Mehmet SERBES / ADANA
ANAMUR-KKTC'nin 50 yıllık su ihtiyacını karşılayacak olan ve "Asrın Projesi" olarak tanımlanan KKTC'ye Su Temini Projesi Tesisleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Başbakan Ahmet Davutoğlu ile KKTC Başbakanı Ömer Kalyoncu'nun da katıldığı bir törenle açıldı. KKTC'nin 50 yıllık su ihtiyacını karşılayacak Proje ile KKTC'ye yılda 75 milyon metreküp su iletilecek ve bu suyun 37,76 milyon metreküpü içme-kullanma ve sanayi suyuna, geriye kalan 37,24 milyon metreküpü sulama suyuna tahsis edilecek.
"ZAMANI VAKTİ GELİNCE NEDEN OLMASIN"
Törenin açılış konuşmasını yapan Orman ve Su işleri Bakanı Veysel Eroğlu, İstanbul’da su kesintilerini 8 ayda kaldırdıklarını belirterek, "İstanbul'da 60 yıllık su sıkıntısı bitti. O sıralarda Adalar'dan gelen vatandaş sayın Cumhurbaşkanımızı makamında ziyaret ederek İstanbul'un her tarafına su verdiniz ama biz su alamıyoruz. Bize de su getirin deyince Sayın Cumhurbaşkanımız beni aradı. ben o zaman genel müdürüm. 1996 Nisan ayında yılında Büyükada'da sayın Cumhurbaşkanımızla birlikte temel attık. bir çeşme inşa ettik. adını da hasret çeşmesi dedik. 7 ay sonra 23 km deniz altında boru döşeyerek suyu götürdük. O zamanlar bir bakan aradı beni kıbrıs'tan. biz de adayız bize de su getiremez misiniz ?dediğinde' Yetki bizde olsaydı, bakardık' dedim. Cumhurbaşkanımıza arz ettim. Kendisi tarihe geçecek bir kelime söyledi. 'Zamanı vakti gelince neden olmasın' dedi. Vakti geldi. O vakit bu gündür Allah'a şükür. Başbakanlığı döneminde talimat verdi, Sonra bana Kıbrıs'ı unuttun mu ? diye sordu. Hayır efendim unutmadık.
"FATİH RUHU AKLIMIZA GELDİ"
Projeye bakınca suyu tabandan götüreceğimizi zannediyordum. Ama projeye bakınca 1453 metre derinlik var. Bunu tabana döşemek mümkün değil. Fatih ruhu aklımıza geldi. Biz bunu Fatih'in karadan gemileri yürüttüğü gibi boruları askıda denizden götürelim dedik. Allah'a şükür yaptık.
"BU SU GÜN GELECEK BARIŞ SUYU DA OLACAK"
KKTC Başbakanı Ömer Kalyoncu da konuşmasında, KKTC olarak su konusunda gittikçe fakirleşen bir konumda olduklarına dikkat çekerek, kullanılabilir su kaynaklarının gittikçe tükendiğini söyledi. Özkalyoncu, "Su balonlarla taşımaya çalışılmış şimdi ise borularla gerçekleştirilmiştir. Biz Anadolu halkına ve Türkiye Devleti'ne teşekkür ederiz. Bizimle ekmeğini paylaştığı gibi suyunu da paylaşıyor. Bu su belki de gün gelecek barış suyu da olacak" dedi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu ise Kıbrıs'tan gelen konuklara seslenerek, "Anavatan'a hoşgeldiniz safalar getirdiniz. Anavatanın suyuyla İnşallah aziz Kıbrıs'ımıza hediyemizi de alıp götüreceksiniz" diyerek konuşmasına başladı. Davutoğlu şunları söyledi:
"ŞEHİTLERİMİZE SELAM OLSUN"
Burada dünya çapında bir eseri kullanıma açıyoruz. Anadolu ile KKTC su gibi aziz projeyle bir kez daha birbirine kavuşuyor ve kenetleniyor. KKTC ile Türkiye arasında mucizevi bir eserle muhteşem bir su köprüsü kuruyoruz. Kıbrıs için canını feda eden şehitlerimize selam olsun. Buradan onların manevi huzurunda diyoruz ki, sizler bir temmuz sabahı Kıbrıs'a giderken canınızı feda etmek için gittiniz. İşte şimdi Anavatandan yavru vatana biz sizin adınızı anarak Anadolu'nun suyunu götürüyoruz. Mübarek olsun. Bütün dünyaya haykırıyoruz. Kıbrıs hiçbir zaman ayrılmayacak şekilde birbirine kenetlenmiştir.
