NEFES DARLIĞI NEDİR?
Nefes darlığı, akciğerlerinize tamamen hava almayı zorlaştıran rahatsız edici bir durumdur. Nefes darlığı tip dilinde “Dispne” olarak adlandırılmaktadır. Kalbiniz ve akciğerinizdeki problemler nefes almanızı zorlaştırabilir. Bazı insanlar kısa süreli ani nefes darlığı yaşayabilirler.
NEFES DARLIĞI BELİRTİLERİ
Nefes darlığı, göğüs ağrısı semptomları, iltihaplı ağrı (pleurisy), endişe, yorgunluk, baş dönmesi, bayılma, öksürük, hırıltı, kanlı balgam, boyun ağrısı ve göğüs yaralanması ile ilişkili olabilir. Nefes darlığının öncesinde ve sonrasındaki başlıca belirtileri aşağıdakiler gibidir:
- Göğüs sıkışması, yeterli nefesi almada zorluk çekme, nefes darlığı hissi veya havasız kalma gibi belirtileri yaşadığınızı fark edebilirsiniz.
- Nefes alıp verirken hırıltılı bir solunum yaşayabilirsiniz.
- Ateş, titreme veya baş ağrısı gibi diğer belirtileri yaşayabilirsiniz.
- Özellikle uzun süre sert bir şekilde öksürürken, derin bir nefes aldığınızda kaslarınızda ağrı olabilir ya da akciğerlerinizde ağrı ortaya çıkabilir.
- Aşırı yorgun veya çok zayıf (yorgun) olabilirsiniz. Her türlü normal faaliyetlerinizi yerine getirmeniz sizin için gittikçe yapması zor bir hale gelebilir.
- Öksürme krizleri yaşanabilir, öksürük aniden başlayabilir veya uzun süreli (kronik) öksürük problemi haline gelebilir.
- Herhangi bir salgıyı (balgam) artırabilir veya çıkaramayabilirsiniz. Diğer yandan, çıkardığınızda, yeşilimsi sarı veya paslı renkli balgam çıkarabilirsiniz.
- İstirahat sırasında veya herhangi bir faaliyette bulunurken nefes darlığı yaşayabilirsiniz. Kapıyı açmak için kapıya doğru yürümek veya merdivenleri çıkmak gibi basit faaliyetler sırasında ortaya çıkabilmektedir.
- Yatakta yatarken sorun olabilir. Sonuç olarak da, iki veya daha fazla yastık üzerinde uyumanız gerekebilir.
- Nefes darlığı gecenin herhangi bir saatinde, uyanmanıza neden olabilir.
- Kalbiniz ile ilgili bir problem nedeniyle nefes darlığı çekiyorsanız, bacaklarınız özellikle ayaklarınız ve ayak bileğiniz şişmiş olabilir.
- Vücudunuz kolaylıkla su toplayabilir (ödem) veya şişmiş hissedebilirsiniz.
Acil tıbbi yardım gerektiren belirtiler ise şunlardır
Yorucu egzersiz sonrasında ortaya çıkan nefes darlığı oldukça normal karşılanmaktadır. Bununla birlikte, aşağıdakilerden herhangi biri meydana gelirse acil tıbbi yardım istenmelidir:
- Dinlenme durumunda yaşanan nefes darlığı
- Bilinç azalması
- Ajitasyon veya karışıklık
- Göğüs rahatsızlığı
- Kalp atışı hızında artış (çarpıntı)
- Kilo kaybı
- Gece terlemeleri
NEFES DARLIĞININ NEDENLERİ
Çoğu nefes darlığı vakaları kalp veya akciğer rahatsızlıklarından kaynaklanır. Kalbiniz ve akciğerleriniz, dokularınıza oksijen taşınmasında ve karbondioksitin giderilmesinde rol oynarlar ve bu süreçlerin herhangi birindeki problemler soluk alıp vermenizi etkiler.
