Dünyanın birçok ülkesi aşılamaya geçmişken vatandaşları daha hızlı bağışıklığa ulaştırmak için tek doz aşı konusu gündeme geldi. İngiltere aldığı son kararla birlikte ikinci doz aşı için 12 haftaya kadar bekleyecek. Bu süreçte daha fazla vatandaşın aşı olması sağlanıp, bağışıklık kazanması hedefleniyor. Öte yandan benzer tartışmalar Türkiye için de gündeme geldi. Bilim Kurulu ve bilim insanları konu hakkında farklı fikirler öne sürüyor.

Önce Türkiye'deki görüşlere bakalım.

BİLİM KURULU'NDAN KAFA KARIŞTIRAN AÇIKLAMALAR

İngiltere’nin ardından Türkiye’de de “İkinci doz ne zaman vurulacak?” tartışması gündeme geldi. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, katıldığı bir televizyon programında “28 gün sonra 2. dozu kullanırsak hem daha çok antikor elde edeceğiz hem de daha uzun süre koruma elde edeceğiz gibi. O nedenle 28 günlük uygulamayı Bilim Kurulu’nda tartışarak ülkemiz şartlarında daha uygun olduğunu önerdik. Faz1 ve Faz2’de erken elde ettiğimiz veriler de bunu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Bir başka Bilim Kuru üyesi Tevfik Özlü ise yaptığı açıklamada kendisinin bildiği bir tek doz aşı planlaması olmadığını bildirdi.

'UYGULANABİLİR ÇÜNKÜ YETERLİ AŞI YOK'

SÖZCÜ'ye konuşan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftahar Köksal, iki aşı arasında 28 gün olabileceğini ve bunun antikor cevabını pekiştirmek için yapılabileceğini ifade etti ve İngiltere’deki 12 haftalık yöntem için antikor açısından herhangi bir sorun teşkil etmeyecekse uygulanabileceğini belirtti. Şu anda pandemiyle mücadele edildiğinin unutulmaması gerektiği söyleyen Köksal, “Şu anda dünyaya yetecek kadar aşı yok” dedi.

ÇİN AŞISININ 28 GÜN ARAYLA YAPILMASI DOĞRU OLUR MU?

İngiltere’nin ardından Türkiye’de de Çin aşısının 2. dozu ikinci dozu için 28 gün beklenebileceği gündeme taşındı. Aşının Türkiye’deki çalışmalarında 2. dozu için 14 gün beklenmişti. Prof. Dr. İftahar Köksal, 28 gün beklenmesinin yeni bir şey olmadığına değindi ve ekledi: Ülkemiz bağışıklamada ilk defa aşı yapmıyor. 2. doz için 28 gün beklemek yeni bir şey değil. Bazı aşılamalarda erişkinlerde 2. Doz için 1 ay beklenir.

“İNGİLTERE’NİN UYGULAYACAĞI YÖNTEM ÇOK MANTIKLI”

Daha önce de tek doz aşı ile antikor elde edilebildiğini söyleyen Profesör Köksal, aşıların yetebilmesi için tek dozun tüm topluma uygulanmasını ve 2. doz için 12 hafta beklenmesini mantıklı olarak değerlendirdi. Bir pandemide her şeyin dört dörtlük olmasının çok mümkün olmadığını ifade eden Köksal, sözlerini şu şekilde noktaladı: Yapabileceğinizin en iyisini yapmak zorundasınız. Bir hastalığı elimine etmek için toplumun en az yüzde 60-70’ini aşılamalısınız. Eğer 12 haftaya kadar antikor seviyesi koruyucu düzeyde devam ediyorsa bir sorun yok. Bu süreçte toplumun büyük bir kısmı aşılanmış olacağı için hastalığın yayılma hızında da düşüş kaydedilecektir.

