Değerli okurum Turgut Karabekir, Amerika Birleşik Devletleri’nde 50 yılı aşkın bir süreyle üst düzey mimar olarak çalışmış, son derece deneyimli bir uzman. Sayın Karabekir, Bolu Kartalkaya’daki otel yangını faciasından sonra gazete köşelerinde yazıp, televizyonlarda uzman (!) olarak konuşanların bilgi eksikliklerini hayret ve üzüntüyle dinlediğini belirterek benimle birikimlerini paylaştı.

 “Tanığı olduğumuz bu derin bilgisizlik, umursamazlık ve olanı kabullenmek, sonra da sanki hiç suçumuz yokmuş gibi sadece şikâyetle yetinmek, beni vicdanen ve bedenen yaralıyor” diyen okurum, çok çarpıcı bilgiler verdi.

Eksik bilginin yanlış bilgiden çok farklı olmadığını düşünerek böylesine faciaların bir daha yaşanmaması için o bilgileri maddeler halinde paylaşıyorum.

★★★

Hâlen ülkemizde kullanılmakta olan yangından korunma uygulaması yetersiz olduğu için ABD’de 70 yıl kadar önce terk edilmiştir. Dolayısıyla bu uygulama ÖLÜMCÜLDÜR.

Çok katlı konut, otel ve ofislerde uygulanması gereken kurallara gelince:

1- Katlar arasında açık merdiven yapılamaz.

2- Binanın her yerinde su püskürtme (sprinkler) sisteminin olması zorunludur.

3- Duman ve sıcaklığa karşı alarm veren elektronik sistemin tüm yapıda ar olması şarttır.

4- Yangın merdivenleri arasındaki uzaklık en fazla 60 metre olmalıdır.

5- Her daire veya otel odasının koridora açılan kapısından en fazla 30 metre uzaktaki, birbirinden ayrı konumlanmış iki merdivene erişilebilmelidir.

★★★

6- Merdivenlerin bulunduğu koridor, duman ve sıcaklık olduğunda otomatik olarak kapanan, 2 saat süreyle yangına dayanıklı kapılarla ayrılmış olmalıdır.

7- Asansör boşluğu dumanı ve yangını bir kattan diğer kata taşıyabileceğinden, asansör holü, koridorlardan aynı özelliğe sahip kapılarla ayrılmalıdır.

8- Koridorlarda yangın merdivenlerinin yerini gösterdiği gibi kaçanlara gereken ışığı sağlayan ve emin mahallere erişimi sağlayan “çıkış” ların üzerinde, pil destekli, şarj edilebilir lambalar bulunmalıdır Yerine göre; “yangın merdiveni”, “giriş”, “çıkış” işaretleri ve kapıları açık bırakmama talimatları, ışıklı yazılarla belirlenmelidir.

9- Merdiven boşlukları pil destekli lambalarla aydınlatılmalı ve çıkış yönü belirtilmelidir.

★★★

10- Yangın merdivenleri yangından etkilenmeyecek emniyetli dış mahallere açılmalıdır.

11- Yangın çıkışları ve merdiven basamakları en az 120 santim genişliğinde olmalıdır.

12- Kapılar en az 2 saat süreyle yanmayan ve dumanı geçirmeyen özellikte yapılmalıdır.

13-Merdiven kapılarında kapı tokmağı kullanılamaz. Koridor tarafında yaklaşık 80 santim uzunluğunda, itince kapının açılmasını sağlayan aparat bulunur.

14- Kapı, üst tarafında hemen kapanmasını sağlayan hidrolik kapayıcı ile donanımlı olmalı ve her zaman kapalı durmalıdır.

15- Bu aparatlar otellerde oda kapılarında, toplantı-yemek salonlarında ve  mutfaklarda, her türlü koridora açılan mahalleri ayırmak için var olmalıdır. Bundan amaç zehirleyici ve boğucu dumanların yayılmasını önlemektir.

16- Apartman dairelerindeki kapılarda da otomatik kapanan aparat bulunmalıdır.

★★★

17- Merdiven içine hiçbir eşya konulamaz.

18- Döner merdivenler ancak yasa ile kısıtlılık getirilen özel koşullara uyulduğunda kullanılabilir.

19- Bina dışında açık yangın merdivenleri kar ve don olabilecek yerlerde yapılamaz.

20- Açık yangın merdivenlerinde giriş ve çıkış kapıları kilitli olmamalıdır.

21- Merdiven boşluklarının en üstünde merkezden kontrollü havalandırma ızgarası bulunmalıdır.

