TL’YE GÜVEN SAĞLANMALI
BDDK düzenlemenin ayrıntılarına yönelik yaptığı açıklamada, kararın bazı şirketlerin TL kredi kullanıp döviz almasını engellemek için alındığına dikkat çekti. Bu kapsamda şirketler, döviz tevdiat hesaplarını bozdurmaya ve döviz almamaya, TL’ye dönmeye yönlendirilmek isteniyor. Ancak ekonomistler, eksi yüzde 59.5 reel faiz oranı ile Türk Lirası’na güvenin sağlanamayacağını ve serbest piyasadan uzaklaştıran bu tür müdahalelerin adeta ‘mermiye kafa atmaktan farksız’ olduğunu belirtirken, yüksek enflasyon ortamında düşük faiz ısrarından vazgeçilmesi gerektiğini söylüyor.
DÜŞÜŞ SINIRLI KALIR
BDDK’nın tebliği sonrası, döviz piyasasında ise büyük bir dalgalanma yaşanıyor. Dün 16.0302 liraya kadar düşen dolar ardından yükselişe geçerek 16.7480 liraya kadar çıktı. Euro ise 17.0070 lirayı test ettikten sonra 17.7139 lirayı gördü. Kurlarda bir günde görülen yaklaşık 70 kuruşluk dalgalanmanın hafta boyunca sürebileceği belirtiliyor. Borsada da sert satışlar görüldü. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü yüzde 0.99 düşüşle 2.529 puandan tamamladı. Şirketlerin döviz satmak dışındaki alternatiflere kayacağı dolayısıyla kurlarda düşüşün sınırlı kalacağı öngörülüyor.
BDDK’nın TL kredi kısıtlama kararını değerlendiren ekonomistler:
Murat Gülkan:
İstenmeyen yan etkileri olacak
Döviz pozisyon fazlası bulunan şirketlerin henüz nasıl bir karar alacağının bilinmediğini, ancak kararın faaliyet koşullarını zorlaştırabileceğini ifade eden OMG Capital'den Murat Gülkan, "Arzu edilen tepki şirketlerin döviz fazlalarını satması gibi duruyor, ancak istenmeyen yan etkileri de olabilir. TL'ye de geçebilirler veya o parayı ne için biriktirdilerse başka işler de yapabilirler, hammadde veya menkul kıymet alabilirler" dedi.
Prof. Özgür Demirtaş:
‘Bu karar ekmeği 10 liraya çıkaracak’
BDDK’nın 24 Haziran 2022 tarihli kararını yorumlayan Prof. Dr. Özgür Demirtaş, “Artısı yok baştan aşağı eksi. 10 yıldır alınan kararlar doğru olsaydı ekmek 5 lira olmazdı, bakın söylüyorum ekmek 10 lira olacak” dedi. Prof. Dr. Özgür Demirtaş, 1.26 milyon takipçisinin bulunduğu Youtube kanalından yeni bir video yayınladı.
TÜRKİYE’NİN ÇIKARINA DEĞİL
“Bu işler bu kadar kolay olmaz. Şapkadan tavşan çıkararak bu olaylar çözülmez” diyen Demirtaş, regülatörleri alınan bu kararı bir kez daha incelemeleri konusunda uyararak, “Bu karar Türkiye’nin çıkarına değil. Bakın 10 yıldır alınan kararlar, Türkiye’nin çıkarına kararlar olsaydı TL bu kadar değer kaybeder miydi? Faiz bu kadar artar mıydı? Enflasyon bu kadar artar mıydı? Ekmek 5 lira olur muydu? Ben size söylüyorum 10 lira olacak. Demek ki; o kararlar da yanlışmış, bu karar da yanlış” yorumunu yaptı.
Tufan Cömert:
İhracatçı dövizi yurt dışında tutar
İhracatçı şirketlerin sınırın üzerindeki dövizlerini yurtdışında tutmayı tercih edebileceklerini belirten ekonomist Tufan Cömert, dün yayınladığı notta ihracatçı şirketlerin dövizlerinin yüzde 40’ını TCMB’ye getirmek zorunda olduklarını hatırlatarak, yurtiçine gelmeyen dövizin TCMB rezervleri açısından da sorun olabileceğine işaret etti.
Kerim Rota:
Zorunlu değilse bir süre uzak durun
Ekonomist Kerim Rota, BDDK’nın TL krediler için döviz varlığı sınırı kararının siyasi olduğunu; iktidarın, sermaye kesimine bugüne kadar sağladığı avantajı, bu kararla yardım olarak geri istediğini söyledi. Bu hafta zorunlu değilse piyasalarda döviz işlemi yapılmamasını öneren Rota, “Çünkü büyük iniş çıkışların yaşanacağı bir hafta olacak” dedi.
Enver Erkan:
Eurobond veya KKM'ye geçiş olabilir
BDDK genelgesinin koşullarına bakıldığında, nakdi varlıklar hesabına yabancı para mevduat, altın, ters reponun dahil olduğunu, Eurobond'un dahil olmadığını belirten Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “Bu nedenle bir miktar paranın Türk Eurobondlarına kayabileceğini düşünüyoruz. KKM'nin bellirli bir tutarının da yeniden çevrilmesini tercih etmelerini bekleyebiliriz” dedi.