Aniden ortaya çıkan nefes darlığı (akut olarak adlandırılır) ve aşağıdakileri içeren sınırlı sayıda nedene sahiptir:
- Astım (bronkospazm)
- Karbonmonoksit zehirlenmesi
- Kardiyak tamponat (kalbin etrafında sıvı)
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Düşük tansiyon (hipotansiyon)
- Pnömoni (ve diğer pulmoner enfeksiyonlar)
- Pnömotoraks (çökmüş akciğer)
Pulmoner embolizm (akciğerdeki bir arterde kan pıhtılaşması)
- Ani kan kaybı
- Üst hava yolu tıkanıklığı (solunum yolundaki tıkanıklık)
Haftalarca veya daha uzun süren nefes darlığı durumu da (kronik olarak adlandırılır), durum genellikle aşağıdakilerden kaynaklanır:
- Astım
- KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Yaşlılık
- Kalp fonksiyon bozukluğu
- İnterstisyel akciğer hastalığı
- Şişmanlık
[old_news_related_template title="Şişmanlık nedenleri ve tedavisi..." desc="Diyabet, koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, gut, karaciğer yağlanması, kanser gibi hastalıkların alt yapısını oluşturan şişmanlık yani obezite hakkında merak ettiğiniz tüm detayları haberimizde bulabilirsiniz... Şişmanlık (Obezite) nedir? Şişmanlık nedenleri ve şişmanlığın tedavisi..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/08/iecrop/shutterstock_14653003_16_9_1527079228-880x495_16_9_1534136594.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/saglik/obezite-nedir-sismanlik-nedenleri-ve-sismanlik-tedavisi-oub2-2571309/"]
Bir dizi başka sağlık sorunları da yeterli hava almayı zorlaştırabilir. Bunlar şunları içerir:
Akciğer sorunları
- Krup (özellikle küçük çocuklarda)
- Akciğer kanseri
- Plörezi (akciğerleri çevreleyen zarın iltihabı)
- Pulmoner ödem (akciğerlerde aşırı sıvı)
- Pulmoner fibrozis (yaralı ve hasarlı akciğerler)
- Pulmoner hipertansiyon (akciğerlerin kan damarları içinde yüksek tansiyon
- Sarkoidoz ( başta akciğerler ve lenfatik sistemi etkileyen; ancak vücuttaki tüm doku ve organları tutabilen sistemik bir hastalık)
- Tüberküloz
Kalp sorunları
- Kardiyomiyopati (kalp kasında sorun)
- Kalp aritmileri (kalp ritmi problemleri)
- Kalp yetmezliği
- Perikardit (kalbin çevresindeki dokunun iltihabı)
Diğer problemler
- Anemi
- Kırık kaburga
- Boğulma
- Epiglottitis (nefes borusu kapağının şişmesi)
- Yabancı cisim inhalasyon
- Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu
- Guillain-Barre sendromu
- Myastenia gravis (kas güçsüzlüğüne neden olan durum)
[old_news_related_template title="Kansızlık (anemi) nedir? İşte nedenleri, belirtileri ve tedavisi..." desc="Kanda kırmızı hücrelerin ya da hemoglobin eksikliğinin neden olduğu kansızlık yani anemi hakkında merak ettiğiniz tüm detayları haberimizde bulabilirsiniz... Kansızlık nedir? Kansızlığın nedenleri, belirtileri ve tedavisi..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/08/iecrop/demir-eksikligi-sozcu.com__16_9_1525846740_16_9_1535516962.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/saglik/kansizlik-anemi-nedir-kansizligin-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi-oub2-2597158/"]
NEFES DARLIĞI TEDAVİSİ
Nefes darlığı olan kişilerde bu şikayetin hangi sisteme bağlı olduğunu anlayabilmek için öncelikle detaylı bir öykü ve fizik inceleme yapılmalıdır. Daha sonra solunum sistemine yönelik olarak akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri, egzersiz testleri, bilgisayarlı toraks tomografisi, akciğer damarlarına yönelik anjiografi, tam kan sayımı ve endokrin biyokimyasal analizleri içeren diğer kan tetkikleri, kalp hastalıklarına yönelik olarak elektrokardiyogram, ekokardiyografi, efor testi, nükleer tıp yöntemleri, koroner anjiografi ve kalp kateterizasyonu sırası ile hastada hekim tarafından düşünülecek hastalıklara yönelik olarak yapılmalıdır. Yine hekim tarafından önerilmesi halinde psikojenik nefes darlığına yönelik olarak psikiyatrik değerlendirme de yapılabilir. Nefes darlığı vücudumuzdaki pek çok sistemi ilgilendiren bir belirtidir. Bu nedenle tedavisine yönelik olarak oldukça geniş tedavi seçenekleri vardır. Nefes darlığına yol açan nedenler hekim tarafından saptandıktan sonra, bu nedenlere yönelik tedavi seçenekleri yine uzman hekimler tarafından uygulanmalıdır.
