ADDİSON HASTALIĞI NEDİR?
Adrenal yetmezlik olarak da adlandırılan Addison hastalığı, vücudunuz belirli hormonlardan yeterince üretmediğinde ortaya çıkan nadir bir rahatsızlıktır. Addison hastalığında, böbreklerin hemen üstünde bulunan adrenal bezleriniz çok az kortizol ve genellikle çok az aldosteron üretirler.
Kortizolün en önemli işlevi vücudun strese yanıt vermesine yardımcı olmaktır. Ayrıca vücudunuzun protein, karbonhidrat ve yağ kullanımını düzenlemesine yardımcı olur; kan basıncını ve kardiyovasküler fonksiyonu korumaya yardımcı olur; ve inflamasyonu kontrol eder.
Aldosteron, böbreklerinizin vücudunuzdaki tuz ve suyun miktarını düzenlenmesine yardımcı olur. Aldosteron seviyeleri çok düştüğünde, böbrekleriniz tuz ve su seviyenizi dengede tutamaz. Bu da tansiyonunuzu düşürür.
ADDİSON HASTALIĞININ BELİRTİLERİ
Addison hastalığı semptomları genellikle birkaç ay içinde genellikle yavaş gelişir. Hastalık ya da yaralanma gibi bir stres ortaya çıkana ve semptomları daha da kötüleştirene kadar, hastalıklar o kadar yavaş ilerler ki, bu semptomlar göz ardı edilir. İşaret ve semptomlar şunları içerebilir:
- Aşırı yorgunluk
- Kilo kaybı ve iştah azalması
- Cildinizin koyulaşması (hiperpigmentasyon)
- Düşük tansiyon, hatta bayılma
- Tuz özlemi
- Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
- Mide bulantısı, ishal veya kusma (gastrointestinal semptomlar)
- Karın ağrısı
- Kas veya eklem ağrıları
- Sinirlilik
- Depresyon veya diğer davranışsal belirtiler
- Kadınlarda vücutta saç dökülmesi veya cinsel işlev bozukluğu
Akut adrenal yetmezlik (addisonian kriz)
Bazen Addison hastalığı belirtileri aniden ortaya çıkabilir. Akut adrenal yetmezlik (addisonian kriz) yaşamı tehdit eden şoka yol açabilir. Aşağıdaki belirtiler ve belirtilerle karşılaşırsanız acil tıbbi tedavi almak için en yakın sağlık kuruluşuna başvurun:
- Ciddi zayıflık
- Karışıklık
- Alt sırtınızda veya bacaklarda ağrı
- Dehidratasyona yol açan şiddetli karın ağrısı, kusma ve ishal
Azaltılmış bilinç veya deliryum
Bir addisonian krizinde ayrıca:
- Düşük kan basıncı
- Yüksek potasyum (hiperkalemi) ve düşük sodyum (hiponatremi) belirtileri de görülebilir.
[old_news_related_template title="FERR: Ferritin nedir? Ferritin yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir?" desc="Vücudunuz tüm hücrelerine oksijen taşımak için kırmızı kan hücrelerinin demirine dayanır. Yeterince demir olmadan, kırmızı kan hücreleriniz yeterince oksijen sağlayamaz. Ancak, vücudunuz için çok fazla demir de iyi değildir. Hem yüksek hem de düşük demir seviyeleri, ciddi bir altta yatan problemi işaret edebilir. Peki, Ferritin yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir? Merak edilen tüm detaylar haberimizde..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/11/iecrop/shutterstock_342851510_16_9_1542776597.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/saglik/ferr-ferritin-nedir-ferritin-yuksekligi-ve-dusuklugu-ne-anlama-gelir-oub2-2749832/"]
ADDİSON HASTALIĞININ NEDENLERİ
Addison hastalığının en yaygın nedeni otoimmünitedir. Bu otoimmün Addison hastalığı olarak bilinir. Normalde vücudun bağışıklık sistemi, vücudu savunmak için işgalci virüslere ve bakterilere saldırır. Otoimmünite durumunda, bağışıklık sistemi adrenal korteksi bir enfeksiyon gibi sarsar, saldırır ve yok eder.
Addison hastalığının nadir nedenleri tüberküloz, adrenal bezlerin ameliyatla çıkarılması, böbrek üstü bezlerine kanama (örneğin karın yaralanmalarından sonra), adrenal bez kanseri ve adrenolökodistrofi gibi genetik defektler gibi enfeksiyonlardır.
