Konumu ve geçmişi itibariyle Ermenistan çok sayıda kültürün izlerini taşıyor. Buna bağlı olarak Rus, Türk ve Azeri mutfaklarından etkilenen Ermeni mutfağının kendine has bir doku yakaladığını da söyleyebiliriz. Zira Ermeni halkı özellikle yeme-içme konusunda gelenek ve göreneklerine oldukça bağlı olmalarıyla biliniyor.
Söz konusu Ermeni mutfağı olduğunda akla gelen ilk kelimeler doğallık ve çeşitlilik oluyor. Geçmişinin Urartu dönemine dek uzandığı işin uzmanları tarafından kanıtlanmış durumda. Nitekim Erivan’daki Erebuni Kalesi'nin harabelerinde arkeologlar tarafından arpa, üzüm, kendir, mercimek, bezelye, erik, susam ve buğday izleri bulunmuş.
Öncelikle Ermeni mutfağında ekmeğin çok önemli bir yeri olduğunu söylemek gerek. Özellikle köylerde kilden yapılmış ‘Tonir’ adı verilen büyük fırınlarda pişirilen ekmekler oldukça lezzetli. En popüler Ermeni ekmeği ise lavaştır.
Zeytin, nar, incir, üzüm, şeker pancarı, patates, kırmızıbiber ülkede yetiştirilen ve sık tüketilen besinlerdendir. Genel olarak koyun, sığır ve keçi eti tüketilir.
Uzunca süreler bir arada yaşamanın verdiği etkileşimle Ermeni mutfağında Türkçe söylemlere rastlamak mümkün: Tel paynir, su byorek, tarkhana, fasulya, lavaş, basturma ve Kadaif bunlara örnek olarak sayılabilir. Öte yandan anoushabour, alani, krchik, putuk, snkapur gibi Rus mutfağından gelen lezzetler de Ermeni mutfağında önemli yer tutuyor.
Ülke sınırları içerisinde bulunan Sevan Gölü sebebiyle Ermeni mutfağında balık yemeklerine de rastlamak mümkün. Gölde yetişen balıkların sayısı oldukça fazla, tatları ise bir o kadar lezzetli. Balıkla yapılan Ermeni yemekleri arasında Karmrakhayt örnek verilebilir. Öte yandan midye tava, palamut, kalamar dolma, uskumru gibi bizim de aşina olduğumuz yiyecekler, Ermeni halkı tarafından sıkça tüketiliyor.
Ermenistan bulunduğu konum itibariyle sert karasal iklimin yaşandığı bir yer. Bundan dolayı ülkede yemekler vücut ısısını arttırmak amacıyla fazla yağlı hazırlanıyor. En çok içyağı ve tereyağı tercih ediliyor. Bir et ürünü olan Basterma, yani Türkçedeki pastırma Ermenistan’da çok sık tüketiliyor. Bizdeki Adana kebaba çok benzeyen Lulu kebap ise Ermenilerin geleneksel bayram yemeklerinden biri. Adana kebaptan tek farkı ise içerisine tarçın da konulması.
Ermenistan mutfağının bir diğer bir yıldızı ise tarçın olarak bilinir. Tarçın Ermeni halkı için adeta vazgeçilmezdir. Çorbaların üzerine, ekmeklere, tatlılara hatta kimi zaman balıklara dahi serptikleri olur.
Ermenilerde bir et ürünü olan Ermenistan da özellikle kebapların yanına yapılan salatalar tarçın ve limondan hazırlanan bir sosla servis edilir. Midye dolma, topik, hindi, zeytinyağlı yaprak sarması özel günlerde kurulan sofraların olmazsa olmazıdır. Topik, Türkiye’de yaşayan Ermenilerce de çok yapılıyor. Nohutun hamur haline getirilip içine kuş üzümü, soğan, tarçın gibi malzemeler eklenerek hazırlanıyor, tahinli bir sosla servis ediliyor.
Ermeni mutfağının en çok beğenilen tatlarından biri de kuzu ya da tavuk eti ve buğdaydan yapılan keshkegh. Türkiye’de yapılan keşkekle neredeyse aynı. Bu da her iki ülkenin arasındaki kültürel anlamdaki etkileşimine güzel bir örnek olarak gösterilebilir.
Tarçın, Ermeni mutfağına ait tatlılarda da ön planda: Tarçınlı kayısı şekerlemesi, tarçın dolgulu kurabiyeler, Türkiye mutfağında da yapılan halva gibi pek çok tarifte tarçın mutlaka kullanılıyor. Bunun dışında meyve ve peynirli tatlılar, baklava ve kadayıf da oldukça sık tüketiliyor. Paskalya zamanı saç örgüsü şeklinde yaptıkları paskalya çörekleri de bir hayli sevilmekte.
