HATIRLATMA DOZU NEDİR?
Genel itibariyle her iki doz aşılı olanlara üçüncü doz hatırlatma dozudur ve üçüncü doz ister Sinovac olsun ister Biontech olsun daha güçlü bir antikor cevabı oluşturur.
HATIRLATMA DOZU KAÇ AY SONRA, NE ZAMAN YAPILMALI?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca hatırlatma dozu hakkında “inaktif aşıdan 3 ay sonra yapılan hatırlatma dozunun koruyuculuğu çok önemli ölçüde artırdığını göstermektedir. 3 doz aşı olmuş vatandaşlarımızın vaka sayıları içindeki oranı %2'den daha azdır. 2 doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızın da ikinci doz üzerinden 5-6 ay geçtikten sonra hatırlatma dozuna ihtiyaç duyacakları öngörülmektedir.” şeklinde açıklamada bulundu.
3. DOZ AŞI NE ZAMAN OLUNUR?
Araştırmacılar, 46 sağlıklı genç ve orta yaşlı yetişkinden aldıkları kan değerleri ile aşı olduktan bir süre sonra alınan kan değerlerini ve ikinci doz aşıdan 6 ay sonraki kan değerlerini inceledi.
Bilim insanları, 6 ay içerisinde aşının yarattığı antikor seviyesinin ortadan kalktığını açıkladı. Araştırmayı yürüten Stanford Üniversitesi’nden Bali Pulendran ve Emory Üniversitesi’nden Mehul Suthar, “Araştırmalarımız Pfizer/BioNTech aşısının corona virüsüne karşı çok yüksek seviyede antikor sağladığını ortaya çıkardı. Fakat buna karşılık 7 ay içerisinde bu koruma seviyesi yaklaşık 10 kat azalıyor” açıklamasını yaptı.
Gönüllülerin neredeyse yarısında Delta, Beta ve Mu gibi varyantlara karşı antikor oluştuğu tespit edilirken, altıncı aydan sonra bir düşüşün başladığı duyuruldu.
Reuters’ın aktardığı haberde görüşlerini paylaşan araştırmayı yürüten bilim insanları, “Bu sonuçlar bize ikinci doz aşıdan 6 ile 7 ay sonra üçüncü doz destekleyici corona virüsü aşısı olmanın SARS-CoV-2’ye ve onun varyantlarına karşı korumayı güçlendireceğini ortaya koyuyor” ifadesini kullandı.
3. DOZ AŞI 65 YAŞ ÜSTÜ İÇİN UYGUN
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin (CDC) danışma paneli Pfizer ve BioNTech aşısı ek dozunun ağır hastalanma ihtimali yaratan sağlık sorunları olan yetişkinlere ve 65 yaş ve üstündekilere uygulanmasını tavsiye etti.
3. DOZ AŞI İLE SONRA KORUMA ZAMANLA ARTIYOR
Temmuz ayının ortasından beri üçüncü doz aşı uygulayan İsrail’de, bu aşının enfeksiyon riskini sadece iki doz aşı olanlara göre yüzde 48 ile yüzde 68 oranında azalttığı belirtildi. Yetkililer, üçüncü doz aşıdan sonra geçen süreye bağlı olarak corona virüsü riskinin giderek azaldığının da altını çizdi.
Araştırmada, üçüncü doz aşıdan sonra geçen iki hafta ve 20 gün sonrasında hastaneye yatışa karşı koruma oranı ise yüzde 70’den yüzde 84’e kadar oldukça yüksek bir oranda devam ettiği belirtildi.
Araştırmayı yürüten Yale Üniversitesi Kamu Sağlığı bölümünde görevli doçent doktor Daniel M. Weinberger, “Üçüncü doz aşının delta varyantına karşı ekstra koruma sağladığını gösteriyor. İki doz aşının Covid-19’a karşı sağladığı koruma zamanla azalsa da üçüncü doz aşı ile tekrar koruma sağlanabilir” dedi.