[special_article_template title="" desc="Yapabileceğinizin en iyisini yapmak zorundasınız. Bir hastalığı elimine etmek için toplumun en az yüzde 60-70’ini aşılamalısınız." who="Prof. Dr. İftahar Köksal"]

“BİLİM KURULU BİLİMİN DIŞINA TAŞMIŞ”

İmmünoloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz ise Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara’nın ’28 gün’ önerisi ile ilgili sözlerine tepki gösterdi. Unutmaz, Twitter'dan yaptığı paylaşımında “Bu konuda benim fikrim pek naçizane olmayacak. Faz1 ve Faz2’den yola çıkarak Faz3’teki protokol dışına çıkmak çok yanlış olur. Bilim böyle varsayımlarla masa üstünde görüşülerek yapılabilseydi zaten Faz3 çalışmalarına gerek kalmazdı. 'Bilim Kurulu' yine bilimin dışına taşmış” ifadelerini kullandı.

TARTIŞMALAR İNGİLTERE'DE BAŞLADI

Tek doz - çift doz tartışmasının doğduğu yer ise İngiltere. Ülkede Aşılama ve Bağışıklama Danışma Komitesi ile İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu sürpriz bir açıklamaya imza attı. Buna göre hem AstraZeneca aşısı hem de Pfizer/Biontech aşısı olabildiğince hızlı bir koruma sağlamak için vatandaşlara tek doz olarak verilecek. Ardından ikinci doz için 12 haftaya kadar beklenecek.

Ülkede yaz aylarına kadar nüfusun büyük bir çoğunluğunun bağışık hale getirilmesi hedefleniyor. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, aşının etkisinin 21 gün içinde başladığını ifade ederek “Bu çok sayıda insanı kısa sürede aşılayabileceğimiz anlamına geliyor. Eğer düşündüğümüz gibi bir etkisi varsa, ki öyle, birçok kısıtlamayı da kaldırabilecek durumda olacağız” açıklamasında bulundu.

[custom_content title="TEK DOZDA ETKİNLİK YÜZDE 70" desc="İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Komitesi, AstraZeneca aşısı için tek bir standart doz olarak uygulandığında aşının etkinliğinin 3 hafta ile 12 hafta arasında yaklaşık yüzde 70 olduğunu söyledi. İkinci dozun en geç 12 hafta sonra takviye doz olarak yapılması gerektiği ifade edildi."]

PFIZER/BIONTECH: VERİ YOK

İngiltere’nin ikinci doz için 12 haftaya kadar bekleme kararı endişeyle karşılandı. Pfizer/Biontech, aşılarının 12 hafta arayla iki doz halinde kullanmak üzere tasarlanmadığını ifade etti. Yapılan açıklamada firmalar, ilk dozların etkisinin 3 haftadan fazla devam ettiğine dair hiçbir kanıt olmadığını söylediler. Faz 3 çalışmalarında elde edilen verilere göre kısmi korumanın 12 gün sonra başlayacağı belirlenmesine rağmen, yüksek bir koruma sağlamak için iki doz aşının gerektiği ifade edilerek “21 günden sonra korumanın devam ettiğini gösteren hiçbir veri yok” açıklamasına yer verildi.

[custom_content title="BAZI UZMANLAR TEK DOZ KONUSUNDA ENDİŞELİ" desc="AstraZeneca aşısının düşük maliyeti ve daha kolay saklanabiliyor olması avantajlı bir durum. Ancak İngiltere’deki bazı uzmanlar önerilen kullanım şekli konusunda endişeli. Mümkün olduğunca çok sayıda insana ilk doz aşıyı yapıp az bir koruma sağlamanın fazla pragmatik olduğu görüşü hakim."]

ABD İNGİLTERE’NİN YÖNTEMİNİ UYGULAMAYACAK

ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Direktörü ve Beyaz Saray Corona Virüs Görev Gücü’nün önde gelen üyesi Dr. Anthony Fauci, aşılama konusunda İngiltere’nin ’12 haftalık’ planının ABD’de uygulanmayacağını ifade etti. ABD’li birçok bilim insanı da Fauci’yi destekler nitelikte açıklamalarda bulundu. California Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Dr. Phyllis Tien, İngiltere’nin yöntemini “Vahşi batıya gitmek gibi” sözleriyle eleştirerek, “Bir değişiklik yapacaklarsa mutlaka belirli verilere dayanması gerekiyor” dedi.