Londra’nın gecesi, Thames Nehri üzerinde ince bir gümüş şerit gibi parlıyordu. Şehrin göbeğinde yükselen gökdelenin 38’inci katında ışıklar hâlâ yanıyordu.
Odanın ortasında uzun, koyu ahşap bir masa... Üzerinde iki fincan kahve, bir kristal sürahi ve parlak metalden küçük bir uçak maketi.
Boeing’in CEO’su Kelly Ortberg, önündeki not defterine kısa bir şeyler karaladı, sonra başını kaldırıp masanın karşısındaki adama baktı.
Karşısındaki lacivert takım elbiseli beyaz saçlı adam sandalyesinde dikilmiş, delici bakışlarla onu dinliyordu. O, görüşmeye çağrılmış bir mühendis değildi. Dev bir motor imparatorluğunun patronuydu.
O bir Türk’tü.
★★★
Ortberg hafifçe öne eğilerek konuştu:
“Boeing 737 MAX’lerin yerini alacak yeni dar gövdeli uçağımızı 2030’lara yetiştirmek zorundayız. Airbus’a kaptırdığımız pazar payını geri almak için en az yüzde 15 yakıt tasarrufu sağlayacak bir motor lazım. Bunu sizden bekleyebilir miyiz?”
60’larındaki Türk patron, işaret parmağını muhattabına doğru salladı. Buz mavisi gözlerini Ortberg’e dikti. Kemerli burnu avına uzanan bir şahin gibiydi. Sesi sakindi ama kelimelerinin ardında meydan okuma seziliyordu:
“Kimsenin yapamayacağını yapmalı, farkımızı ortaya koymalıyız. UltraFan teknolojimiz hazır. 2023’te ilk prototipi uçurduk. Doğru ortakla 2035’te seri üretime başlayabiliriz. Uygun kanat tasarımıyla bugünkü rakiplerinizden yüzde 15-20 daha verimli olur.”
Ortberg gülümsedi. Yüzüne bir rahatlama geldi. Önündeki notları kapattı:
“Bunu ilk kez bir Türk’ten duymak... Hoşuma gitti.”
Boeing’in gelecekteki yolcu uçağı, masanın karşısındaki bu Türk’ün ellerindeki teknolojiyle ayağa kalkacaktı.
Onun adı Tufan Erginbilgiç’ti. Ve majestelerinin Rolls Royce Şirketi’nin CEO’suydu. (Kaynak: The Wall
Street Journal)
Tufan Erginbilgiç
★★★
Masanın karşısındaki bu Türk’ün hikâyesi Artvin’in dağlarında başladı.
İTÜ’de mühendislik okudu, Boğaziçi’nde MBA yaptı, Ohio State’te ekonomi yüksek lisansı tamamladı.
Petrol devlerinde yetişti. BP’de, rafineriden istasyon ağına uzanan dev bir operasyonu yönetti. Oradaki beş yılı, kâr ve güvenlikte şirket tarihinin zirvesiydi.
2020’de enerji devinden ayrıldı ve dünyanın en büyük altyapı yatırım fonlarından GIP’te ortak oldu. Küresel yatırımcılar adına 81 milyar doları yöneten dev bir oyuncuydu.
Şimdi de Rolls-Royce’u Boeing’in yeni motoruyla uçurmaya soyunuyor.
★★★
Boeing’in patronunu bu masaya oturmasının sebebi sıradan bir tedarikçi ziyareti değildi. Boeing, yıllardır 737 MAX serisi yüzünden güvenini yitirmiş bir şirkete dönüşmüştü.
2018’de Endonezya’da, 2019’da Etiyopya’da yaşanan iki ölümcül kaza 346 yolcunun hayatına mal olmuştu. Soruşturmalar, şirketin siparişleri yetiştirme baskısıyla güvenlikten ödün verdiğini ortaya koydu.
2024’te Alaska semalarında uçan bir 737 MAX’in gövde paneli (kapı tıkacı) yerinden kopup gökyüzüne savrulmuş, büyük bir felaketten kıl payı dönülmüştü.
ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA) yıllarca sert önlemler uyguladı. 737 MAX’leri yere indirdi, yeni sertifikalara onay vermeyi ağırdan aldı.
Yolcuların gözünde bu uçakların adı neredeyse “güvenlik açığı” ile eş anlamlı hale gelmişti.
Boeing için tek çıkış, bu mirası geride bırakacak yeni bir dar gövdeli uçak geliştirmekti. Ama asıl farkı yaratacak olan, bu yeni uçağın daha tasarruflu ve güvenilir motoru olacaktı.
İşte o motoru geliştirme kapasitesine sahip tek şirket Rolls-Royce’tu.
Ve Rolls-Royce’un başında, masanın karşısındaki Türk, Tufan Erginbilgiç oturuyordu.
★★★
Boeing bugün tarihinin en zor dönemlerinden birini yaşıyor.
Ve bu krizin iki “kurtarıcısı” da Türk.
İlki, geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Washington ziyareti sırasında Beyaz Saray’da açıklanan 225 uçaklık dev siparişti. Bu anlaşma Boeing’i adeta ipten aldı, nakit sıkıntısını rahatlattı. Bilançosundaki kara deliğe taze para aktı.
İkincisi ise Londra’daki gökdelenin 38’inci katında masanın karşısında oturan Tufan Erginbilgiç oldu.
Ve işin daha da ironik yanı:
Türkiye, kendi KAAN savaş uçağı için motor geliştirmek üzere birkaç yıl önce Rolls-Royce’la masaya oturmuş anlaşmış ama her nedense ‘ambargo yiyeceği’ Amerikalıları seçmişti.
Bugün aynı Türk yönetici Ankara’nın savaş motorunu değil, Boeing’in kurtuluş motorunu inşa edecek.
Tayyip Erdoğan’ın çeki, Tufan’ın motoru...
