“Re’s” Arapça’da “baş” veya “kafa” demek. Türkçe’de “reis” şeklinde yazılıp, okunuyor. Mesela “Cumhur Reisi”, cumhurun yani halkın başı demektir. Bir de idarecilikte “resen alınan karar” diye bir kavram vardır. Bu, reisin, kimseye sormadan veya sorumluluğu bölüşmeden kendi vicdani ve akli takdirine göre aldığı karar demektir. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, gençliğinden beri arkadaşları arasında “reis” diye anılırmış. Reis olacak çocuk, duruşundan belli olur. Nitekim sonunda cumhur reisi de oldu. Erdoğan’ın bir özelliği de sıkça resen karar almasıdır. İktisadi alanda resen aldığı son karar da “faizlerin düşürülmesidir”. 13 yıldır ülkeyi tek başına yöneten reis, “girdiği her seçimi kazandığına göre” bu konuda yanılmış olamaz. Yoksa halk yanılmış olur. O da olmaz!

FAİZ ENFLASYONA SEBEP OLUR MU?

Biraz “tavuk mu yumurtadan çıkar, yoksa yumurta mı tavuktan” sorusuna verilen cevap gibi olacak, ama ikisi de doğrudur. Çünkü iktisadi hayatta “sebeple-sonuç” bir çember üzerinde birbirini izler. Birinci aşamada sebep, sonucu doğurur; ikinci aşamada sonuç, sebep haline dönüşür ve kendini yaratan sebebi sonuç haline getirir. Zaten bu konuda Cumhurbaşkanı’nın hışmına uğramış Merkez Bankası Başkanı da esasında farklı düşünmüyor. Fark, önce faizler mi insin, yoksa önce enflasyonun insin faiz indirimi onu mu izlesin hükmüdür. Ancak ekonomide otomatiklik yoktur. “İndir faizi, uçsun ekonomi” hükmü kesin yanlıştır.

TÜRK EKONOMİSİNE TL FAİZİ DEĞİL, DÖVİZ FAİZİ VE FİYATI YÖN VERİR

Anlatmaktan dilimde tüy bitti. Bizi irşat etsinler diye ağızlarının içine baktığımız iktisat hocalarımız da bir âlem. Türk ekonomisinin, gelişmiş ülkeler gibi tek paralı değil, çift para birimli (dual currency) olduğunu anlamamakta ısrar ediyorlar. Daha doğrusu bu parasal yapıyı modelleyemedikleri için, TL faizi ile büyüme ve enflasyon arasında ilgileşim analizleri yapıp duruyorlar. Tamamı hiç bir işe yaramayan ancak ev ödevi olabilecek raporlar yazıp duruyorlar. Türkiye’de uygulanan para politikasının doğru adı “enflasyon hedeflemesi” değil “örtülü kur çıpası”dır. Merkez Bankası’nın aldığı faiz kararlarının hepsi, döviz fiyatını tanzime yöneliktir. Döviz fiyatı vasıtasıyla da enflasyonu kontrol altında tutmaya çalışırlar. Bunu Reis de biliyor. Eğer indir faizi diyorsa, artsın döviz fiyatı bir şey olmaz, diyordur.
Son söz: Amaçla mutabık olmayan araçla da olmaz.