Bir okuyucumdan gelen mesajı paylaşarak konuya gireceğim:
“2021 denetimlerini tamamlayan Sayıştay denetçileri yüzlerce usulsüzlüğü ortaya koyan bulgularını içeren raporlarını tamamladılar. Nisan ayında Sayıştay Başkanı denetçilerine raporlarını elektronik sisteme girmemeleri talimatını verdi. Bulgular önce Başkanlığa verildi. Başkan tarafından uygun görülmeyen bulguların kaldırılması yönünde mobbing uygulandı. Ortaya çıkan raporlarda denetçilerin tespit ettiği usulsüzlüklere yer verilmedi. Çalışmaları devam eden denetçilere de kendi onayları olmadan bulgu yazılmaması talimatı verildi. Ulaştırma grup başkanı da geçen hafta, süresinden önce beklenmedik şekilde istifa etti.”
Bu iddiaları Sayıştay denetim raporlarını çalışan CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’a soruyorum; “Doğru” diyor.
İktidarın Sayıştay raporlarından “rahatsızlık” duyduğunu, kurumda sıklıkla tekrarlanan üst düzey görev değişiklerinden anlayabiliriz.
En son yapılan atamalara bakalım...
Denetimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Yücel Tarhan, bu görevinden atanalı henüz bir yıl bile olmadan 7 Şubat 2022’de ayrıldı, yerine Ahmet Tezcan getirildi.
Gazetemizde 4 Eylül 2021’de yer alan haberi okuyalım:
“Sayıştay Başdenetçisi Bayram Erken, FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile iltisak ve irtibatının olduğu gerekçesiyle meslekten men edildi. Karar Sayıştay Başkanlığı tarafından oluşturulan komisyonun değerlendirmesinin ardından oybirliğiyle alındı.”
Kararı alan komisyonda 22 Haziran 2021 tarihinde Sayıştay Başkanlığı’na atanan Metin Yener ile birlikte, o dönemde Başkan Yardımcısı olan Tarhan ve halefi Tezcan da yer alıyor.
Ataması yeni yapılan aynı ekip içinde bile çatlakların oluşması dikkat çekmiyor değil. Geçtiğimiz hafta Sayıştay Ulaştırma ve Alt Yapı Grup Başkanı Fazıl Yıldız’ın istifasıyla kurumda ikici bir sarsıntı meydana geldi.
Yıldız’ı istifaya götüren süreç, Karayolları Genel Müdürlüğü denetimi sonucunda saptanan bulguların, Sayıştay denetim raporu TBMM’ye sunulmadan kurum içinde paylaşılmasıyla alevleniyor.
Başkan Yener, Yıldız’a “söylentilerin yayılmasıyla ilgili uyarıda” bulunuyor.
Yıldız amiri ile arasında geçen tartışma üzerine istifa ediyor.
Yener’in başkan olarak atanmasıyla birlikte “taslak rapor” hazırlama sürecinde değişikliğe gidilmesi zaten yeterince tartışmalı bir konuydu.
Yavuzyılmaz taslak raporların özelliğini şöyle açıklıyor:
“Sayıştay denetçileri kamu kurum ve kuruluşlarında saptadıkları bulguları, gerçek rapor formatında taslak rapor hazırlar ve sisteme yüklerlerdi. Yeni yönetim taslak raporların önce kendisine gelmesini istiyor. Bu da TBMM’ye gönderilecek raporlarda “sansürleme” ihtimalini doğuruyor.
Taslak raporda kamu idarelerinin verdiği yanıtlar geniş biçimde yer alırken, TBMM’ye sunulan raporda bunların özetine yer verilir. Kamuoyundan saklanan bilgileri taslak raporları analiz ederek açığa çıkarabiliyoruz.”
Yavuzyılmaz, Ziraat Bankası 2020 yılı Sayıştay Taslak Raporu’ndan yola çıkarak, Demirören Grubu’nun 700 milyon doları Doğan Medya satın alınmasında, 250 milyon doları da işletme kredisi olmak üzere toplam 950 milyon dolar kredi kullandığını açıklamıştı.
Kamuoyuna yansıyan bu açıklama üzerine TBMM’ye sunulan raporda aynı bilgiler yer aldı.
Sayıştay denetim raporları “gerçeğe ulaşmakta” önemli bir kamusal denetim işlevi görüyor.
Kurumda yaşanan istifa ya da yeni atamalar mercek altına alınmayı hak ediyor.
7 yıl içinde 97 kez Kuzey Marmara’dan geçer misiniz?
Yavuzyılmaz, Karayolları Sayıştay taslak raporundan yola çıkarak yeniden belirlenen araç sayılarına nasıl ulaştıklarını şöyle anlatıyor:
“16 Eylül 2019’da Karayolları’nın görevli şirketle yaptığı mutabakata göre, görevli şirkete verilen garantili araç geçiş sayısı “libor” (Londra bankalarının ABD Doları üzerinden belirledikleri faiz oranı) baz alınarak artıyor.”
Kuzey Marmara Otoyolu Kurtköy-Akyazı kesiminde, 2020-2027 dönemi içinde “Görevli Şirkete” geçiş garantisi verilen araç sayısı 803 milyon adet.
Yavuzyılmaz, libor oranıyla yenilenen projeksiyonla bu rakamın 1 milyar 502 milyon 941 bin 885’e çıktığını açıkladı.
Kurtköy-Akyazı ve Kınalı Odayeri kesimi için 969 bin 75 araç geçiş garantisi verilmiş. Yenilenen hesaplamaya göre, geçiş garantisi verilen araç sayısı 1 milyar 607 milyon 169 bin 95’e ulaşıyor.
Kuzey Marmara Otoyolu’nun iki kesitinde yenilenen toplam geçiş garantisi verilen araç (eşdeğer birim otomobil alınıyor) sayısı 1 milyar 338 milyon 35 bin 980’e ulaşıyor.
Bu öyle bir rakam ki; Türkiye’de trafiğe kayıtlı toplam 13 milyon aracın 97 kez bu güzergahlardan geçmesi gerekiyor.