Karar hangi riskleri taşıyor?
BDDK’nın attığı adımla yabancı para varlıkların, kredi sınırlamalarına takılmayacak şekilde dönüştürülmesi yönünde ciddi riskler var. Ekonomistler bu riskleri şöyle sıralıyor:
■ Şirketler TL kredide döviz şartını aşabilmek için yabancı para varlıklarını yurtdışında tutmayı tercih edebilir.
■ Kredi sınırlamasından sonra bazı şirketler yabancı para varlıklarını kâr payı dağıtmayı tercih edebilir.
■ İhracatçı şirketlerin dövizlerinin yüzde 40’ını TCMB’ye getirmek zorunda oldukları da düşünüldüğünde, yurtiçine gelmeyen döviz, TCMB rezervleri açısından da sorun olabilir.
■ Şirketlerin uzun vadede 114.1 milyar dolarlık döviz açığı ve ihtiyacı var. Bu sınırlamalar piyasa işleyişi ve ticari faaliyeti ciddi sekteye uğratma riski taşıyor.
■ Ekonomistlere göre kredilerin bir anda durması ve bunun da ekonomik faaliyeti önemli ölçüde durgunluğa sürükleme riski var.
Hazine: Yeni tedbirler devam edecek
Hazine ve Maliye Bakanlığı alınan son tedbirler ve yeni uygulamalar sonrası yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, “Birbirini tamamlayıcı ve finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik yeni tedbirler alınmaya devam edilecek” ifadeleri kullanıldı. Bakanlık, kredi piyasası gelişmelerine yönelik alınan tedbirlerin, hem Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesindeki selektif kredi yaklaşımını hem de finansal istikrarı destekler nitelikte olduğunu bildirdi.
BDDK’DAN AÇIKLAMA
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben ise TL kredi kullanımı kararının kredilerin amacına uygun bir şekilde kullanılması için alınmış bir makroihtiyati tedbir olduğunu belirtti. Akben, bazı şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdiklerini ve döviz pozisyonu tuttuklarını gözlemlediklerini söyledi. Bu arada BDDK, yurt dışı yerleşikler ile türev işlem gerçekleştirdiği tespit edilen kişilerin listesinin bankalarla paylaşılacağını da duyurdu.
Ticari kredide zaten faizler düşük değil
Merkez Bankası (TCMB) son altı toplantıda politika faizini yüzde 14’te sabit tuttu. Fakat, ekonomi yönetimi son dönemde kredi faizlerini dolaylı olarak artıran kararlara imza atıyor. Yüzde 33’ü bulan rotatif ticari kredi faizleri ve yüzde 50’ye dayanan gecelik kredi faizleri ile şirketlerin finansmana ulaşımı her geçen gün daha pahalı hale geliyor. Maliyetler artarken, ekonomi yönetiminin TL kredi kullanımını sınırlandıran kararları şirketlerin finansmana ulaşımında ilave zorluklar yaratıyor.
YAVAŞLAMA RİSKİ
Halihazırda zaten yüksek faizle borçlanan şirketlerin bu tür sınırlamalar ile yatırım, üretim ve risk alma iştahının da azalacağını öngören ekonomistler, alınan kararların ekonomik yavaşlamanın da önünü açabilecek bir etki yaratabileceğine dikkat çekiyor. TCMB verilerine göre, ortalama ticari kredi faizleri son iki ayda 700 baz puana yakın artışla yüzde 20.35’ten yüzde 27.09’a yükseldi.
[old_news_related_template title="Prof. Dr. Özgür Demirtaş'tan BDDK kararı yorumu: Ekmek 10 lira olacak" desc="Prof. Dr. Özgür Demirtaş, BDDK kararının ciddi sonuçları olacağını kaydetti. Demirtaş, 'Artısı yok baştan aşağı eksi. 10 yıldır alınan kararlar doğru olsaydı ekmek 5 lira olmazdı, bakın söylüyorum ekmek 10 lira olacak' dedi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2022/06/27/iecrop/ozgur-demirtas-1_16_9_1639425648_16_9_1656306052.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/prof-dr-ozgur-demirtastan-bddk-karari-yorumu-inanilmaz-bir-doneme-girdik-7216355/"]
[old_news_related_template title="BDDK'dan yeni açıklama: Yurtdışı yerleşiklerle işlem yapanlar bankalarla paylaşılacak" desc="BDDK'dan yapılan son açıklamaya göre yurt dışı yerleşikler ile türev işlem gerçekleştirdiği tespit edilen kişilerin listesi bankalarla paylaşılacak." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2022/06/27/iecrop/shutterstock_1431789854-2_16_9_1655880738_16_9_1656336202.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/bddkdan-yeni-aciklama-yurtdisi-yerlesiklerle-islem-yapanlar-bankalarla-paylasilacak-7217511/"]
[old_news_related_template title="BDDK'dan ticari kredilerle ilgili yeni açıklama" desc="Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) TL ticari kredilerde getirilen son önlemle ilgili yeni bir açıklama yayımladı. Kurum, cuma günü TL kredi kullanılması için döviz varlığına getirdiği sınıra açıklık getirdi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2022/06/26/iecrop/kredi_16_9_1656271443.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/bddktan-ticari-kredilerle-ilgili-yani-aciklama-7216039/"]
