4 Ağustos’ta “Korgeneral Sinan Bilge Paşa’nın projesine ne oldu? S-2E TRACKER’in hüzünlü hikayesi” başlıklı bir yazı kaleme aldım ve deniz karakol uçaklarının yangın söndürme uçağına nasıl dönüşemediğini anlattım. Önce kısa bir özet: ... Deniz karakol uçakları... S-2E Tracker... 1940’ların sonlarına doğru ABD Donanması’nın denizaltılara karşı geliştirdiği uçak. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı da uzun zaman bu uçakları kullandı... 1993’te piston motorlarında yaşanan sorunlar nedeniyle uçuşları durdu...

[caption id="attachment_6577605" align="alignnone" width="1200"] Korgeneral Sinan Bilge[/caption]

Elde 15 uçak kaldı. 1997 yılında TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI) harekete geçti! 15 uçak, ABD ve Kanada’da olduğu gibi yangın söndürme uçağına dönüştürülecekti. S-2E Tracker’ları yangın dönüştürme uçağına dönüştürmek için çalışmalar başlatan isim uzun yıllar Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görev yapan Korgeneral Sinan Bilge’ydi. Emekli olduktan sonra TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin (TAI) başkanlığını yapan Bilge Paşa, 17 Ekim 1997’de,  S-2E Tracker uçaklarını dönüştüren Kanada’dan iki uçağı Türkiye’ye getirdi. Gösteri uçuşu yapacak iki uçak ‘görücüye’ çıkacaktı. Ancak... Hikayenin en yakın tanığından dinlemek daha doğru olur.

Dışarıdan helikopter kiralama!


Dün... Sinan Bilge Paşa’nın oğlu pilot Feza Bilge’yle görüştüm. O günleri anlattı: “Rahmetli babam Hava Pilot Korgeneral Sinan Bilge, 38 yıl Türk Hava Kuvvetleri’nde jet pilotu ve komutan olarak görev yaptı. 1993 yılında emekli edildikten sonra TAI’de Yönetim Kurulu Başkanı...

[caption id="attachment_6577606" align="alignnone" width="1200"] Pilot Feza Bilge[/caption]

Sene 1997... Ülkemize maddi manevi büyük zararlara sebep olan orman yangınlarına müdahale amaçlı çok önemli bir proje başlatmıştı... Ben o yıllarda 7 yıllık ikinci pilot olarak İstanbul Hava Yollarında Boeing-727’de uçuyordum ama THK kökenli olduğum için, eski bir ilaçlama ve yangın söndürme pilotu olarak gelişmeleri çok yakından takip etmiş konuya vakıf birisiyim. O yıllarda ANAP hükümeti iktidardaydı, Başbakan Mesut Yılmaz idi. Zamanın Orman Bakanı Ersin Taranoğlu baştan ilgi gösteriyormuş gibi görünse de sonra sırtını döndü. Bu projenin çok pahalı olduğunu iddia ederek bunun yerine her yıl dışarıdan helikopter kiralayarak bu işi çözdüklerini belirttiler... Ancak gerçek hiç de öyle değildi, aksine ülkeye maddi manevi büyük kar sağlayacak bir projeydi...”

Tek yangın uçağının sonu!


17 Ekim 1997’ye dönelim... O gün Ankara’da, Sinan Paşa’nın Kanada’dan getirdiği ve modifiye edilmiş uçaklar kamuya ve halka tanıtılacak. Söz Feza Bilgen’de: “... Bakan Ersin Taranoğlu, büyük çabalarla ekibiyle birlikte tanıtım yapması için getirtilen S2-E TRACKER yangın söndürme uçağının iki büyük şehir, Ankara ve Antalya’daki tanıtım amaçlı gösteri uçuşlarına bile katılmadı. Babam, devletten tek kuruş yardım almadan sadece TAI’nin bütçesinden ve TEMA Vakfı ile bir kısım özel sektörün katkılarıyla tek bir uçağı yangın uçağına çevirerek, ibret için Türkiye’ye kazandırdı. Bu uçak 1998-99 sezonlarında  yangın söndürme için kiralanarak, çok değerli ve yetenekli pilotlarıyla birçok yangına tek başına müdahale etti... 17 Ağustos 1999 depreminde, körfezdeki büyük TÜPRAŞ rafineresi yangınının söndürülmesinde büyük rol oynadı. Bunu da gözümle gördüm! Diğer uçaklar hurdalığa atıldılar. Modifiye edilerek yangın uçağına dönüştürülen o tek uçak ise uzun bir süre kaderine terk edildikten sonra yangın uçağı statüsünden çıkarılarak radar test uçağına dönüştürüldü...”

[caption id="attachment_6577607" align="alignnone" width="1200"] Yangın söndürme uçağı, radar test uçağı oldu.[/caption]

SON SÖZ: 1997’de, Sinan Bilge Paşa’nın projesi kabul edilseydi bugün yaşanan yangınlara hemen müdahale edecek uçak filomuz olacaktı. TÜPRAŞ yangınına müdahale eden uçağın, radar test uçağına dönüştürülmesi de ayrı bir trajedi!