Geçen ay gıda fiyatlarını değerlendirmek üzere toplanan Gıda Komitesi'nin kararı ile Ulusal Süt Konseyi, çiftçiden alınan çiğ süt fiyatlarında artışa gitmişti ancak bu durum çiftçiyi yalnızca iki, üç gün rahatlattı.
Süt üreticisi litre başına zarar ettiğinden dolayı anaç hayvanlarını kesime gönderdiği için bu artış yapılmıştı ancak ertesi gün yem sanayicisinin yeme yaptığı zamlar, çiftçiye yapılan zamlara gölge düşürdü. Anaç hayvanlar halen kesime gönderilmeye devam ederken, yapılan çiğ süt zamları ise vatandaşa yansıdı, bir litre süt 14-15 liraya kadar çıktı.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, gıda fiyatlarına ilişkin son durumun değerlendirilmesi üzerine toplanan Gıda Komitesi'nin tarım ve gıda ürünlerinde arz, talep ve fiyat dengesini sağlayamadığına dikkat çekti.
Kapıkıran, "Küçük ve orta ölçekli, 20 başa kadar hayvan varlığı ile süt üreticiliği yapan toplam işletmelerimizin yüzde 90’ından fazlasını oluşturan çiftçiler, artan yem maliyetleri ve bir türlü artmayan süt fiyatları karşısında dayanma kapasitesi yok. Süt inekleri her geçen gün artan miktarda kesime gönderilmekte, süt üretimi yapan çiftçiler faaliyetlerinden vazgeçmektedir" dedi.
'EYLÜL BULGULARINA KASIM SONUNDA YANIT VERİLDİ'
Kapıkıran, eylül ayı sonu “Erken Uyarı Sistemi” bulgularına, kasım ayı sonunda yanıt veren Komite, tarım ve gıda ürünleri fiyatlarının dizginlenmesinde etkili olamadı, halkta temel gıda fiyatlarının artışına dayalı kriz endişesini gideremedi ve piyasa regülasyonlarını zamanında sağlayamadığı" dedi.
Kapıkıran, "Bu durum çiftçinin fiyatlarına, ürün çeşidine göre değişmekle beraber 2,5 ile 6 kat artış gösterebilen tüketici fiyatlarının oluşmasını engellemediği gibi, girdi maliyet artışlarıyla çiftçinin zarar etmesini de engelleyememektedir" diye konuştu.
'KÖKTENCİ BİR ÇÖZÜM' VURGUSU
Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO), un regülasyonu ile un üreticilerine, yem regülasyonu kapsamında ise et, süt, tavuk ve yumurta üreticilerine destek sağlıyor.
Bunun köktenci bir çözüm olmaktan uzak olduğunu vurgulayan Kapıkıran,
"Mevcut ağır koşullar altında üretim faaliyetlerini sürdürmeye çalışan küçük ve orta ölçekli üreticilerin doğrudan desteklenebileceği bir sistem oluşturmak yerine, TMO'dan büyük ölçekli alımlar yapabilen büyük ölçekli üreticiler ile tarımsal sanayinin bu desteklerden yararlanabildiği uygulamayla devam etmek, soruna köktenci çözümden uzak bir yaklaşımdır" değerlendirmesinde bulundu.
'DESTEK ÜRETİCİDEN ÇOK, TESİSE'
Kapıkıran, benzer şekilde kanatlı üreticilerine yapılan desteklerin de üretim yapan kümes sahibi, sayıları 14 bin civarında olan yetiştiricilerden çok, 18 entegre tesise yönelik olduğunu vurguladı.
"Kanatlı sektöründe firmalar; uygun gördükleri kişiler ile sözleşme yaparlar. Civciv, yem, teknik hizmet, aşı gibi girdileri karşılarlar. Yetiştiriciler ise verilen civcivler için uygun şartları sağlayarak en iyi şekilde büyütmeye çalışırlar" diyen Kapıkıran, şöyle devam etti:
"Bu esnada kümes amortismanı dışında çiftçiye olan maliyetleri artmaya devam eden; altlık, ısıtma, aydınlatma ve işçilik gibi giderler yetiştiriciler tarafından karşılanmaktadır. Yem için uygulanan desteklerden yetiştiricilerin dolaylı olarak yararlanamadığı, entegrelerin yetiştiricilerle yaptığı sözleşme fiyatlarında buna uygun artışların olmadığı buna mukabil un, et, süt, yumurta ve yem fiyatlarında önlenemeyen fahiş artışların olduğu görülmektedir."
'YALNIZCA PİYASA KONTROLLERİ ÇÖZÜM GETİRMEDİ'
Kapıkıran son olarak, havza bazlı tarımsal üretimin planlamasının ve uygulamasının yapılmadığına vurgu yaparak, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Piyasaları yakından izleyip değerlendirerek kontrol etmek, piyasa üzerinden tarımsal üretimi yönetmeye çalışmak, derinleşen krizden kurtuluşu sağlayacak bir yaklaşım değildir.
Komitenin kurulduğu 2014'ten bu yana tarım ve gıda ürünlerinde arz, talep ve fiyat dengesi ve “üreticiler ile vatandaşların fiyat dalgalanmalarına karşı korunması”nın sağlanamamış olması yalnız başına piyasa kontrolleriyle çözüm sağlanamadığının tecrübesi olmuştur."
[old_news_related_template title="Kotalı satış tarlaya indi, gübre satışları durdu: Ciddi bir gıda krizi riski kapıda" desc="Marketlerde yağ, şeker, un, kahve gibi birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, bu haftaki kur krizi sonrası tarlaya indi. Fiyatlama yapamaz hale gelen firmalar gübre ve zirai ilaç satışlarını durdurdu. Zaten kuraklık nedeniyle ciddi verim düşüklüğü yaşanan tarımsal üretimde bir de toprağa gübre atılamayacak olması, 2022'de gıda krizi yaşanacağına yönelik ciddi endişeler yarattı." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/11/26/iecrop/shutterstock_1721310493_16_9_1629446382_16_9_1636534118-880x495-1_16_9_1637917933.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/kotali-satis-tarlaya-indi-gubre-satislari-durdu-ciddi-bir-gida-krizi-riski-kapida-6791025/"]
[old_news_related_template title="Çiğ süt zammı da geldi: Bir litre süt 14 TL'yi gördü" desc="İki gün önce 'bir litre süt 10 liraya dayandı' derken, bugün artık sütün litresi 14 liraya çıktı. Yaygın markalı bir litre sütü 10 TL'den aşağı bulmak artık mümkün değil. Peynir, tereyağı, yoğurt fiyatları da uçmuş durumda. Sanayici maliyetlerdeki artışlara işaret ederken, toptancı ise artık zamların hızına yetişemediklerini söylüyor. Zamların yıl başından sonra da süreceğine işaret edildi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/12/09/iecrop/shutterstock_1879830763_16_9_1639038952.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/cig-sut-zammi-da-geldi-bir-litre-sut-14-tlyi-gordu-6816567/"]
[old_news_related_template title="Gıda Komitesi toplandı" desc="Gıda Komitesi toplandı. Toplantıda gıda fiyatlarına ilişkin son durumun değerlendirilmesi bekleniyor." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/11/29/iecrop/ffxalhlxmamegcj_16_9_1638192567.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/gida-komitesi-toplandi-6797347/"]