3. DOZ AŞI İÇİN ÜLKELER NE KARAR ALDI?
İngiltere, İsrail, Almanya ve Fransa da dahil olmak üzere bazı ülkeler 50 yaş üstü kişilere ve bağışıklığı zayıf olanlara üçüncü doz aşı imkanı sunarken, bazı ülkeler hala aşıya erişimde sorun yaşıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), mevcut verilerin takviye aşıya ihtiyaç duyulmadığını ortaya çıkardığını bu yüzden de yüksek gelirli ülkelere üçüncü doz aşıyı yaptırmadan önce ihtiyaç duyulan kişilere aşı ulaştırılmasını talep ediyor.
Afrika Birliği de benzer bir görüş savunarak, gelişmiş ülkelerin ‘bilimsel kanıtlarla desteklenmediği halde' üçüncü doz için harekete geçmek yerine Afrika'ya gereken miktarda aşı göndermelerinin daha iyi olacağını savundu.
Peki dünyada ülkeler üçüncü doz aşı ile ilgili ne düşünüyor? Hükümetlerin aldığı üçüncü doz kararları nedir?
ABD: Başkan Joe Biden 27 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, federal sağlık yetkilileriyle birlikte ek dozlara izin vermek için harekete geçtiklerini açıkladı. Sağlık yetkilileri, Moderna ve Pfizer-BioNTech tarafından en az sekiz ay önce yapılan iki doz Covid-19 aşısının da bu ay itibariyle üçüncü doz aşıya geçecekler.
Avrupa Birliği: Avrupa Komisyonu 26 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, takviye Covid-19 aşısının henüz yasal olarak tavsiye edilmediğini belirtirken, ellerinde üçüncü dozu destekleyecek yeterli veri olmadığını açıkladı. Ancak, Pfizer/BioNTech ve Moderna ile yakın zamanda yapılan tedarik sözleşmeleri aksi yönde bir harekete işaret ediyor.
Arjantin: Sağlık Bakanı Carla Vizzotti, 31 Ağustos'ta, sağlık çalışanlarına ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilere takviye aşı yapabileceklerini açıkladı
Avusturya: Avusturya, aşı yaptıran ilk grubun ikinci dozunu tamamlamasından dokuz ay sonra, 17 Ekim'de üçüncü doz aşılamaya başlamayı planlıyor.
Belçika: Bağışıklığı zayıf veya kronik rahatsızlığı olan kişilere üçüncü doz onayı verildi.
İngiltere: İngiliz yetkililer Salı günü yaptığı açıklamada, kronik rahatsızlığı olanlara ,sağlık personeline ve 50 yaş üstüne üçüncü doz aşı önerdiklerini söyledi.
Brezilya: Brezilya, üçüncü doz ile ilgili net bir adım atmadı. Mayıs ayından beri ülkede üçüncü doz tartışmaları yaşanıyor.
Kamboçya: Ülkede, Sinopharm ve Sinovac aşılarını yaptıranlara AstraZeneca üçüncü dozu öneriliyor.
Kanada: Ülkede yayımlanan yeni bir rapor, bağışıklığı zayıf olan kişilere üçüncü doz mRNA aşısı öneriyor.
Çin: Ekim ayı sonuna kadar ülkede aşılamayı bitirmeyi hedefleyen Çin, yaşlılara, sağlık çalışanlarına ve zayıf bağışıklığa sahip olanlara üçüncü doz aşı öneriyor.
Çek Cumhuriyeti: Çek Cumhuriyeti'nde 20 Eylül'den itibaren isteyen herkes üçüncü doz aşı yaptırabilecek.
Danimarka: Danimarka Sağlık Otoritesi 20 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, kemoterapi alan kanser hastaları veya organ nakli olanlar gibi bağışıklık sistemi zayıf olan Danimarkalılara üçüncü doz aşı önerdiklerini açıkladı.
