Karantina günlerinde İspanyolların çektiği “La Casa De Papel-Darphane” dizisi sayesinde dilimize en çok Çav Bella şarkısı dolanmıştı. Tam, başka dizilere, başka şarkılara yönelmişken, İzmir’deki olay nedeniyle Çav Bella şarkısı yeniden gündemimize girdi. İncelemelerdeki son durumu paylaşmadan önce ünlü şarkı hakkında bilinen/bilinmeyen bazı bilgiler paylaşmak istiyorum.

PARTİZAN VERSİYONU DİLLERDE

Çav Bella, İtalyanca ismiyle “Bella Ciao”.

“Bella”, “güzel” demek. “Ciao” bir selamlama ifadesi. “Merhaba” da anlayabilirsiniz “Hoşça kal” da...

La Casa De Papel’de kullanılan “Partizan versiyonu”nu  herkes biliyordur. 2. Dünya Savaşı’nda faşist diktatörler Hitler ve Mussolini’ye karşı dağlara çıkan İtalyan isyancıların marşı olarak biliniyor ve dünyadaki bütün isyan hareketleri tarafından marş olarak benimseniyor. Türkiye’de de değişik versiyonları var ama en iyisinin Grup Yorum tarafından söylendiğini iddia etsem, diğerlerine haksızlık olmaz diye düşünüyorum.  Partizan versiyonunun sözleri şöyle:

“Bir sabah, uyandığımda /Çav Bella Çav Bella/Bir sabah, uyandığımda /İşgalcileri buldum.”

“Partizan, beni de götür/Çav Bella Çav Bella/ Partizan beni de götür/Çünkü öleceğimi hissediyorum.”

“Eğer ölürsem bir partizan gibi/Çav Bella Çav Bella/Eğer ölürsem bir partizan gibi/Sen gömmelisin beni”

“Göm beni dağlara/Çav Bella Çav Bella/Göm beni dağlara/Güzel bir çiçeğin gölgesine”

“Yanından geçen insanlar/Çav Bella Çav Bella/ Yanından geçen insanlar/ (Ne güzel bir çiçek) diyecek.”

“Bu çiçek partizanın çiçeğidir/Çav Bella Çav Bella/Bu çiçek partizanın çiçeğidir/Özgürlük için ölen...”

ÇİFTÇİ VERSİYONU DA MÜCADELE MESAJI İÇERİYOR

Şarkının partizan marşı olmadan önceki versiyonu Po Ovası’ndaki pirinç tarlalarında ırgatlık yapan İtalyanlara ait. 1906’da kaydedilmiş bir versiyonu var. Değişik şekillerde söylenen işçi versiyonunda bugüne dek kaydedilmiş sözler şöyle:

“Sabah uyandığımda/Çav Bella Çav Bella/sabah uyandığımda/Pirinç tarlasına gitmem gerek.”

“Ve sineklerin sivrisineklerin arasından/Çav Bella Çav Bella/Sineklerin ve sivrisineklerin arasından/Zor bir iş beni bekliyor”

“Capo (patron) elinde sopası beni bekliyor/Çav Bella Çav Bella/Capo sopasıyla beni bekliyor/Bizi işe götürecek.”

“Anacığım, bu nasıl bir ağrı/Çav Bella Çav Bella/Anacığım bu nasıl ağrı/Her gün adını anıyorum”

“Ve buradan her geçişimizde/ Çav Bella Çav Bella/Buradan her geçişimizde/Gençliğimiz de geçip gidiyor*

“Fakat bir gün gelecek hepimiz/ Çav Bella Çav Bella/Bir gün gelecek hepimiz/Özgürce çalışacağız

“Pirinç tarlasındaki iş/ Çav Bella Çav Bella/Pirinç tarlasındaki iş/Kavurucu güneşin altında”

“Birkaç kuruş için sefil bir iş/ Çav Bella Çav Bella/Birkaç kuruş için sefil bir iş/Hayatımızı tüketiyor”

İşçilerin yaşamları ne kadar benzer değil mi? Po Ovası’nı çıkarın yerine Yaşar Kemal’in Çukurova’sını koyun göreceksiniz!

YENİ İDDİA: İLK YEDDİSHLER SÖYLEMİŞ

Şarkının kökenini araştırırken bir de güncel bir iddiaya rastladım.

İddia sahibi, müzisyen Mishka Tziganoff’un bir albümünde Koilen (Karbon) isimli şarkının Çav Bella’nın orijinali olduğunu söylüyor. Şarkının orijinali 1919’da New York’ta kaydedilmiş (buradan dinleyebilirsiniz). Çav Bella’nın çiftçi şarkısı olmadan önce Yahudi Klezmer Müzisyenleri tarafından söylenen bir şarkı olduğu iddiası İtalya’da 10 yıldır tartışılıyor.

CAMİDEN ÇAV BELLA ÇALANLAR KİM?

Gelelim İzmir’deki olaya. Yapılan incelemelerde ortak ezan sisteminin frekansına Çav Bella için ayrı, Yuh Yuh için ayrı bir giriş yöntemi kullanıldığı tespit edilmiş. Birincisi dokuz, ikincisi yedi saniye sürmüş. İkisi de telsiz frekansı üzerinden olduğu için tespiti telefon gibi kolay olmuyor. Yapanların telsiz işlerinden anlaması, uygun cihazlara sahip olması gerekiyor. İzmir’de 1500 civarında amatör telsizci var. İzmir polisi çemberi titiz bir şekilde daraltıyor. Eminim yakında ortaya çıkaracaklardır. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer başta olmak üzere birçok isim olayın provokasyon olduğuna dikkat çekip kınadı. Provokasyonsa, hem de bayram öncesinde, gerçekten tehlikeli bir provokasyon. Dilerim, bu topraklarda buna cüret eden insanlarla birlikte yaşamıyoruzdur ve işin sorumluları yaptıkları densizliğin ne anlama geldiğini dahi bilmeyen, anlamayan densizlerdir.

Bu arada bir yetkiliden cami imamlarına bu konuda bir uyarı var: “Frekansı ezana başlarken açıp, ezan bittikten sonra kapatın. Öncesinde ya da sonrasında açık bırakırsanız, frekansı yakalayan herkes bunu yapabilir.”

Benden aktarması!

Mutlu, huzurlu bir bayram diliyorum.