Aslında ortada İran’ın gerçekleştirdiği havai fişek gösterisinden fazlası var. Esas odaklanılması gereken Hürmüz Boğazı...

Boğaz, dünya petrol rezervlerinin büyük bir kısmını barındıran ve bu petrolün büyük kısmının ihraç edildiği Ortadoğu ülkeleri için ana çıkış noktası...

★★★

Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Irak gibi petrol zengini ülkeler, ihraç ettikleri petrolün büyük bir kısmını bu boğaz üzerinden gönderiyor.

Hürmüz Boğazı, küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 30’unu taşıyan kritik bir deniz geçidi... Boğazın kapanması veya herhangi bir şekilde engellenmesi, küresel petrol arzında büyük bir kesintiye yol açabilir. Sonrasında gör bakalım petrol fiyatlarını...   Dünyada, petrol fiyatlarının yükselmesi nedeniyle ekonomisi en olumsuz etkilenen ülkelerden biri Türkiye... Zaten her halttan kötü etkilenen yegane ülke... Bir şeyden de iyi etkilense, hatırım kalır!

Oysa seçim öncelerinde verilen müjdeleri toplasaydık şu anda dünyanın bir numaralı enerji üreticisi konumunda olmamız işten bile değildi...

Kimse 2023 yılında tutamazdı bizi... 2053’e geldiğimizde Avrupa’nın tamamı, takvimler 2071’i gösterdiğinde ise dünya biat ederdi... Olmadı demek ki!

★★★

Üç-dört yıl kadar önce petrol fiyatları 16 dolara kadar indi... Sudan ucuz hale geldi. Normal şartlarda bu fiyatlarla en büyük ithalat kalemi enerji olan Türkiye ekonomisi şahlanmalıydı... Petrol fiyatının gerilemesi cari açık ve enflasyonu yerle bir etmeli, büyümeyi coşturmalıydı... Ne fark etti? Hiç!

Dünyanın en çok petrol rezervine sahip ülke Venezuela... Dünyanın en kötü ekonomisine de sahip aynı zamanda... Bir ülke kötü yönetiliyorsa ne fark eder petrol musluktan aksa...

Kitap bize der ki...

Kitabi anlatalım... Türkiye, tükettiği enerjinin büyük bir kısmını, özellikle petrol ve doğalgazı ithal ediyor. Petrol fiyatlarındaki artış ithalatın maliyetini doğrudan artırıyor.

Bu durum, Türkiye’nin cari işlemler açığını genişleterek dış ticaret dengesini olumsuz etkiliyor ve Türk Lirası üzerinde baskı oluşturuyor.

★★★

Petrol fiyatlarındaki artış, ulaşım ve üretim maliyetlerini artırarak genel enflasyon seviyesine doğrudan etki ediyor.

Türkiye gibi büyük bir enerji ithalatçısı için bu durum, tüketici fiyatlarına yansıyor ve yaşam maliyetinde artışa neden oluyor.

★★★

Türkiye’nin enerjiye olan yüksek bağımlılığı, küresel enerji fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı ekonomik kırılganlığını artırıyor.

Petrol fiyatlarının yükselmesi, özellikle sanayi ve taşımacılık sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler üzerinde mali baskı oluşturuyor. Nitekim böyle dönemlerde üretim ve yatırım kararları olumsuz etkileniyor.

★★★

Petrol fiyatları uzun süre yüksek kalmaya devam ederse, olması gerekenden çok daha değerli olan Türk Lirası ile yol alma macerası erken final yapar.

Türkiye’nin dış borçlarının büyük bir kısmı döviz cinsinden... Petrol fiyatlarının yükselmesiyle Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, bu borçların geri ödenme maliyetini artırır.

Ders gibi oldu ama stres yapmayın sınav falan olmayacak. Bu da işin ferahlatan kısmı...

Ekonominin formülü yanlış 

Otobüse biner binmez oradan oraya savrulan figür gibi bizim ekonomi... Bir türlü dengesini bulamıyor. Şoför gaza da bassa, frene de bassa yere yapışıyor. İçimden bizi bu hale getirenleri bizzat tebrik etmek geliyor!

Yirmi iki yıldır ülkeyi yönetenlerin uyguladığı ekonomi programı tıkandıkça adı değiştirilip “yenilenmiş formülüyle” diyerek tekrar aynısını piyasa sürmesine ne denir?

★★★

Açıklanan programda gidip de büyüme, enflasyon, cari açık, milli gelir hedeflerine bakmak ve onları eleştirmek bile abesle iştigal... Faiz bir derece ama onun da etkisi fazla değil halkın nezdinde...

Bakacağımız tek bir hedef var; dolar kuru! Tuttukça daha da betere sürüklüyorlar geleceği ama onlar için günü kurtarmak yeterli...

★★★

Bizim yurt dışından gelecek çok ciddi paraya ihtiyacımız var. Bunun için swap denilen Türk Lirası ile yabancı para değiş tokuş kanallarının açılması gerekiyor. Gayet basit bir prosedür aslında...

Neden açmıyorlar? Açsalar bugüne kadar çekilen acıların boşa olduğu anlaşılır. Dolar seviyesi hedef falan tanımaz üst katlara taşınır.

★★★

Seçim de bittiğine göre aklı başında bir danışman yok mu AKP’de? Yarım yamalak önlem almakla olmaz bu işler... Bir süre idare etse bile ekonomi tekrardan yapışır yere...

Acaba “İşler düzelir mi?” diye hiç beklemeyin. 2024 Türkiye ekonomisi için kayıp yıllardan biri... Umudu olanlar oturup bir daha düşünsünler. Ne umuyorlar? Hangi şartlar altında umdukları gerçekleşebilir? Cevabını bulurlarsa buyursunlar, piyasa orada...