‘Arılar şehirde’ hareketi pek çok Avrupa ve Amerika şehrinde hızla yayılıyor. Bunun için eğitimler veriliyor, özel kitaplar hazırlanıyor.
Şehir arıcılığının hızla yayıldığını, İstanbul’da da pek çok kişinin yaptığını, ıhlamur, akasya ve kestane ağaçlarının ballarının çok güzel olduğunu biliyor musunuz? İlgi çekici bir konu; anlatayım...
Üç yıldır bitirilemeyen, ‘şekilden şekile betonlaşan’ Taksim Meydanı’ndan geçmişim… Üzerine, güneşin altında ağaç gölgeleri kovalayarak yürümüşüm… “İçinde beton geçen bir cümle duyacak ve seveceksin” deseler inanmazdım.
Ama tam da öyle oldu!
‘Beton balı’, Fransızlar’ın Ali Yurttagül’ün şehirde ürettiği Brüksel balına taktıkları isim.
“Şehirde üretilen bir balı çok beğeneceksin” deseler de inanmazdım ama çok beğendim… Fransızlar da beğenmiş olacak ki, bu ismi taktıkları balı keyifle satıyor, satın alıp tüketiyorlar.
‘Şehirli iş çarkından çıkıp’ Gökçeada’da arıcılığa başlayan Buğday Derneği üyelerinden Yasemin Kireç, meraklıları için geçtiğimiz pazar Bomonti Ada’da bir toplantı organize etmişti.
Konuşmacı Ali Bey’i dinleyince zaten meraklı olduğum ‘şehirde arıcılık’ işine daha da özendim. Sağlıklı yemek, tarım, şehir hayatı, doğa, arıların hayatımızdaki önemi hepimizin meselesi. Belki sizin de ilginizi çeker diye anlatayım.
Arı şehirde daha mı güvenli?
Arı sayısı tüm dünyada azalıyor. Tarlalarda, tarım arazisinde arı sayısındaki düşüş yüzde 50 oranında. İlginç olansa bu oranın şehirlerde yüzde 1 olması. Neden olarak tarım ilaçları gösteriliyor. Tarım ilaçları (pestisit) içindeki maddeler arıların kimyasını ve yön bulma duygusunu bozuyor. ‘Kimya devleri’ ise bu işin tek sorumlusunun ‘varua’ adlı Doğu Asya kaynaklı bir asalak olduğunu söylüyor.
Sonuçta arıların şehirlerde tarlalardan daha güvende olması ilginç bir bilgi! ‘Bees in the cities’ (Arılar şehirde) adlı bir de hareket başlamış. Ali Bey’e göre ürün almak için en az emek isteyen işlerden biri arıcılık. Bir kere öğrenip doğru sistemi kurdunuz mu, doğru kontrollerle, az emekle iyi ürün alabiliyorsunuz.
Ihlamur, kestane, akasya
Ali Yurttagül Antakya doğumlu; Türkiye, ardından Berlin’deki eğitimlerinin ardından kendini Avrupa Parlamentosu’nda danışmanlık yaparken bulmuş; Yeşiller Partisi’nin de danışmanlarındanmış. Yıllardır yurtdışında yaşıyor; altı senedir de Brüksel’de şehir arıcılığı yapıyor.
İşe, bitişik nizam, ön tarafı sokağa bakan ama arkası bahçeli, iki katlı evinin terasına koymak üzere iki kovan almakla başlamış.
Bir siyaset bilimci olarak sormadığı soruları sorar, hava raporları, ağaç cinsleri, arı türleri gibi konularla ilgilenir olmuş.
İlk yıl hiç bal almamış, arada çok hata da yapmış fakat çok şey öğrenmiş. Şimdi dört kovandan -arılara da 15 kilo bırakmasına rağmen- 185 kilo kadar lezzetli bal alıyor. Bunu da arkadaşları aracılığıyla masraflarını da çıkarmak için satıyor. Ihlamur, kestane ve akasya mesela, güzel bala dönüşen ve onun şansına Brüksel’de şehirde fazlaca bulunan ağaçlar. Yurttagül, İstanbul’da da belediyelerin bu üç ağaç türünü ekmesini öneriyor.
Nasıl şehir arıcılığı yaparım?
Peki ben şehir arıcılığına meraklandım, ne yapmalıyım? Bunun yanıtı kaba hatlarıyla şöyle:
1-Teorik, teknik bilgi şart. Arılar, kovanlar ve yetiştiricilik konusunda, özellikle ilk yıl bir ustadan tavsiye almak en iyisi.
2-Arıcılık için en uygun alanlar korular, parklar, bahçeler, genel olarak yeşil alanlar, mezarlıklar, Boğaz.
3- Teras, balkon ve evlerin bahçeleri de uygun olabilir ama zor. Avrupa’da 15 metre içindeki herkesten izin almak şart, Türkiye’de ise bu mesafe 200 metreye kadar çıkabiliyor. Ayrıca komşular zor; arı bilmeyeni korkutabiliyor.
4- Pek çok kişi için en uygun yer çatı.
5- Şehirlerde arıcılık malzemeleri satanlar var.
6- En az iki kovanınız olsun; bu sayı 5-6’yı geçmesin.
7- Sonrası ise zamanla öğrenilecek şeyler; ‘kovanlar gölgede olmalı, sesten korunmalı, az açılıp bakılmalı’ gibi çok ayrıntı var.
Kuzguncuk’ta dersler
İstanbul’daki Kuzguncuk Bostanı (ve mücadelesi) meşhur; Ali Bey bu kıştan itibaren orada arıcılığa başlayacak. Hatta dersler vermeyi düşünüyor. Şehirde yapılan bir balın kırsalla yarışması, ‘Kuzguncuk’ ya da ‘Bostan’ balı fikri ümit veriyor.
