Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen, Eskişehir’i her yönüyle farklı bir kent yaptı. Büyükerşen’le uzun dönem birlikte çalışan Ayşe Ünlüce, hizmetleri daha da ileriye taşımanın çabası içinde. “Eskişehir’de 5 bin yıllık ekmek bulundu ve şimdi aynı ekmeğin üretimi başladı” denilse şaşırırsınız. Eskişehir’de üretilmeye başlanan zeytinyağıyla ödüller alınmaya başlandığını belirtsek, “Eskişehir’de zeytincilik mi olurmuş?” dersiniz. 

Eskişehir’in Seyitgazi ilçesinde devam eden Küllüoba Kazısı’nda günümüzden 5200 yıl öncesine tarihlenen ekmek bulundu. Küllüoba Kazısı Erken Tunç Çağı’na (MÖ 3200-1950) tarihlenen bir şehir. Kazılarda daha önce de önemli sonuçlar alınmıştı. Büyükşehir belediye Başkanı Ayşe Ünlüce, müthiş buluşu ve bunun Eskişehir’e katkısını şöyle anlattı: 

BİR KISMI KOPARILMIŞ  

“Kazılar sırasında, yapıyı sınırlayan duvarın eşik kısmına yakın bir kesiminde yanmış ekmek kalıntısı bulundu. Oysa bu alanda yangın izine rastlanmadı. Dolayısıyla ekmeğin yanmış olarak bulunması bir ritüel olabileceğini gösteriyor. Ekmeğin bulunuşu sırasında toprak, dairesel bir şekilde kendisini belli ettiğinden ekmeğin formu da çok açık bir şekilde anlaşıldı ve buna göre özenle kazıldı. Ekmekten bilinçli olarak bir kısmının koparılması da düşündürücü.

Milattan Önce 3200 yıllarına tarihlenen ekmek Anadolu’da bugüne kadar pişmiş şekilde bulunmuş ilk örnek olup Çatalhöyük’ten sonra Anadolu’da bilinen en eski örnektir. Ekmek örnekleri organik malzeme olması nedeniyle arkeolojik kazılarda bugüne kadar nadiren saptanabilmiş olup çoğunlukla kırıntılar şeklinde olduğundan tanımlanması da mümkün olmuyor. Bununla birlikte Küllüoba örneği gerçek anlamda mayalanmış, pişirilmiş ve tüketime hazır halde olan bilinen en eski örnektir ve daha önce bulunanlardan farklı olarak ekmeğe benzer ürün değil, kesin olarak ekmek şeklinde tanımlanabiliyor.”

BİLİM DÜNYASINDA BÜYÜK İLGİ

Görüntüsü günümüzdeki ekmek formundan farklı olan Küllüoba ekmeği 12 cm çapında, 2.5 cm kalınlığında ve mevcut kısmı 65 gr ağırlığında. Üst kısmı hafif dışbükey, çörek benzeri dairesel formda. Kenarından bir parçasının koparıldığı anlaşılıyor. Kazı çalışmalarından çıkan eserler ve Küllüoba ekmeği Eskişehir ETİ Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.  

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkteki başkanlığında yürütülen ve Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin de destek olduğu Küllüoba kazılarında bulunan bu tarihi ekmek, bilim dünyasında büyük ilgi gördü.

Yaklaşık 5000 yıl öncesine ait tarihi ekmek, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce’nin öncülüğünde yeniden hayat buldu. Arkeolojik bulgular temel alınarak geliştirilen özel bir tarifle üretilen “Küllüoba Ekmeği”, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Halk Ekmek tarafından üretilerek Üretici Marketlerinde 50 TL’den satışa sunuldu.

Günümüzdeki ekmek formundan farklı olarak, taş değirmende öğütülen Kavılca, Horasan, Gacer ile mercimek unundan ve düşük glütenle üretilen çörek benzeri formuyla dikkat çeken Küllüoba ekmeği koruyucu içermiyor. Hemen belirtelim, o ekmek sabahın erken saatinde bitiyor.

Belediye destekledi, Eskişehir zeytincilik merkezi oldu

Binlerce yıllık geçmişe sahip, sağlık ve barışın sembolü zeytin, Eskişehir’in bereketli topraklarında yeniden hayat buldu. Akdeniz ve Ege’nin kadim bitkisi olan zeytin ağacı, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin 2022 yılında başlattığı “Zeytinciliği Geliştirme Projesi” ile İç Anadolu’da yeni bir üretim ve kalkınma modeli haline geldi.

Orta Sakarya Vadisi’nde yer alan ve İç Anadolu’nun Antalya’sı olarak adlandırılan Sarıcakaya ile Mihalgazi ilçelerinde uygulanan proje kapsamında, 257 üreticiye toplamda 32 bini aşkın zeytin fidanı dağıtıldı. Belediye de kendine ait arazide zeytin fidanlarının dikimini gerçekleştirdi. Anadolu’da “Zeytin Baba” olarak tanınan Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya’nın danışmanlığında başlatılan proje, olumlu sonuçlar vermeye başladı.

MARKA ADI NİÇİN DORLİON?

2022 Kasım ayı erken hasat döneminde bir üreticiden 227 kilogram zeytin alınarak 27 litre zeytinyağı elde edilmesiyle başlayan proje günümüzde yaygınlaştı. Büyükşehir Belediyesi Üretici Marketlerde 5 kiloluk teneke kutularda satışa sunulan içimlik zeytinyağlarının yapılan testlerinde Türkiye’de ölçülmüş en yüksek değerlerine sahip natürel sızma zeytinyağlarından biri olduğunu Başkan Ayşe Ünlüce, gururla söylüyor.

Her damlasında kalite arayışını ilke edindiklerini belirten Başkan Ayşe Ünlüce, belediyenin tescilli markası “Dorlion”la, üç farklı hasat türüyle ödül alıp kaliteyi kanıtladıklarını anlattı. Adı neden “Dorlion” çünkü Dorlion Eskişehir’in ilk yerleşim yeri tarihteki en eski ismidir.

Eskişehir’in zeytinle yeniden yazılan bu başarı öyküsü; iklim değişikliğine dirençli tarımın, üreticiye verilen desteğin ve yerel kalkınmanın örnek bir modeli olarak dikkat çekiyor. Yılmaz Büyükerşen’in başlattığı, Ayşe Ünlüce’nin sürdürdüğü yeni projeler Eskişehir’e çok şey katıyor.