Türkiye’de Türkçe kullanımı giderek azalırken Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de 65 cadde ve sokağa Türkçe isim verilmiş. Dünyada ilk Türkoloji kürsüsü burada kurulmuş. İki ülke arasında Türkçe’yi geliştirmek için de önemli çalışmalar yapılıyor. Bunları niçin söylüyorum? 26 Eylül 1932 Atatürk’ün Türk Dil Derneği’ni kurduğu tarihtir. Bilkent Üniversitesi’nin öncülüğünde, Yunus Emre Enstitüsü, Azerbaycan Dostluk Vakfı’nın işbirliğiyle gerçekleştirilen 11. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Budapeşte’de toplandı.
732 yıl önce Karamanoğlu Mehmet Bey Türkçe konuşmayı zorunlu kılmasaydı bugün belki Türkçe yok olup gidecekti. Dilimizi yaygınlaştırmak için 37 ülkede kurulan Yunus Emre Enstitüsü tarafından Türkçe kurslar açılıyor, üniversitelerde dilimizin öğretilmesi için çaba gösteriliyor, hatta aralarında Polonya, Mısır, Tunus, Bosna Hersek’inde bulunduğu yedi ülkede okullarda Türkçe seçmeli dersler arasında yer alıyor. Enstitü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş, Somali ve Sudan’da açılan hastanelerde iletişimin de Türkçe olması için kursların devam ettiğini belirtiyor.

ATATÜRK’ÜN EMRİYLE TOPLANDI

Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Ali Doğramacı, Türk dili üzerinde önemle duran ve bunu yıllardır sürdüren bir isim... Bu görevi Bilkent Üniversitesi Bölge Ülkeleri Koordinatörü Prof. Dr. Rasim Özyürek yıllardır büyük bir özveriyle yürütüyor. Ülkemizde 11 kez gerçekleştirilen kurultay, son 11 yıldır da Uluslararası düzeyde gerçekleştiriliyor. Atatürk’ün dilimize ne denli önem verdiğini Rasim Özyürek kurultayda şöyle anlattı:
“84 yıl önce Atatürk’ün emriyle toplanan ilk Türk Dili Kurultayı büyük heyecan yaratmıştı. Atatürk, Kurultay’ın canlı olarak radyodan yayımlanmasını ister. İstanbul Radyosu ile Dolmabahçe Sarayı arasında kablo bağlantısı kurulur. Böylece bu salonda konuşulanlar, radyo aracılığıyla bütün Türkiye’ye duyurulur. O dönemde herkesin evinde radyo olmadığı için şehir merkezlerine kurulan ses düzeni ile radyo yayını halka ulaştırılır.
Şehirlerden uzakta yaşayanların Türkçe’nin en sade biçimini konuştuğu düşünüle rek Kurultay’a Adana ve Kütahya köylerinden kadınlı erkekli köylüler, Karakeçili aşiretinden temsilciler de katılmışlar. Kurultay boyunca hem delegelerin hem basının hem de İstanbulluların ilgisi bu köylüler üzerinde olmuştur.”

GÜNDEM HEP AYNI...

Bilim adamları kurultaya büyük ilgi gösteriyor. 322 bildiri başvurusu yapıldı, bunlardan 116’sı Bilim Kurulu üyelerince kabul gördü. Türk dilinin kökleri, tarihi dönemleri, kaynakları, Türk dil bilgisinin çeşitli konuları, Türkçe’de yozlaşma ve yabancılaşma, kitle iletişim araçlarında Türkçe’nin kullanımında yaşanan sorunlar tartışıldı. Kurultayda dilimizdeki yozlaşma ve yabancılaşma bilim insanlarının en çok üzerinde durduğu konuydu.
Bildiri sunmak için gelen bilim insanlarının bazılarından üniversitelerinde yaşadıkları baskıları da öğreniyorum. Üniversitelerin niçin sessiz olduğu, hiçbir olaya tepki vermediği toplumda tartışılırken, onlar da kendilerine yapılanlara toplumun sessiz kalmasından rahatsız olduklarını dile getirdiler. Kuşkusuz onların gündeminde de ülkemizde gerçekleştirilen darbe girişimi ve bununla ilgili soru işaretleri vardı. Açıkçası bilim insanları da olup bitenleri henüz çözmüş değil. Olağanüstü hal uygulamasından sonra üniversitelerden atılanlar, açığa alınanlar da hocaların gündeminde... Giderek suskun bir toplum, suskun bir üniversite dönemine girilmiş oldu.

JAPONYA’DA MEHTER KURSU

Budapeşte’deki Yunus Emre Türk Kültür Merkezi Müdürü Yakup Gül, Türkçe kurslarının yeni döneminin 3 Ekim’de başlatılacağını belirtiyor, her ay ‘Kahve Evi Akşamı’ adı altında Türk kültürü ile ilgili sohbetler düzenlendiğini kaydediyor.
Enstitüsü Başkanı Şeref Ateş’ten ilginç bir bilgi öğreniyorum. Türk Silahlı Kuvvetleri Mehteran bölüğü Japonya’da bir gösteri yapmıştı. Bu büyük ilgi gördü. Japonlar Mehter marşlarını öğrenmek istedi. Genelkurmay Başkanlığı’yla işbirliği yapılarak Japonya’ya hocalar gönderilecek ve oradaki müzik okuluyla işbirliği yapılıp Japonların Mehter takımı kurmaları da sağlanacak.
Bilkent Üniversitesi Bölge Ülkeler Koordinatörü ve 11. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Direktörü Rasim Özyürek, Azerbaycan Dostluk Vakfı Başkanı Prof. Dr. Enver Hasanoğlu, Enstitü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş şimdiden 12. Dil Kurultayı’nın hazırlıklarına da başladı.