Ekvador: Ekvador'da da bağışıklık sistemi zayıf olanlar üçüncü doz aşıya erişebilecek.
Fransa: Fransa, Eylül ayından itibaren bakım evlerinde üçüncü corona virüs aşısı uygulamasına başlayacak . Bu arada, 65 yaş üstü ve mevcut tıbbi rahatsızlıkları olanlar, Eylül ayının başından itibaren bir destekleyici aşı için randevu alabilecek.
Almanya: Almanya, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar gibi savunmasız insanlara Eylül ayında destekleyici bir aşı sunmaya başlayacak. Üçüncü dozda mRNA aşıları kullanılacak.
Yunanistan: Sağlık Bakanlığı uzmanları, Delta varyant enfeksiyonlarındaki artışı durdurmak için, Eylül ortası itibariyle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilere ve 60 yaş üzerine destekleyici aşı randevuları vermeye başlayacak.
Macaristan: Ağustos ayı itibariyle isteyenler üçüncü doz aşı olabilecek.
Endonezya: Endonezya, Temmuz ayında Moderna tarafından üretilen destekleyici aşıları sağlık çalışanlarına uygulamaya başladı, daha geniş kullanım için ekstra dozlar devreye sokulmaya hazırlanıyor.
İsrail: Eylül ayı itibariyle isteyen herkes üçüncü doz aşısını olabilecek.
İtalya: İtalya'nın ilaç ajansı AIFA, bağışıklığı zayıf olanlar, 80 yaşın üzerindekiler, huzurevinde kalanlar ve sık sık virüse maruz kalan ön saflardaki sağlık çalışanları için üçüncü bir dozun kullanımının onaylandığını söyledi.
Rusya: Moskova'daki sağlık merkezli, aşılanması altı ayı geçen kişilere Temmuz ayında destekleyici aşılar sunmaya başladı.
Filipinler : Ülkede, sağlık yetkililerinin henüz üçüncü bir doza ihtiyaç olduğu sonucuna varmamasına rağmen, Filipinler'in 2022 bütçesi altında destekleyici aşılar için 45.3 milyar peso (899 milyon milyon dolar) ayırdığı belirtiliyor.
Güney Kore: Güney Kore, ülke nüfusunun yüzd 70'ini tam olarak aşılamayı başardığında, Ekim ayından itibaren destekleyici aşılara başlamayı planlıyor. İlk takviye dozları, bağışıklık sistemi zayıf veya yüksek risk altında olduğu düşünülen kişilere yapılacak.
İspanya: İspanya, 7 Eylül'de, bağışıklık sistemi ciddi zarar görmüş kişilere ve kronik rahatsızlığı olanlara üçüncü doz aşı yapılmasını onayladı.
İsveç: İsveç, 2022 yılında, iki doz aşısını tamamlayan tüm nüfusa üçüncü doz yapmayı planlıyor.
İsviçre: Sağlık Bakanlığı, İsviçre'nin, 2022'de olası takviye aşı hazırlıkları da dahil olmak üzere 43 milyon doz aşı sipariş ettiğini söyledi.
Körfez ülkeleri: Birleşik Arap Emirlikleri, üçüncü doz aşı için onay verdi. Bahreyn ise, Rus Sputnik V aşısının üçüncü dozuna onay veren ilk ülke oldu.
Tayland: Tayland, daha önce Sinovac aşısı uygulanan tahmini 3.4 milyon kişiye AstraZeneca veya mRNA tipi güçlendirici aşılar yapmayı planlıyor.
Türkiye: Sağlık bakanlığı 16 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, Sinovac aşısı ile aşılanan kişilere ek bir Pfizer dozu alınmasını önerdiklerini açıkladı. Türkiye'de Sinovac aşısı olanlara üçüncü doz mRNA aşısı öneriliyor.
Uruguay: Daha önce Sinovac aşısı yaptıranlara üçüncü doz mRNA aşısı öneriliyor.
