İptal edilen İstanbul seçiminin de etkisiyle harcamalar arttığı için bütçedeki hedefleri tutturamayan hükümet, ya vergi oranlarını artırıyor ya da yeni vergiler getiriyor. Son zamanlarda sık sık Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarını artıran Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, yakında son yıllarda gözde olan drone ve evde bira yapımı kitlerine de ÖTV getireceği konuşuluyor. Biz de konuyu, Başkent Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl ile masaya yatırdık.

- Bir süredir drone’lara vergi getirileceği söyleniyor. Nereden çıkıyor bu söylentiler?

24 Temmuz 2017’de dönemin Maliye Bakanı Naci Ağbal, drone’ların havada ÖTV’siz uçtuğunu dile getirmiş ve şöyle demişti: “Drone sayısı artıyor ama vergisi yok. ÖTV gelebilir.” İçinde bulunduğumuz ekonomik konjonktürde bütçe açığı hedefimizin (80.6 milyar TL) yüzde 70’e yakınını (54.5 milyar TL) tüketmiş durumdayız. Hal böyle olunca ve vergi yapımızın yüzde 70’e yakını dolaylı vergilerden oluşunca ister istemez hem bütçe açığını kapatabilmek hem de azalan vergi gelirini artırabilmek için Ağbal’ın fikri yürürlüğe girebilir. Çünkü daha geçen ay cep telefonundaki ÖTV oranı yüzde 25’ten yüzde 50’ye çıkarıldı. Ayrıca yurtdışından gelen paketlerdeki istisna kaldırılarak, bu ürünlerden ÖTV’ye tabi olanlara yüzde 20 ÖTV konuldu. Bu veriler ışığında drone’lara ÖTV gelmesi hiç de uzak bir ihtimal değil. Hatta tütün ve alkollü içeceklerdeki vergiden kaçınmanın (evde bira yapımı gibi) önüne geçebilmek için evde bira yapımı için kullanılan bira kitlerine de ÖTV getirilebilir. Böylece trajikomik ÖTV uygulamalarına yenileri eklenmiş olacak.

İÇKİ VE SİGARA ZAMMI YOLDA

- Bu durumda içki ve sigaraya da yeni zamlar yolda…

2018’de tahsil edilen ÖTV’nin yarısından fazlası alkol ve tütün ürünlerinden geldi. Özellikle alkollü içkiden alınan vergideki artış tüm vergi gelirlerindeki artışı katladı. 2017’de artış oranı yüzde 27, 2018’de yüzde 24 oldu. ÖTV Kanunu’ndaki düzenleme nedeniyle bu ürünlerde 6 ayda bir üretici fiyat endeksine (ÜFE) göre otomatik artış yapılıyor. İlk 4 ayda ÜFE artışı yüzde 5’i buldu. Haziran sonuna kadar oran daha da artarsa sigara ve alkollü içeceklerde ÖTV temmuzda otomatik olarak yükselir. Fiyatı 15 lira olan bir paket sigarada vergi oranı şu anda yüzde 86. Yani 20 dal sigaranın 17 dalı vergi. 70’lik rakıdaki vergi oranı da yaklaşık yüzde 72.

- Vatandaşın üzerine bu kadar yüklenilmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Halkın satın alma gücünün sürekli düştüğü, vergi yükü altında ezildiği ve gelirin adaletsiz dağıtıldığı vergi sistemi baştan sona acilen revize edilmeli. Gazi Mustafa Kemal Atatürk 1936 yılında Meclis kürsüsünden şöyle demişti: “Hayatı ucuzlatmak icap ettikçe, vergileri indirmek siyasetine devam edeceğiz.”


Ödediğimiz vergiler nerede?


- Ozan Bey, böyle giderse deyimdeki gibi “Uçana, kaçana, her şeye vergi gelecek” diyebilir miyiz?

Tabii o işin latifesi efendim, “kaçana” derken vergiden kaçmak mümkün mü? Ne demişti Amerikalı siyasetçi ve bilim insanı Benjamin Franklin; “Ölüm ve vergiler dışında hiçbir şey kesin değildir.” Ki zaten yaşadığımız coğrafyada doğumdan ölüme, ekmekten suya, iğneden ipliğe kadar her şeye vergi ödüyoruz. Yani kaçmak neredeyse mümkün değil. Doğrudan alınan vergilerden kaçsak dolaylı olanlarına yakalanıyoruz. Aslında mesele vergi ödemek de değil. Asıl mesele bu kadar vergi ödeyip (2018 yılında tahsil edilen toplam vergi 621 milyar TL) hâlâ özel güvenlikli sitelerde oturmak zorunda kalıyorsak, köprüye-yola tekrar para ödüyorsak, özel okul diye bir ticari girdaba giriyorsak, özel hastanede bakılıyorsak, özel sağlık sigortası düşünüyorsak, soru net: Vergilerimiz nerede? İşte bu soru da doğrudan demokrasinin gereği ve gerçeğidir.

Dr. Ozan Bingöl