Anadolu Selçuklu Devleti'nin önemli eserlerinden Alâeddin Camisi

Caminin yapımına, Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud (1116-1156) zamanında başlanmış ve I. Alâaddin Keykubad zamanında tamamlanmış (1221). Camiyi Türk tarihi açısından önemli kılan özelliklerden biri de, avlusunda I. Mesud, Kılıç Arslan, II. Rükneddin Süleyman, I.Gıyâseddin Keyhüsrev, I. Alâaddin Keykubad, II. Gıyâseddin Keyhüsrev, IV. Kılıç Arslan ve III. Gıyâseddin Keyhüsrev'in mezarlarının bulunması. Selçuklu Sarayı’nın yakınında yapılan bu caminin kuzeye açılan kapısı üzerindeki dört satırlık kitabesinden Sultan Alâeddin Keykubat tarafından tamamlandığı yazılı. Bunun sağ tarafındaki mermer üzerine iki satırlık kitabede ise mimarının Dımaşklı Mehmet bin Havlan, mütevellisinin de Atabeg Ayaz olduğu bilgisi yer alıyor. Caminin batı duvarında iki kitabe daha bulunuyor. Bunların her ikisinde de Sultan Alâeddin’in ismi Keykubat olarak geçiyor. Doğu tarafındaki kapı üzerinde de Konya Valisi Sururi Paşa tarafından 1889-1890 yılında Sultan II.Abdülhamid’in fermanı ile harap durumda olan ve bazı yerleri yıkılmış olan caminin onarıldığı not olarak düşülmüş. Cami, İslam mimarisi yapı tarzında inşa edilmiş, üzeri ağaç ve toprakla örtülmüş. Tek şerefeli bir minareye sahip olan yapıda Roma ve Bizans devirlerine ait kırkın üzerinde mermer sütun bulunmakta. Caminin abanoz ağacından kündekâri tekniği ile Ahlatlı Mengü Berti tarafından 1155 yılında yapılmış minberi, Anadolu Selçuklu ahşap işlemeciliğinin şaheserlerinden. Çinilerle süslü mihrabın önünde yine çini süslü maksure kubbesi mevcut. Taç kapısında yapı ustası olarak Muhammed Bin Havlan el-Dımışkî’nin adı yazılı.