Kütüphanemde aradım, taradım bulamadım.

Füruzan’ın “47’liler” romanından bahsediyorum.

1947 doğumlu devrimci 68 Kuşağı’nı anlattığı eşsiz eser.

Keza:

“Osmanlı’nın da 1844 kuşağı vardı” diyebilir miyiz? Tarih, 7 Haziran 1865. Belgrad Ormanı’nda gizlice buluşan altı arkadaş; Namık Kemal, Refik, Ayetullah, Mehmet, Reşat ve Nuri, Kur’an üzerine el basıp “Meslek” adını verdikleri gizli örgüt kurdu.

Örgütün hedefi; çökmekte olan hürriyetten ve adaletten yoksun Osmanlı mutlak monarşisine son verip, Kanun-ı Esasi’yi padişaha kabul ettirip, Osmanlı tebaasını temsil edecek meclis kurmaktı.

Gerek 68 Kuşağı, gerekse “1844 Kuşağı” politik kimliği tanımlar.

Ya Z kuşağı?

Son dönemde Z kuşağı/jenerasyonu hep gündemde.

Nereden çıktı bu Z kuşağı?

ABD’de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra (1946’dan 1964’e kadar) doğan bebeklere “Baby boomers/ boomer” kuşağı adı verildi. Doğum artışını belirtmek için kullanıldı.

Bu kuşağı isimlendirme Avrupa’da da kullanıldı. Ama farklılıklar vardı. Örneğin Fransa’ya göre bu kuşak 1946-1973 arasını kapsıyordu.

Boomer kuşağına dair Batı’da çok araştırmalar yapıldı, kitaplar yazıldı. Kimi kuşağın sosyolojisini, kimi siyasetle ilgisini veya kimi dine karşı tutumunu vs. inceledi.

Soğuk Savaş döneminin bu genç kuşağı, o döneme kadar hiçbir zaman bu derece idealleştirilmedi. Ya Z kuşağı?

Ülkemizde büyük önem atfedilen Z kuşağının sürekli üstün niteliklerinden bahsediliyor!

Dijital verilere kolayca ulaştığı belirtilen bu ilk sosyal nesilden çok umutlu herkes!

Sahi günümüz gençliği/ Z kuşağından beklentimizi çok yüksek mi tutmalıyız?

Bu tartışmayı yapmalıyız; çünkü gençlik tartışması gelecek tartışmasıdır.

ETİKETLEME KAFASI


“Boomer kuşağı” ismini Amerikan basını koydu: New York Post ve Daily Press.

“Z kuşağı” adını da Amerikan USA Today verdi. Esas Washington Post, Newsweek, Time gibi yayınlar aracılığıyla dünyaya yayıldı.

Yani: Z kuşağı (ve X-Y) adlandırması ve araştırmaları sandığınız gibi sosyal bilimler literatürüne ait değil. Bu tanımlamanın bütün çabası-amacı şirketlerin kârlılığını yükseltmek için insanları daha sistematik olarak sömürge yollarını araştıran sektörlere ait. Reklamcılık gibi...

Yoksa hangi sosyal bilim; aynı dönemde doğdukları için -bırakın dünyayı- ülkemizdeki milyonlarca genci aynı görme genellemesi yapar?

Ekmek derdinde olanla ya da tamircide çalışanla, Koç ya da Sabancı üniversitesinde okuyan genç nasıl aynı olabilir? Ya iş arayan? Ya 14 yaşında evlendirilen?

Z kuşağının fırsatları eşit mi? Teknolojiye ulaşım olanakları aynı mı?

Ekonomik, kültürel, çevresel tüm farklılıklar yok sayılarak tanımlanan Z kuşağı genellemesi gerçekçi sayılabilir mi?

Dünyaya bakışları aynı olabilir mi? Hepsini aynı politik çizgide görebilir miyiz?

Hepsinin hayata dair kaygısı beklentisi nasıl aynı olur?

Temel mesele şudur:

Z kuşağı mı toplumu-ülkeyi-dünyayı değiştirecek? Yoksa...

Kuşak yaklaşımıyla Z kuşağı mı dönüştürülecek? Örneğin, daha mı çok tüketici yapılacak?

Aslında “tek tipleştirmeye” karşı çıktıkları belirtilerek, “tek tipleştiriliyor mu” Z kuşağı? Evet, tek kalıba sokulmuyor mu?

Yeni tüketim algısı için yeni gençlik modeli/kuşağı yaratmak istiyorlar, hepsi bu.

KİMLİKSİZ BIRAKMA


Köşe yazarı diyor ki, “Z kuşağını anlamayan seçimde kaybedecek!”

Merak ediyorum; neymiş köşe yazarının Z kuşağından anladığı?

Koca bir banka “Z Kuşağı İle Etkili İletişim: Anlam ve Empati” diye toplantı yaptı! “Z kuşağına dâhil olan bireylerin ortak özellikleri incelendiğinde; gelecek planları, hayat tarzları ve yaşam beklentileri gibi konularda kendilerinden önceki jenerasyonlarla aynı fikirde olmadıklarını görmek mümkün.”

Geçiniz lütfen. “Sınıfsal” değil “grupçu” bakmayı dayatan kapitalist zırvalık bunlar.

Kuşak tanımı politik bir tanımdır. Ne dedi Atatürk:

-“Benim anladığım gençlik, bu inkılabın fikirlerini ve ideolojilerini benimseyip gelecek nesillere götürecek kimselerdir. Benim nazarımda yirmi yaşında bir yobaz, ihtiyardır. Yetmiş yaşında bir idealist, zinde bir gençtir.” Kuşak tanımı budur.

Toptancı anlayışla “yaratıcı”, “özgür ruhlu”, “kandırılamayan”, “sınır tanımayan” denen Z kuşağı, nasıl bir ülke-dünya inşa edecek?

Kuşkusuz içlerinden nice değerler çıkacak. Ama toptancı Z kuşağı övgüsü, derinde, gençleri kimliksiz bırakma oyunudur.