ÇÖLYAK HAKKINDA
Çölyak hastalığı dünya genelinde insanların % 1'ini etkiler. Vücudun gluteni yabancı bir tehdit olarak algıladığı otoimmün bir hastalıktır. Bu “tehdidi” ortadan kaldırmak için, vücut glüten proteinlerine aşırı tepki gösterir ve saldırır.
Ne yazık ki, bu saldırı aynı zamanda bağırsak duvarı gibi çevre alanlara da zarar veriyor. Bu, besin eksikliği, ciddi sindirim sorunları ve aneminin yanı sıra birçok hastalık riskini artırabilir. Çölyak hastalığı olan kişilerde genellikle keskin mide ağrısı, ishal, kabızlık, deri döküntüleri, mide rahatsızlığı, şişkinlik, kilo kaybı, anemi, yorgunluk ve depresyon görülür.
ÇÖLYAK DİYETİ NASIL OLUR?
Şaşırtıcı bir şekilde, çölyak hastalığı olan bazı kişiler sindirim semptomları yaşamaz. Bunun yerine, yorgunluk, depresyon ve anemi gibi başka semptomlar da yaşayabilirler. Bununla birlikte, bu semptomlar diğer birçok tıbbi durumda da yaygındır ve çölyak hastalığının teşhisini zorlaştırır. Çölyak hastalığı ve gluten hassasiyeti olanların, glutensiz diyet yapmaları gereklidir. Glutensiz diyet ise; buğday, çavdar, arpa ve yulaf içeren tüm gıdalardan (hububat, makarna ve birçok işlenmiş gıda) uzak durmak anlamına gelir. Mısır, patates, pirinç, soya unu zararsızdır. Et, meyveler ve sebzeler gluten içermez. Bu hastalığın tek tedavi yöntemi glutensiz diyetin uygulanmasıdır. Glutensiz beslenme ömür boyu sürdürülmesi gereken bir tedavi çeşitidir.
ÇÖLYAK HASTALARI NELER YEMELİ?
Glutensiz tahıllar
- Pirinç
- Pirinç Unu
- Nişasta
- Kara Buğday
- Mısır ile yapılmış yiyecekler ve ekmek
- Özel glutensiz unla yapılmış ekmek
- Darı
- Keten bitkisi
- Soya fasülyesi
- Patates unu
- Keçiboybuzu çekirdeği unu, mısır unu, pirinç unu, nohut unu, kestane unu, soya unu ve patates unu gibi un çeşitleri
Kaçınılacak tahıllar
- Buğday
- Yulaf
- Arpa
- Çavdar
- ve bunlarla yapılmış her türlü yiyecek (bulgur, makarna, şehriye çorbası, erişte, kuskus, bisküvi, simit, dondurma külahı, ekmek, yarma, irmik, kraker, börek, pasta, çörek)
- Kepek
- Malt
[old_news_related_template title="Çölyak testleri nelerdir?" desc="Çölyak hastalığı olan kişilerde glüten içeren besinleri yiyenlerin kanlarındaki belirli antikor seviyelerinin normalden daha yüksek olduğu görülür. Bu antikorlar bağışıklık sistemi tarafından üretilir, çünkü glüteni (buğday, çavdar ve arpada bulunan proteinler) bir tehdit olarak görür. Doğru sonuç alabilmek için de antikor (kan) testi için glüten içeren bir diyette olmalısınız. Peki, Çölyak testleri nelerdir? Bilinmesi gerekenler haberimizde..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/05/14/iecrop/basliksiz-1_16_9_1557811090.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/colyak-testleri-nelerdir-szcu2-4786607/"]
Meyve ve sebze yemekleri
- Narenciye (portakal ve greyfurt dahil)
- Muz
- Elma
- Şeftali
- Armut
- Karnabahar ve brokoli de dahil olmak üzere lahanası sebzeler
- Ispanak, lahana ve pazı gibi yeşiller
- Patates, mısır ve kabak içeren nişastalı sebzeler
- Dolmalık biber
- Mantar
- Soğan
- Havuç
- Turp
- Yeşil fasulye
[old_news_related_template title="Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?" desc="Türk Gastroenteroloji Derneği (TGD)’nin Toplumsal Farkındalık Projeleri kapsamında “Farkında Ol, Geç Kalma!” sloganı ile yapılan Sindirim Sistemi Hastalıkları Halk Bilgilendirme Toplantılarına Kocaeli ve Bursa’da devam edildi. Toplantılarda halkın önemli sindirim sistemi hastalıkları konusunda bilinçlenmesi sağlandı. " image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/02/iecrop/shutterstock_516097882_16_9_1550993960.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/colyak-hastaliginin-belirtileri-nelerdir-3660402/"]
Kaçınılması gereken meyve ve sebzeler
Bütün taze meyve ve sebzeler doğal olarak glutensizdir. Bununla birlikte, bazı işlenmiş meyve ve sebzeler, lezzet vermek veya koyulaştırıcı olarak bazen ilave edilen glüten içerebilir. İşlenmiş meyve ve sebzelere eklenebilecek glüten içerikli maddeler hidrolize buğday proteini, modifiye gıda nişastası, malt ve maltodekstrindir.
Glutensiz proteinler
- Baklagiller (fasulye, mercimek, bezelye, yer fıstığı)
- Kuruyemiş ve tohumlar
- Kırmızı et
- Kanatlı et
- Deniz ürünleri
- Soya gıdaları
Kaçınılması gereken proteinler
- Ekmek eklenmiş köfte
- Bulgurlu ve kıymalı yemekler
- Unla kızartılmış balık
- Sosis
Glutensiz süt ürünleri
- Süt
- Tereyağı
- Peynir
- Krem
- Süzme peynir
- Ekşi krema
- Yoğurt
Kaçınılması gereken süt ürünleri
- Tahıl ve türevlerini içeren yoğurtlar
- Buğday unu eklenmiş sütlü tatlılar
- Bulgur eklenmiş yoğurtlu ve sütlü çorbalar
Glutensiz yağlar
- Tereyağı
- Zeytinyağı
- Avokado yağı
- Hindistancevizi yağı
- Susam yağı
- Kanola yağı
- Aayçiçeği yağı
- Mısırözü yağı
- Fındık yağı
Glütensiz içecekler
- Su
- % 100 meyve suyu
- Kahve
- Çay
- Sporcu içecekleri, soda ve enerji içecekleri
- Limonata
Kaçınılması gereken içecekler
- Bira, arpa ve malt içerikli bütün içecekler
Riskli olan besinler
Sirke, ketçap, mayonez, çikolata, gofret, şekerleme, patates cipsi, patlamış pirinç, hazır çorba, kremalar, puding, sakız, dondurma, soslu kuruyemişler, hazır milkchshake, çeşniler, hazır soslar, soya sosu, kabartma tozu, rokfor peyniri ve şarküteri ürünlerinin içerisinde gluten bulunabilmektedir. Bu besinler tüketilmeden önce ürün içeriğine mutlaka bakılması gerekir.
