Bireyselleşme yolundaki en önemli adımlardan biri olan tuvalet eğitimi, bebeklikten erken çocukluk dönemine geçişte çocuğun ilk kez kendi başına yönetebildiği bir süreçtir. ‘Bu süreci, doğru zamanı bekleyerek başarılı bir şekilde tamamlamak, çocuğun sosyal, duygusal, kişisel ve psikolojik gelişimi için son derece önemlidir’ diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuba Coşkun’a ebeveynlerin bu konuda merak ettiği noktaları sordum. İşte yanıtları…

Çocuğun bu sürece hazır olduğunu nasıl anlarız?


Öncelikle çocuğun fizyolojik olgunluğa yani mesane ve anal kaslarının kontrolünü yapabilecek olgunluğa erişmesi gerekir. Bu nasıl gözlemleyebiliriz dersek… Çocuğun mutlaka çişini, kakasını belli bir süre tutuyor olması ve beze yaptığında bundan rahatsızlık duyması gerekir. Gündüz yaklaşık 2 saat gibi bezinin kuru kalması veya sabah kuru bezle uyanması bunun habercisi olabilir. Aynı zamanda beden olarak buna hazır olsa da gelişimsel süreçte kendisini ifade edebiliyor olması çok önemli,  çiş ve kaka ile ilgili farkındalığı konuşmaları olmalı. Çocuk bu sinyalleri verdiğinde eğer ki huzurlu bir dönemdeyse, rutin hayatında düzeninin devam ettiği stresinin olmadığı, başka zorluklarla başa çıkmak zorunda olmadığı bir dönemdeyse tuvalet eğitimine başlanabilir.


En uygun zaman hangisidir?


Tuvalet eğitimine başlamak için aslında net olarak belli bir yaş aralığı söylemek doğru olmaz. Her ne kadara fizyolojik olarak 18 aydan sonra tuvalet eğitimi verilebilir desek de aslında çocuğun gelişimsel özelliğine göre uygun yaşta başlamak çok önemlidir. Bu bazı çocuklarda 2 yaş bazılarında 3 yaş hatta daha geç olabilir. Önemli olan çocuğun ve ebeveyn için doğru zaman tayinidir. Aksi takdirde bu süreç doğru yönetilmezse ilerleyen zamanlarda kronik kabızlık, çiş kaçırma, kaka tutma ve cinsel gelişim basamaklarının da etkilenebildiği farklı problemlerle karşılaşılabilir. Özetle çocuk ne zaman doğru sinyalleri veriyorsa, hazır bulunduğunu görüyorsak her zaman tuvalet eğitimi verilebilir. Bunun bir dönemi veya mevsimi yoktur. Çocuğun hazır olmasının yanı sıra ebeveynin de bu süreci rahat yönetebilecek bir dönemde olması gerekir.


Aileler hangi adımları izlemeli?


Bu sürece başlamadan önce çocukla beraber tuvalete girmek ona ne olduğunu nasıl çiş, kaka yapıldığını göstermek ön bilgilendirme açısından çok değerli. Sonrasında kitaplardan ve oyuncaklardan destek alınabilir. Çocuğun hazır olduğuna kanaat getirildiği takdirde bezden çıkarmak teklif edilip çocuk desteklenmeli ama kesinlikle baskı yapılmamalı ve yargılayıcı söylemlerden kaçınılmalı. Bu sürece acele etmeden çocuğun tavır ve tutumuna göre devam edilmeli.