Asıl sorum şu: Türkiye’nin istihdam deposu işyerlerinin altına imza attıkları, finansal ve beşeri kapasite yarattıkları “toplumsal cinsiyet eşitliği” alanında neden bir gram ilerleme sağlanamıyor?
Cevabını bildiğimiz bir soru...
Toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen bir siyasal irade yok...
Sivil inisiyatiflerin kadın-erkek eşitliğini ana akımlaştırma mücadelesi bu nedenle zorlu yollar aşarak ilerliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre 2021 yılında Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaşlarda istihdama katılım oranı yüzde 45.2.
Yine TÜİK verisine göre nüfusun yüzde 51.5’i iş arıyor.
İş arayanların yarısı iş bulmaktan umudunu kesmemiş mi desem, yüzde 48.9’u işsizler ordusuna katılmaya aday mı; bilemedim her ikisi de uyar...
85 milyonluk ülkede; 28 milyon 797 bin kişi çalışıyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne kayıtlı işveren sayısı 1.5 milyon...
Bu genel tablo yeterince can sıkıcıyken, kadınların istihdama katılım oranı yalnızca yüzde 28...
Yaklaşık olarak iş arayan her dört kadından biri işsiz.
Kadınlar çalışma yaşamında da sömürünün katmerlisini yaşıyor.
Karar verici pozisyonlar kadınlara kapalı.
Kayıt dışı çalışanlar arasında kadınların oranı erkeklerden daha yüksek; eşit işe eşit ücret alamıyorlar.
Muhafazakar sağ iktidarların toplumlara dayattığı ve değişmesi gereken ekonomik-siyasal düzen bu!
5 bin kadın bayi olmak istiyor
Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanı Fatih Kemal Ebiçlioğlu, üç yıl önce grup markalarından Beko’nun başlattığı “100 Kadın Bayi” kampanyasına bugüne kadar 5 binin üzerinde başvuru aldıklarını söylüyor.
Bu rakam ülkede “kadınların girişimcilik” dinamizminin oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. Yıl sonuna kadar sembolik olarak belirledikleri 100 kadın bayi hedefini yakalamayı umut ettiklerini belirten Ebiçlioğlu, 79 kadın bayiye ulaştıklarını söylüyor.
Araştırma şirketi Konda işbirliği ile 32 ilde 2 bin 789 kadınla görüşülerek yapılan “İstihdam ve Girişimcilikte Kadın” araştırma sonuçlarının paylaşıldığı çevrimiçi toplantıda Ebiçlioğlu ile birlikte 2021 yılında bölgesel ciro şampiyonu olan Beko Eskişehir Bayisi Nilgün Küçükçavdar’ı da dinledik. Ebiçoğlu “Beko’nun 1.200’ün üzerinde bayisi ve mağazası bulunuyor. Proje öncesi kadın bayi oranımız yüzde 1 bile değildi. Yüzde 7’ye ulaşan kadın bayi oranımızı 2026 yılına kadar yüzde 25’e çıkartarak, her dört bayimizden birisinin kadın olmasını hedefliyoruz. Bu projenin bir diğer olumlu yanı, girişimci kadın bayilerimizin istihdamda da kadına daha fazla imkan sağladığını görmek oldu” diyor.
Projenin en can alıcı noktalarından birisi, desteklenen kadın girişimciye “kendisinin bizzat işinde çalışma” şartını koyması... Toplantıda Arçelik Global İletişim Direktörü Zeynep Özbil ise kadın istihdamı hedeflerini açıklıyor. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından yürütülen toplumsal cinsiyet eşitliği hareketi “HeForShe” liderleri arasında olan Koç Topluluğu, bağlı şirketlerinden Arçelik’te istihdamda yüzde 26 olan kadın oranını 2030 yılına kadar yüzde 35’e, yüzde 19 olan yönetici oranını ise yüzde 30 çıkarmayı hedefliyor.
Özgürlük ve eşitlik inancı artıyor
Araştırma sonuçlarını yorumlayan Konda Genel Müdürü Bekir Ağırdır “Ülkenin kalkınması için, nüfusun yarısını oluşturan kadınların erkeklerle adil ve eşit eğitim imkanlarına sahip olması, istihdama ve hayata eşit katılımı gerekiyor. Tüm toplumsal algı, ahlaki ve kültürel dirençlere rağmen kadının istihdama katılımı, hayata bakışını olumlu anlamda değiştiriyor. Evin içinde de yaşam kalitesi ve huzur artıyor” diyor.
Kadınların çalışma hayatına katılımıyla toplumun daha sağlıklı hale geleceğine işaret eden Ağırdır, araştırmaya katılan kadınların önermelerini sıralıyor:
- Kadının çalışma hayatına katılımı için teşvikler geliştirilmeli.
- Siyasette daha çok kadın yer almalı.
- Eşit işe eşit ücret verilmeli.
Girişimci kadınların yaş ortalamasının 40 olduğunu belirten Ağırdır sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Araştırma mevcut durum ne olursa olsun kadınların eşitlik konusunda geleceğe umutla baktığını ortaya koyuyor. Değişen dünyanın, dönüşen toplumsal kabullerin kadınlar için daha fazla özgürlük ve eşitlik getireceğine inanç bir hayli fazla. Çünkü genç kuşak kadınların kendi nesillerinden daha bilinçli ve eşitlikçi olduklarını düşünüyorlar.”
Aynı araştırmada 15 kadınla derinlemesine görüşme yaptıklarını belirten Ağırdır, kadınların Beko 100 Kadın Bayi Projesi’ni sadece maddi kaynak olarak görmediklerini, yaşamlarına manevi kaldıraç etkisi yaptığını da ekliyor.