BÜYÜK ATILIMLAR GERÇEKLEŞTİ
Adayı deniz altından Türkiye'ye bağlayan bu proje Türkiye iradesinin ne denli önemli eserler ortaya koyabileceğini bir kez daha dünyaya göstermiştir. Projeyle sadece Kıbrıslı kardeşlerimizin ekonomik ve beşeri kalkınmasında katkıda bulunmayla kalmıyor, Adanın tamamının daha müreffeh bir geleceğe adım atmasını sağlıyoruz. Alaköprü Barajı gerek KKTC gerek Anamur için cansuyu projesi olacak.
"HEM BARIŞ, HEM CAN SUYU"
Bugün Akdeniz için tarihi bir gün. Geçmişte adaya huzur ve barışı getirdik. Şimdi de bütün canlılar için hayat anlamına gelen suyunu biz getiriyoruz. Bugün Kıbrıs'ta iki halkın yan yana güvenlik ve refah içinde yaşayabileceğine yönelik inancımızı koruyoruz. Buna yönelik politikalar hizmetler ve yatırımlar geliştiriyoruz. Suyun barış içinde bir can suyu olacağına inanıyorum. Hem barış suyu hem can suyu hayırlı olsun. Kıbrıs'ta çözüm hükmüne kararlılık ve samimiyetle bağlı olduğumuzu bir kez daha ortaya koyuyoruz. Türkiye mevcut müzakere sürecinin bir an evvel adil, kapsamlı, kalıcı bir çözümle neticelenmesini samimiyetle temenni etmektedir. Kıbrıs'ın güneyindeki doğalgaz kaynaklarının sadece Rumlara ait olduğunu iddia edenler, buradan tarihi bir ders alsın. Biz diyoruz ki, bu giden su bütün Kıbrıs'a barış, adalet suyu olsun. Kalıcı bir Akdeniz düzeninin ilk işareti olsun.
KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı da konuşmasında, "KKTC'de bir seçim olduğu zaman Türkiye bizi renklerimiz, düşüncelerimiz, partilerimiz arasında fark gözetmeksizin bir ve bütün görüyor . KKTC Cumhurbaşkanı olarak bende Türkiye'ye baktığımda hangi mezhep, partiden olursanız olun hepinizi bir ve bütün görüyor ve kucaklıyorum" dedi.
"BU MİLLET HERŞEYİ YAPAR, YETER Kİ BİR OLSUN"
Açılışta konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan şunları söyledi: Projenin hayata geçmesinde herkese teşekkür ediyorum. Dün gökyüzünde büyük bir başarıya şahitlik etmiştik. Bugün de Akdeniz'in altında benzer bir başarıya şahitlik etmek için buradayız. Bu millet karadan gemileri yürüttü, bu millet boğazın altından Marmaray'ı inşa etti. Şimdi de Anamur'dan Kıbrıs'a denizin altından 107 kilometrelik su naklini gerçekleştirdi. Bu millet Avrasya Tüneliyle boğazın altından inşa ediyor. Bu millet her şeyi yapar yeter ki iç ve dış düşmanlarına karşı bir olsun. Hep birlikte Türkiye olsun. Aşamayacağı bir şey yok.
