Türkiye Cumhuriyeti’ni, ‘Atatürk milliyetçiliğine bağlı demokratik, laik, sosyal hukuk devleti’ olarak tanımlayan anayasanın ilk dört maddesi değiştirilemez. Tevhid-i Tedrisat Yasası’yla eğitim öğretimde birlik sağlanıp 1924’te eğitimde çok başlılığa son verildi. Sıbyan Mektepleri, medreseler kapatılıp eğitim kurumları, ‘Milli’ olması tartışmasız Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Anayasanın laiklik ilkesi ve eğitim öğretimde birliğin temelini atan yürürlükteki bu yasalar, iktidarın erken yaşta din eğitimi bahanesiyle delindi. Eğitim Bakanlığı, kalkınma planlarında olmasına rağmen yıllarca okul öncesi eğitim vermek değil vermemek için direndi.

AMAÇ DEĞİL ARAÇ

Diyanet, tarikat ve cemaatlerin 4-6 yaşa verdiği illegal, sözde din eğitimi görmezden gelindi. Kontrol dışı bu din eğitimine alan açmak için yaş, yer, yetki devri için ayak süründü. “Demokrasi bizim için amaç değil araçtır, araç!..” diyenler, demokrasiyi illegal eğitimi legalleştirmek için araç yaptı. Cumhuriyet’in ortak aklı öne çıkaran en demokratik kurumlarından Milli Eğitim Şurası, eğitimle rejim değişikliği için kullanışlı alan görüldü. MEB, ‘Okul öncesi 4-6 yaşa din, ahlak, değerler eğitimi’ adıyla 20. Şura’da son dakikada eklediği 4 maddeyle eğitimdeki yetkilerini Diyanet’e gönüllü bıraktı. Toplumsal mutabakat görüntüsüyle 4-6 yaş din eğitimi şuradan geçirilirken Cumhuriyet’ in laiklik ilkesi ve Tevhid-i Tedrisat fiilen çiğnendi.

DİYANET AKADEMİSİ

Eğitim Bakanlığı, anayasal sorumluğu olan eğitim verme görevini ‘kurs’ adı altında rejim karşıtı tarikatlarla paylaşmaktan hiç çekinmedi. Müfredatı bilinmeyen, denetim dışı bu sözde eğitimleri meşrulaştırmak için diploma onayının önünü açıp noter katipliğine soyundu. El çabukluğuyla üzerinden 3 ay geçmeden şurada alınan kararlar pedagojiye aykırı da olsa, erken yaşta din eğitimi için yasalaştı. Okul öncesinde laiklik karşıtı dini yapılanma, 5 gün önce TBMM’de onaylanan Diyanet Akademisi’nin kuruluşuyla artık yükseköğretime de taşındı. Türkiye’de, 48 İslami İlimler ve 110 İlahiyat Fakültesi olduğu halde Diyanet, yükseköğretimdeki dini eğitim veren bu 158 fakülteye güvenmedi. Diyanet’in akademi hamlesiyle ilahiyatların varlık sebebi de ortadan kalktı.

İDEOLOJİ MERKEZİ

İlahiyat ve İslami İlimler Fakültesi mezunları artık Diyanet Akademisi tedrisatından geçmeden din görevlisi olarak atanamayacak. Diyanet Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü görev ve yetkilerini, Diyanet Akademisi’ne bıraktı. MEB, YÖK, üniversiteler derken yükseköğretimde teolojik-akademik din eğitimi için de bitiş dönemi başladı. Din sosyolojisi, din psikolojisi, din felsefesi gibi dersler, Diyanet’in akademisinde verilecek mi? Belirsiz. Dini yüksek ihtisas, dini ihtisas ve eğitim merkezleri adlı yapılar kuruluyor. Yurt dışından din adamları gelip, müftüler ve cami imamları içeriği bilinmeyen eğitimler verecek. Diyanet Akademisi, bu yapısıyla ilahiyatlardaki gibi bir teoloji değil ama bir ideoloji merkezi olacak.

SIRLAR SINIRLAR

Şeyhülislam edasıyla kılıç kuşanıp dolaşan Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, “Hocalarımız daha nitelikli yetişecek” diyerek seviniyor. Sevinir çünkü artık din görevlisi yetiştirip, devlet kadrolarına yerleştirmede kendisine bağlı Diyanet Akademisi tek otorite oldu. Yasayla, “Diyanet Akademisi, başkanın verdiği diğer görevleri yerine getirecek” gibi açık uçlu yetkiler de Ali Erbaş’a tanındı. ‘Başkanın vereceği diğer görevler’ ne olabilir? Sırlar akademisi gibi olan yapıda, bu yetkiyi de yasal sınırını da şimdilik kimse bilmiyor. Bilinen şu ki, Diyanet Akademisi’nin kuruluşu, ilahiyatlar için çöküş sürecini başlattı. Din eğitiminde, 1 asır önce yasalarla belirlenen yaş, yer, zaman ve yetki sınırlarında çizgi aşılıp, okul öncesinden üniversiteye kadar çıktı.

ÇARMIHTAKİ PATRİK

Diyanet Akademisi açılışı, Heybeliada Ruhban Okulu açılışının önünü açtı. 1971’de Ruhban Okulu’nun kapatılmasına gerekçe yapılan, “Özel Yükseköğretim Okul Öğrencilerinin Eğitimleri Resmi Yüksekokullar Kanun” hükümleri artık delindi. Bir okulun dini eğitim verebilmesinin ilahiyata bağlı olma şartı yasalara rağmen aleni çiğnendi. İlahiyatlara bağlanmayı haklı olarak reddettiği için kapatılan Ruhban Okulu dünya gündemine yeniden gelecek. ABD’nin 2022 Yılı Mayıs Ayı Özgürlükler Raporu’nda Heybeliada Ruhban Okulu açılışı talebinde bu kez dini yüksek öğretim merkezi olan Diyanet Akademisi gerekçe olacak. Yıllar önce Patrik Bartholemous’la görüşmemizde, “Ruhban Okulu’nun son nesliyiz, neslimiz tükeniyor. Kendimi çarmıha gerilmiş gibi hissediyorum” demişti. Siyasal İslamcılar ve Diyanet’in eğitimdeki politik hamleleri, Patrik Bartholemous’u da çarmıhtan indirecektir!