ve daha birçok önlemle devam ediyor. Dünyanın diğer ülkelerinde de benzer önlemler alınıyor. Ancak bazı insanlar bu anlamda şanslı azınlık olarak ön plana çıkıyor. Çünkü onlar virüsün asla ulaşamadığı yerlerde yaşıyor.

Dünyada pandemiden kaçmayı başaran ve çoğu uzak adalar olan bir avuç ülke var. Bu ülkelere virüs uğramadı ancak dünya çapında dalgalanan küresel şok dalgalarından onlar da nasibini aldı. Bu ülkelerin ortak noktası ise şu; hepsi ada ülkeleri…

DÜNYANIN EN BÜYÜK COVİD’SİZ NÜFUSU

Bugün geldiğimiz noktada corona virüsü bulaşmamış olan dünyanın en büyük nüfusu Pasifik’te bulunuyor. Cook Adaları’nı duydunuz mu? İşte o adaların uzak takım adalarında corona virüsünden eser yok.

Salgının ilk aylarında, Cook Adaları'nın en kalabalık nüfusuna sahip olan Rarotonga Adası'nda okulların kapatıldığı ve halka açık yerlerde sosyal mesafenin teşvik edildiği biliniyor. Birkaç hafta sonra önlemler gevşetiliyor ve bu süreç adalıların virüsle yaşamaya en yakın deneyimi olarak kayda geçiyor.

Yine de korkuyla yaşıyorlar

Rarotonga'dan Glenda Tuaine, "Covid-19'un toplumlar üzerinde yapabileceği gerçek etki ve yıkımdan uzakta, burada güvenli bir balonun içindeydik" diyor. Virüs Rarotonga’yı teğet geçmiş olsa da korku ve panik etkisi teğet geçmemiş. Çünkü 17 bin 500 nüfus için sadece 22 doktor ve iki solunum cihazı bulunuyor. Bu açıdan bakıldığında adada virüsün yayılması bir felakete sebep olabilirdi.

TURİZME ETKİSİ

Turizm sektörü, Cook Adaları'nda gayri safi yurtiçi hasılanın üçte ikisinden fazlasına katkıda bulunuyor. Pandeminin hastalık ve ölüm etkisi adayı vurmamış olsa da hükümet Mart ayı ortasında sınırları uluslararası yolculara kapattığında bunun ciddi bir ekonomik yükü olmuş. Başbakan Mark Brown, yaptığı bir açıklamada “sınırlarımızı kapatmamız halkımızı cebinden vurdu” diyor.

O günden beri ada ekonomisi sallantıda. Hükümet işçileri korumayı sağlayan bir yardım paketini devreye sokmuş ve ada için hayati önem taşıyan turist dolarlarının yokluğunda ticari faaliyetleri desteklemeye çalışmış. Ancak bu zorlukların adada daha güçlü bir topluluk ruhunu ortaya çıkardığı belirtiliyor.

Adaların ekonomisi büyük oranda turizm üzerine kurulduğu için pandemi dönemindeki kapanmalar ekonomilerini ciddi anlamda zor durumda bırakıyor. | Fotoğraf: Shutterstock


Adada birbirlerine bakan, komşularını, ilişkilerini kollayan, yetiştirdikleri yiyecekleri paylaşan insanlar var. Başbakan Brown ise “Halkımızın yaratıcılığı yeniden ortaya çıktı” görüşünde.

Bölge sakinleri yüz maskeleri ve kısıtlamalar olmaksızın hayatlarını sürdürüyor. Ayakta kalmaya çalışan iş dünyası ise Yeni Zelanda ile karantinasız bir seyahat imkanı için beklemede. Peki diğer ada ülkelerinde durum ne?

PANDEMİNİN TEĞET GEÇTİĞİ ÜLKELER

  • Bir diğer ada ülkesi Okyanusya’da bulunan Tonga. Krallıkla yönetilen bu ülke neredeyse içeride ve dışarıdaki tüm hareketleri durdurdu.

  • Kiribati Cumhuriyeti de corona virüsüne geçit vermeyen ülkelerden biri. Bu ülke Büyük Okyanus’ta Mikronezya ada öbeği içinde bulunuyor.

