Para piyasalarındaki dengesizliklerin ülkesi Türkiye... Ekonomide en büyük hata her şeyin aynı anda yapabileceğinin sanılması...
Döviz kurlarını kontrol altında düşük tutarken cari açığın artmasını dizginleyeyim... Yetmedi yüksek oranda borçlanırken faizi de aşağı çekeyim.
Hatta fazla para basarken enflasyonun yükselmesini engelleyeyim... Var mı böyle bir dünya? Önceki yıl olmadığını gördük aslında...
★★★
2023 yılında toplam ihracat 254.2 milyar dolar olurken, ithalat 361.8 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Haliyle yıllık açık 106 milyar dolar olarak yüzümüze çarpınca anlıyoruz ki mucize formül diye bir şey yokmuş aslında... Bu tablo bize ciddi anlamda döviz ihtiyacımız olduğunu gösteriyor.
Güç nerede? İçimizde! Vatandaş dolarını bozdurursa al sana ihtiyacın olan kaynak...
★★★
Vatandaşa bozdur dersen bozdurmaz ama her işi de sen yapma. Söyle bankalara, onlar bozdurmazsa ceza keseceğim sana diye haber et...
Bak, sorun artık bankaların problemi bundan sonra...
Bankalar ne yapacak? Müşterilerini yönlendirmeye çalışacak. Dövize faiz vermeyecek. Hesap açmayacak. Yetmezse döviz mevduatı yapmak isteyene kem gözle bakacak. Esefle içini çekecek. Gıybet yapacak. Nazar edecek. Kınayacak. Yeter ki yüklü dolar talep etmesinler.
★★★
İşte burada ikna olmayan vatandaş sendromu tehlikesi söz konusu... Hafif ya da sert sermaye kontrollerinin olduğu ülkelerde ihracatçısından turizmcisine, vatandaşından şirketlerine kadar ekonomik birimler dövizi sisteme sokmadan dışarıda tutma eğilimine girer.
Yani esas tehlike paranın veya altının sistemden çıkıp yastık altına kayması şekline dönüşür.
★★★
Zira Venezuela ve Arjantin ekonomilerinin bu hale gelmesinde bu durumun yaşanmışlığı var. Alıp okusunlar.
Türkiye’de insanların döviz talebini bankalara yapılan baskıyla veya diğer kontrol önlemleriyle durdurmak mümkün değil...
Vatandaşın döviz ya da altın talebi tamamen paraya duyulan güven ile ilgili bir konu... Niye güvenmiyorlar diye bana değil, Yargıtay ve ona destek olanlara sor bunu...
★★★
Peki bütün bunları neden yazdım?
Mehmet Şimşek bütçenin gayet iyi durumda olduğunu, mali disiplinin sağlandığını ve artık iş insanlarının Türk Lirası’na güvenmelerinin zamanının geldiğini söyledi. Hatta “Neden dolar kurunun daha yukarıda olmasını bekliyorsunuz?” diye sorarak sitem etti.
★★★
Kendisi sanki bu ülkede daha önce seçim geçirmemiş gibi... AKP anketlerde geride olduğunu gördüğü her seçim öncesi çok büyük miktarda para sürer piyasalara...
Zira seçim sonrası iş çok farklı yerlere gidebilir. Dışarıdan kaliteli para gelmeyince sınırlı iç kaynaklar ile bir ekonomi modeli yaratmaya çalışıyoruz. Yani zar atıyoruz.
Konuştuğu iş adamları kendilerine anlatılan her süslü tabloya inansaydı bugün o pozisyonda olurlar mıydı? Mehmet Şimşek’in atladığı ufak detay buydu...
