Sadece asgari ücret elde edenlerin ücretinin vergi dışı bırakılması ile işverenlerin maliyetleri artırılıyor ve yatırımlar yok ediliyor. Bu düzenleme Türkiye’de çalışma barışını dinamitler. Kesinlikle değiştirilmelidir


Bu hafta içinde, asgari ücret açıklandı. Alışık olmadığımız şekilde Cumhurbaşkanı’nın açıkladığı asgari ücretin şimdiye kadar yapılan en yüksek zam olduğu tartışıla dursun, cuma günü yükselişini sürdüren kur artışları ile yapılan zammın bir kısmı ilk gün buharlaştı maalesef. Bir de AGİ’nin (asgari geçim indirimi) kalkıp kalkmadığı tartışmaları devam ediyor. Yazımın başında, bu tartışmaları sona erdirmek istiyorum. Asgari ücret alanlar, asgari ücret vergi istisnası nedeniyle vergilendirilmeyeceği için 01.01.2022 tarihinden itibaren AGİ alamayacaklar. Ücret gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılan ücretliler, bundan önce olduğu gibi bundan sonra da AGİ alacaklar.

ÜÇLÜ MUTABAKAT, MALİYE’Yİ BAĞLAMADI

Asgari ücretin açıklanması ile beraber Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, “Asgari Ücrette Tarihi Üçlü Mutabakat’’ başlıklı basın duyurusu yayımlandı. Bu üçlü mutabakat metninde; “Tüm işçilerin ücret gelirlerinin, asgari ücrete kadar olan kısmından gelir ve damga vergileri kaldırıldı” açıklaması yer almaktadır.

Asgari ücrete kadar olan ücret gelirlerinin, gelir vergisinden istisna edilmesi ve damga vergisinin kaldırılması ile ilgili yasa değişiklikleri bekleniyordu. Cuma günü, Meclis‘e bu konuya ilişkin Ak Parti Milletvekilleri tarafından bir yasa teklifi sunuldu. Fakat, o da ne! Yasa teklifi, kamuoyuna açıklananları tekzip eden hükümler içeriyor. Yasa teklifi ile bütün ücretlilerin asgari ücrete isabet eden ücret gelirlerinin istisna edilmesi yerine, sadece asgari ücret elde edenlerin elde ettikleri asgari ücret vergi dışı bırakılıyor. Asgari ücretin üzerinde ücret almakla beraber, vergi nedeniyle eline geçen net tutar asgari ücretin altında kalanlara ilişkin olarak da oluşan farkın ücretlilerin asgari geçim indirimine ilave edileceğine ilişkin düzenleme getiriliyor.

Yasa teklifinde, asgari ücretli olarak çalışmadığı veya asgari ücretin üzerinde ücret alındığı halde bu istisnadan faydalanıldığının anlaşılması halinde; alınamayan verginin, vergi ziyaı cezası kesilerek gecikme faizi ile birlikte mükelleften alınacağına ilişkin düzenleme de öngörülüyor.

NASIL YAPILMALI?

Bütün ücretlilerin, asgari ücretin yıllık brüt tutarı kadar elde ettikleri ücret gelirinin, ücretliler için vergi tarifesi değiştirilerek; vergi oranını %0 olarak belirleyip, sorunu çözmek varken, dahice düzenlemeler önermeyin!

İncelemeniz için dünyadan üç örnek aşağıda yer almaktadır.

İŞVERENLERE “HERKESİ ASGARİ ÜCRETTEN GÖSTERİN” DENİLİYOR!

Yapılmak istenen düzenleme ile net 5.000 TL maaş alan bir işçi için, ayda 890 TL vergi ödenecek, 4.263,40 TL asgari ücret alan bir işçi için gelir vergisi ödenmeyecek. Bu durumda, hangi işveren bu durumu kabullenecek? 2022 yılı gelir vergisi tarifesi belli olmamakla birlikte; 2021 yılı tarifesi ve SSK tabanı/tavanı esas alınarak yaptığımız çalışmada, net ücreti 4.253,40 TL olan asgari ücretlinin işverene 1 yıllık maliyeti 70.556,40 TL olmaktadır. Net ücreti, asgari ücretten aylık sadece 6,60 kuruş fazla olan diğer bir işçinin işverene yıllık maliyeti ise 88.588,37 TL olmaktadır. Sonuç olarak; bir işçinin asgari ücretliden aylık sadece 6,60 kuruş fazla almasının işverene yıllık maliyeti 18.031,97 TL olmaktadır. Bu sonuç, işverenlerin çalışanları asgari ücretten göstermelerini ortaya çıkaracaktır.

Yapılmak istenen düzenleme, işverenlere herkesi asgari ücretten gösterin demektir. Bu yasa teklifi ile getirilmek istenen düzenleme bu hali ile yasalaşırsa;

- Anayasa’nın eşitlik ve adalet ilkeleri ile çalışma barışının korunması ilkeleri ihlal edilecek,

- İşçilerin sosyal hakları yok edilecek, (asgari ücretliye yemek kartı verilmesi, yakacak yardımı yapılması veya bir saat bile fazla mesai yaptırılması halinde ücret istisnasından faydalanılamayacak)

- İşverenler, çalışanlarını asgari ücretten göstermek zorunda kalacak, aşağıdaki tablo bunun çok kolay olacağını gösteriyor.




Vergi gelirinin düşeceği endişesi, hukuk dışılığa mazeret olamaz


Bütün ücretliler için, asgari ücretin brüt tutarının vergi dışı bırakılmasının yaklaşık maliyeti yıllık 60 milyar TL olacak. Burada gözden kaçırılan bir hususu dikkatinize sunmak istiyorum. Maliye’nin vergi geliri azalacak, ama Sosyal Sigortalar Kurumu’nun matrahlar yükseldiği için prim gelirleri artacak. Böylece, Hazine’nin her yıl sosyal güvenlik sisteminin açıklarını kapatmak için verdiği para azalacak. Bu düzenlemeyi getirenler, memurdan vergi alamayacaklarını da iddia ediyorlar. Memurun vergisini zaten devlet ödemiyor mu? Bir cepten alıp, öbür cebe konuluyor. Dolayısıyla bu mazeret değil. Yüksek ücretlilerden bile yılın ilk iki ayında vergi alınamayacağına ilişkin mazeretin de kabul edilebilir bir tarafı yok. Getirilmek istenen yanlış düzenleme ile işverenlerin maliyetleri artırılıyor ve yatırımlar yok ediliyor. Ayrıca yeni yatırım yapılmasının da önü kapatılıyor.

Türkiye’de çalışma barışını dinamitleyecek bu düzenleme, kesinlikle değiştirilmelidir. Aksi takdirde çalışma barışı bozulacak, mevcut yatırımlar yapılmayacak, işyerleri kapanacak ve yeni yatırımlar da yapılmayacak.