Hipofiz bezi böbreküstü bezi etkileyen hormonları üretir. Pitötik bezi düzgün çalışmazsa, bu durum ikincil adrenal yetmezliğe neden olabilir.
ADDİSON HASTALIĞININ TEŞHİSİ
Doktorunuz öncelikle tıbbi geçmişiniz ve belirtileriniz hakkında sizinle konuşacaktır ve aşağıdaki testlerden bazılarını isteyebilir.
Kan testi
Testler kandaki sodyum, potasyum, kortizol ve adrenokortikotropik hormon (ACTH) seviyelerini ölçebilir, bu da hormonları üretmek için adrenal korteksi uyarır. Bir kan testi ayrıca otoimmün Addison hastalığı ile ilişkili antikorları da ölçebilir.
ACTH stimülasyon testi
ACTH, böbreküstü bezlerinin kortizol üretmesini işaret eder. Bu test, sentetik ACTH enjeksiyonundan önce ve sonra kanınızdaki kortizol düzeyini ölçer.
İnsülin kaynaklı hipoglisemi testi
Eğer doktorlar hipofiz hastalığının (ikincil adrenal yetmezlik) bir sonucu olarak adrenal yetmezliğiniz olabileceğini düşünürse bu test size verilebilir. Test, bir insülin enjeksiyonu sonrasında kan şekerinizi (kan şekeri) ve kortizol seviyelerini kontrol etmeyi içerir. Sağlıklı kişilerde glikoz seviyeleri düşer ve kortizol seviyeleri artar.
Bazı durumlarda doktorlar, düşük dozlu ACTH stimülasyon testi, uzun süreli ACTH stimülasyon testi veya glukagon stimülasyon testi gibi sekonder adrenal yetmezlik için alternatif testler yapabilirler.
Görüntüleme testleri. Böbreküstü bezlerinin boyutunu kontrol etmek ve diğer anormallikleri aramak için karnınızın bilgisayarlı tomografi (CT) taramasından geçebilirsiniz. Ayrıca, testin sekonder adrenal yetmezliğiniz olabileceğini göstermesi durumunda, hipofiz bezinizin MRI taramasından geçebilirsiniz.
ADDİSON HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Addison hastalığı, adrenal bezlerin ürettiği normal hormonların yokluğundan kaynaklandığından, doktorlar hormon değiştirme tedavisi uygular. Bu, bir veya iki kez günlük olarak, bir steroid hormon olan hidrokortizon tabletleri ile yapılabilir. Gerekirse, aldosteron, günde bir kez oral olarak alınan sentetik bir steroid, fludrokortizon asetat ile değiştirilebilir. Bu ilaçlar stres, enfeksiyon, cerrahi veya yaralanma zamanlarında artırılmalıdır.
Tedavi neredeyse her zaman tamamen başarılıdır. Tedavi edildiğinde Addison hastalığı olan kişiler tam ve normal bir yaşam sürdürebilirler. Bununla birlikte, her zaman bir doktor uyarı bileziği ve acil kimlik kartı taşımak ve iş veya okulda küçük bir ilaç kaynağı tutmak önemlidir. Bir dozu bile kaçırmak tehlikeli olabilir.
Addisonian krizinden şüphelenilen hastalarda, doktor tarafından reçetelenmiş tuz, sıvı ve glukokortikoid hormonlar enjeksiyonu derhal verilebilir. (Addison hastalığı tanısı doğrulanmadan önce bile.)
[old_news_related_template title="Böbrek enfeksiyonu (iltihabı) nedir? Böbrek enfeksiyonu nedenleri, belirtileri ve tedavisi..." desc="Yanlarda sırta vurabilen ağrı ve ateş şikayeti, bulantı, kusma, sık idrara çıkma gibi belirtilerle ortaya çıkan böbrek enfeksiyonu hakkında merak edilen tüm detaylar haberimizde... Böbrek enfeksiyonu (iltihabı) nedir? Böbrek enfeksiyonu nedenleri, belirtileri ve tedavisi..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/10/iecrop/bobrek-iltihabi_16_9_1540182728.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/saglik/bobrek-enfeksiyonu-iltihabi-nedir-bobrek-enfeksiyonu-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi-oub2-2694298/"]