22- Merdiven sahanlık ve basamakları her yerde ıslaklık olsa bile  insanların kaymayacağı malzemeyle yapılmalıdır.

23- Kapalı merdivenlerin en az 20 santim kalınlığında betonarme duvarlarla çevrilmiş, yangından zarar göremeyecek şekilde inşa edilmiş olması en arzu edilen şekildir. Böylece depremlerde bile emniyetli yer olmayı sağlarlar.

★★★

24- Yangına karşı korumalı olması gereken her mahalde kullanılacak malzemeler zehirli gaz çıkarmayan, aleve karşı dayanıklı ve bu amaçla üretilen özellikte olmalıdır.

25- Merdivenlerin, koridorların ve asansörlerin çalışmasını kontrol edebilecek bir pano, çıkış katında itfaiye personelinin kullanımına hazır olarak bulunmalıdır.

26- Yangınlar çoğunlukla koridorlarda çıkmaz. Bu nedenle koridorlar 24 saat kesintisiz çalışan sistemle, dışarıdan alınan hava basıncının altında tutulur. Bu uygulamayla yangının ve dumanın koridorlara çıkmaması, merdivenlere girmemesi sağlanır.

27- Binada yangın veya duman olduğunda, elektronik sistem, bağlı olduğu bölgedeki itfaiyeye anında bilgi gönderir. Olay yerine gelen itfaiyeciler tablodan arızanın hangi katta ve hangi bölümde olduğunu görüp, ona göre ilk önlemleri alırlar. Sonra da yangını söndürmeye yönelirler.

28- Koridorlu binaların dışında, yangın merdiveni taşıyan itfaiye araçlarının rahatça kullanabilecekleri açıklıkta bir yol çepeçevre bırakılmalıdır.

29- Bununla bir dairede veya odada mahsur kalmış kişilerin merdiven ile kurtarılabilmeleri ve binaya söndürme suyunun yukarıdan sıkılabilmesi hedeflenir.

★★★

30- Bildiğim kadarıyla Türkiye’deki binaların çoğunluğunda bu kurallar uygulanmamıştır. Bu düşünüldüğünde halkımızın ne kadar büyük bir sorundan habersiz yaşadığı da, korkutucu ve üzücü bir netlikle ortaya çıkıyor.

31- ABD’de bu özellikleri taşımayan binaların onarılmaları ve talimatlara uymaları zorunlu tutuldu. Ayrıca itfaiye teşkilatının ve araç gereçlerinin seçiminde gereken bütün değişiklikler yapılarak eski binalar yaşanabilecek güvenceye kavuşturuldu.

32- Bu ülkede bir kişinin itfaiye şefi olabilmesi için alanında yüksek lisans yapmış olması,  ilaveten yangın kuralları uzmanlık belgesine sahip bulunması gerekir.

33- Herhangi bir yerleşim bölgesindeki hiçbir binaya bölgenin itfaiye şefi planları onaylamadan, hafriyat ve temel ruhsatı bile verilemeyeceği gibi, ruhsat işlemi de başlatılamaz.

34- Bu konularda itfaiye koşulsuz en üst otoritedir.

35- İtfaiye yetkilileri binalara her yıl habersiz ziyaretler yaparak tüm sistemin doğru çalışıp çalışmadığını denetler ve uygunluk belgesi verirler. Belirlenen süre içinde eksiklikleri giderilmeyen binalar kullanıma kapatılır.

Bunlar, ABD’de, 2000 yılı öncesinde geçerli olan kurallar. Aradan geçen 24 yılda daha da sıkılaştırılmış olabilirler.

★★★

Değerli okurlarım,

Bunları dile getiren Sayın Karabekir bine yakın makale yazmış, son derece bilgili ve ülkemize faydalı olmaktan başka hiçbir amacı bulunmayan bir uzman.

Ona göre herkes yaşadığı yerin ne durumda olduğuna bakmalı ve şayet tehlikede ise kabullenip oturmamalı, cesaretle seslerini yükseltmeli.

Medya da Büyük Atatürk’ün “Basın ulusun ortak sesidir. Bir güç, bir okul, bir yol göstericidir” sözü doğrultusunda uyarı görevini yerine getirmeli.

Eğer dünyada dev teknolojik gelişmeler olurken meslek erbapları ve halkımız suskun kalmaz, seslerini yükseltirse, 78 canımızı yitirdiğimiz Bolu-Kartalkaya gibi faciaların önü ancak alınabilir.