[imza_template desc="Sibel GÜLERSÖYLER,Emre DEVECİ" arry="Sibel GÜLERSÖYLER,Emre DEVECİ"][/imza_template]

İstanbul’un nüfusu 2020 yılında önceki yıla göre 56 bin 815 kişi azalarak 15 milyon 462 bin 452 kişiye indi. Böylece megakentin nüfusu 20 yıldan beri ilk kez azalmış oldu. Kuşkusuz pandemi İstanbul'un nüfusunun azalması üzerindeki en büyük etken fakat unutmamak gerekir ki geçen yıl İstanbul'da nüfus artışı patlama yaşamıştı.

Megakentin nüfusunun azalmasındaki etkenler neler? TÜİK nüfus sayımını nasıl yapıyor? Akdeniz ve Ege'ye göçler hızlandı mı? Bu soruların yanıtlarını uzmanlar ve sozcu.com.tr editörleri araştırdı.

1-İstanbul’un nüfusunun azalmış olmasında corona virüsünden kaynaklı ölümler ne kadar rol oynamış olabilir?

İBB Bilim Kurulu Üyesi ve Halk Sağlığı Uzmanı Nilay Etiler: Ortlama ölümlerin üzerindeki sayılara açık kaynaklardan ulaşılabiliyor. Bu rakam bu yıl için İstanbul’da 18-20 bin arası. Bu rakama, doğrudan Covid-19 ölümlerini ekleyin, kalanının da göçlerden kaynaklı bir azalma olduğunu düşünüyorum. Özellikle yaz aylarında İstanbul nüfusunun 3 milyon azaldığı söyleniyordu. Bir kısmı dönse de yaşlılar, emekliler kalıcı olarak göç etti. Fazladan ölümlerin artmış olmasının nedeni, kayda girmemiş Covid-19 ölümleri olabilir, pandemi nedeniyle sağlık hizmeti ihtiyacını erteleyenlerin ölümleri olabilir ya da Covid geçirmiş ancak postcovid komplikasyonlar nedeniyle ki pıhtılaşma sorununa neden olduğu için- kalp krizi vb dolaşım sorunlarına bağlı ölümler yaşanmış olabilir.

2-İstanbul’un nüfusunun azalmış olmasında Türkiye’de çalışmak için gelip yurt dışına dönenlerin etkisi nedir? 

Sozcu.com.tr: TÜİK verilerine göre, İstanbul’daki yabancı nüfus 2019 sonunda 597 bin iken, 2020 sonunda 450 bine gerilemiş. 147 binlik bir düşüş var. Bir önceki yıl İstanbul’da 165 binlik yabancı nüfus artışı vardı. Buradan hareketle pandemi etkisiyle bir kısım çalışanın ülkesine döndüğü gözleniyor. Bu nüfusun gerilemesine rağmen İstanbul’un bazı ilçelerinde (Esenyurt ve Fatih) öğrenciler hariç yabancılara yeni ikametgâh verilmeyecek olması dikkat çekiyor.



3-İstanbul’un nüfususun azalmış olmasında, Ege ve Akdeniz’e göçler etkili olmuş mudur?

Sozcu.com.tr: Son bir yılda Ege ve Akdeniz’de yaşayan insan sayısı arttı. Bu illerde düzenli olarak bir nüfus artışı zaten görülmekteydi. Örneğin Anrtalya’yı ele alalım. Antalya’nın nüfusu 2018 yılında 2 milyon 426 bin 356 kişiydi. Bu sayı 2019’da 2 milyon 511 bin 700’e çıktı.

2019’da kentin nüfusu 85 bin 344 kişi artarken, pandemi yılında nüfus artış hızı düşerek 36 bin 608 kişiye geriledi. Vatadanaşların bazılarının ikametlerini aldırmadan da yazlık bölgelere göç ettiği düşünülüyor.



SÖZCÜ geçen aylarda yaptığı bir araştırmada yazlıklarına giden ve geri dönmeyen vatandaşların yaşadıklarını sayfalarına taşımıştı.

[old_news_related_template title="Yazlıklara pandemi göçü" desc="Corona virüsü pandemisi yüzünden imkanı olanlar büyük şehirlerden kaçtı. Yazlıkçılar büyük kentlere ne zaman dönecek? Kışın yazlıkta oturmanın artısı ne eksisi ne? Pandemi sayfiye yerlerinde nasıl hissediliyor, yaşayanlar anlattı..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/12/15/iecrop/ic-foto-depo_16_9_1608019878.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/yazliklara-pandemi-gocu-6165794/"]

4-Üniversitelerin kapalı olması İstanbul’un nüfusunun azalmasında etkili olmuş mudur?

Sozcu.com.tr: Bununla ilgili olarak resmi bir veri yok fakat TÜİK nüfus istatistiklerini Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) üzerinden hesaplıyor. Üniversite öğrencilerinin İstanbul'dan eğitime ara verdikleri için gittikleri düşünüldüğünde ikametlerini de taşımış olabilecekleri zayıf bir ihtimal.

Öte yandan, uzaktan eğitim nedeniyle İstanbul'daki üniversite öğrencilerinden adres kaydını bu kente aldıranların sayısı geçmiş yıllara kıyasla azalmış olabilir. Özellikle 2020 yılında İstanbul'da bir üniversite kazanan öğrencilerden adres kaydını bu kente kaydıranların sayısının azalmış olması muhtemel.

[old_news_related_template title="Öğrenciler ile ev sahipleri corona yüzünden karşı karşıya" desc="Eskişehir'de üniversite öğrencileri ile ev sahipleri karşı karşıya. Pandemiden dolayı yüz yüze eğitimin ertelenmiş olması sebebiyle öğrenciler evlerinden çıkmak isterken ev sahipleri kontratları olduğunu savunuyor. Hukuka göre öğrenciler sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/09/14/iecrop/ev-kiralik-eskisehir-sha_16_9_1600079767.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/eskisehirde-ogrenciler-ile-ev-sahipleri-corona-yuzunden-karsi-karsiya-6037209/"]

5-Uzaktan çalışabilenlerin İstanbul dışına çıkmış olması nüfusun azalmasında ne kadar etkilidir? 

Çalışma Sosyoloğu Doç. Dr. Hakan Koçak, yurt dışı ve yurt içinden İstanbul'a çalışmak için gelenlerin pandemiyle birlikte memleketlerine dönüşlerinin, İstanbul'daki nüfus düşüşünde etkili olmuş olabileceğini belirtti.

İş yerlerinin kapanması ve seyahat kısıtlamalarının bu geri dönüşlerde etkili olmuş olabileceğini belirten Koçak, son yıllarda sanayide çalışmak üzere İstanbul'a göçün de durduğunu, kentte sanayinin çevre illere kaymasının bu gelişmede etkili olduğunu dile getirdi.

Uzaktan çalışma imkanı olanların İstanbul dışında daha sakin bölgelere, yazlıklarına ya da memleketlerine gidip oradan çalışmayı tercih edebildiğini belirten Koçak, İstanbul'un emekçilere sunabileceği iktisadi olanakların doygunluk noktasına eriştiğine dikkat çekti.

Kiralar başta olmak üzere İstanbul'da yaşam maliyetinin çok yüksek olduğunu ve bazı emekçilerin yaşam maliyetinin daha düşük olduğu kentlere gitme eğiliminde olduğunu belirten Koçak, emeklilerde de köye dönme eğilimi olduğunu belirtti.