"HAYALDEN GERÇEĞE DÖNÜŞEN PROJELERDEN BİRİ"
1 milyar 600 milyon liraya malolan bu proje bir hayalin gerçekleşmesini ifade ediyor. bugüne kadar hayalden gerçeğe dönüştürdüğümüz pek çok projenin yanına KKTC'ye denizin altından borularla su götürülmesini böylece gerçekleştirilmiş oluyoruz, gerçek millilik budur, gerçek milliyetçilik budur. Bunun bilinmesi lazım. Lafla olmuyor bu iş. Uygulamayla oluyor. Bu projeyle ilgili ilk talep İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığımız döneminde bize gelmişti.
"PORTAKAL ATIŞALIM BERABER KAPIŞALIM"
O zaman verdiğimiz sözü yerine getirmek için başbakanlığımız döneminde başlattımız çalışmaları işte bugün sonuca ulaştırıyoruz. Bir güzel Kıbrıs türküsünde ne diyor 'Portakal atışalım, beraber kapışalım. Sen oradan gel, ben buradan Kıbrıs'ta buluşalım" Evet biz de Türkiye'den suyu aldık, getirdik, Kıbrıs'ta buluşturduk. KKTC artık yarım asır boyunca içme ve tarımsal sulama suyu sıkıntısı çekmeyecek.
250 METRE DERİNLİKTE VE ASKIDA
Türkiye Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilen, Türkiye ve KKTC arasında denizin altından su taşınmasını sağlayan projenin deniz geçişi 80 kilometre 151 metre uzunluğunda. Deniz dibindeki basınç düzeyinin borularla su aktarımı imkansız kılması nedeniyle, özel bir teknik kullanıldı ve boru hattı, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte ve askıda borularla KKTC'ye su taşındı.
İLK SU LEFKOŞA'YA VERİLİYOR
Deniz geçişi, bin 600 milimetre çapındaki, yüksek yoğunluklu polietilen boru hattından oluşuyor. Proje kapsamında Anamur - Alaköprü Barajı'ndan alınan su, Anamuryum Dengeleme Deposuna getirilerek, Anamuryum Dengeleme Deposu'ndan kontrollü bir şekilde Deniz Geçişi İsale Hattı'na veriliyor. Proje, KKTC yanında, Mersin'in Anamur ilçesinde 83 bin 600 dekar alanı da suya kavuşturuyor. Suyun kısa zaman içinde KKTC genelindeki tüm hatlara verilmesi planlanıyor. Açılışın ardından ilk su verilecek bölge ise Lefkoşa olacak. İletilecek yıllık 75 milyon metreküp suyun yaklaşık 38 milyon metreküpünün içme suyu maksatlı kullanılması, geriye kalan 37 milyon metreküp suyun ise sulama için tahsis edilmesi planlandı.
PROJE KAPSAMINDA İNŞA EDİLEN TESİSLER:
-Türkiye tarafında Anamur-Dragon Çayı üzerinde temelden 93 metre yükseklikte, ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu tipinde ve eteğinde 26 MW kurulu gücünde bir HES bulunan ve toplam 130,5 milyon m3 depolama hacimli Alaköprü Barajı ve HES tesisi,
-23 km uzunluğunda ve 1.500 mm çapında düktil demir borulardan oluşan isale hattı.
-10 bin m3 hacminde Anamuryum Dengeleme Deposu,
-80 bin 151 metre uzunluğunda, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte ve askıda geçecek olan, 1.600 mm çapında yüksek yoğunluklu polietilen boru hattı,
-KKTC Güzelyalı bölgesinde 5 MW gücünde Güzelyalı Terfi Merkezi,
-3 bin 157 metre uzunluğunda ve 1.400 mm çapında düktil demir boru terfi hattı,
-Temelden 65 metre yükseklikte, 26,5 milyon m3 depolama hacimli Geçitköy Barajı,
-16,40 MW gücünde Geçitköy Terfi Merkezi.
İNŞASI DEVAM EDEN TESİSLER:
161 km uzunluğundaki Girne Bölgesi İçme suyu İsale Hattı,
154 km uzunluğundaki Gazimağusa Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı,
96 km uzunluğundaki Dipkarpaz Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı.