  • Kiribati Cumhuriyeti ile aynı bölgede bulunan Nauru da virüsün olmadığı ülkelerden. Bu ülkenin en yakın komşusu 300 kilometre uzaklıktaki Kiribati'nin Banaba Adası.

  • Büyük Okyanus’un güneyinde yen alan ve Polinezya ada öbeği içinde bulunan Niue ve yine Polinezya ülkesi olan Tuvalu da pandeminin teğet geçtiği ülkelerden.

  • Ayrıca Yeni Zelanda’ya bağlı olan Tokelau Adası ile bir ilgisiz bölgesi olan Pitcairn Adası da Covid-19 olmayan bölgeler arasında. Tokelau Adası uçak pisti olmamasıyla da dikkat çekiyor.


Ada ülkesi olduğu hâlde pandemi ile mücadele etmek zorunda kalan ülkeler de var. Ortak özellikleri ise genelde ekonomik sorunlardan ötürü sınırlarını dış dünyaya açmış olmaları.

Örneğin Fransız Polinezyası, turizme bağımlı ekonomiyi yeniden canlandırmak için Temmuz ayında sınırlarını yeniden açtı ve karantinayı terk etti. Bu aşamada Fransız topraklarında sadece 62 teyit edilmiş vaka vardı. Şu anda vaka sayısı 15 binden fazla ve kayda geçmiş 91 ölüm var.

KAPALI KALMANIN BEDELİ

Kapalı kalmanın elbette bir bedeli var. Covid-19 kapanmaları, Pasifik'teki kırılgan ekonomileri, özellikle de turizme bağımlı olanları harap etmiş durumda. Fiji'nin ekonomisi 2020'de yüzde 20’nin üzerinde küçüldü. Binlerce işçi atalarının topraklarında çiftçiliğe dönmek için turizm sektöründeki işlerini bıraktı.

Papua Yeni Gine'nin bazı bölgelerinde ise insanlar takas yöntemine dönüş yaptılar. Bu durum resmi ekonominin durma noktasına gelmesi olarak nitelendiriliyor.

Bu fotoğraf 2016 yılının Nisan ayında Papua Yeni Gine'nin Rabaul şehrinde çekildi. Bugün geldiğimiz noktada Papua Yeni Gine'de aileler çocuklarının yarısını okuldan almak zorunda kaldı.


Papua Yeni Gine'de çocukların yarısı okuldan ayrıldı

Dünya Bankası anketine göre Papua Yeni Gine’de ailelerin yarısından fazlası (%52) çocuklarını okuldan almak zorunda kaldı. Sadece 17 vakanın görüldüğü komşusu Solomon Adaları'nda  ankete katılan tüm ailelerin yüzde 57'si azalan gelir nedeniyle daha az yemek yediğini belirtiyor.

Palau Cumhuriyeti batı Pasifik takımadalarının en büyük şehri olan Koror ise bir yıl sonra corona virüsünden arındı. Ülkede sınırları kapatmak için erkenden alınan bir kararın etkili olduğu düşünülüyor. Bu bölgede Amerika Birleşik Devletleri'nin izniyle 2 bin 800 doz Moderna aşısı satın alındı ve nüfusun yıl ortasına kadar etkili bir şekilde aşılanması hedefi konuldu. Bir hükümet çalışanı olan Semdiu Decherong aile toplantıları gibi “hafife alınan” aktivitelere ve mezuniyetler gibi sosyal olaylara dikkat çekiyor.

Sağlık mı? Ekonomi mi?

Güzel bir adada yaşamanın pek çok faydası olabilir. Covid-19 pandemisi döneminde bu faydalara önemli bir madde daha eklenmiş gibi görünüyor: Diğer ülkelere göre daha sağlıklı bir izolasyon. Ancak dünyadaki ada ülkelerinde yaşayan vatandaşlar adalarından biraz olsun uzaklaşamayacakları bir dönemden geçiyor. Genel olarak bakıldığında ekonomiye fazla önem veren salgınla ilgili sorun yaşıyor. Salgını ekonominin önüne koyan ülkeler ise corona virüsünden herkesten daha çok korunabiliyor.

Bu haber için The Guardian’da yayınlanan “Covid'siz Yaşam: Şimdiye kadar salgından kaçan milletler” başlıklı makaleden faydalanılmıştır.