Bu soruşturmanın marketlere 2,7 milyar liralık ceza kesilen ilk soruşturmadan benzer ve ayrışan tarafları olduğunu belirten Küle, iki dosyanın en önemli ortak yönünün, başta gıda ve hijyen ürünleri olmak üzere hızlı tüketim ürünlerine yönelik inceleme, şikayet, araştırma ve gözlemlerin ürünü niteliği taşıması olduğunu söyledi.
Küle, "Yapılan yerinde inceleme ve analizler bizleri maalesef hem alt pazar olan organize perakende ve bilhassa büyük ulusal süpermarket zincirlerin hem de üst pazarda önemli markaları kontrol eden ekonomik birimlerin dahil olduğu birbirine paralel kartel yapılanmalarına götürdü" diye konuştu.
ZİNCİR MARKETLER İKİNCİ KEZ CEZALANDIRILAMADI
Küle, ilk dosyada 5 büyük ulusal zincir marketin hem kendi aralarında koordine ettikleri hem de üst pazardaki bir tedarikçinin koordinasyona dahil olduğu iki taraflı bir kartel yapılanmasının söz konusu olduğunu anımsatarak, "İkinci dosyamızda bu yapıyı genişleterek tamamlayan 13 ayrı 'topla-dağıt karteli' dediğimiz tipte kartel yapılanması daha olduğunu gördük" ifadesini kullandı.
Hukukun en temel genel prensiplerinden olan "aynı eylemin iki kez cezalandırılmaması" ilkesi gereği ilk dosyada toplam ciroları üzerinden ceza uygulanan alt pazardaki zincirlerin, topla-dağıt kartel yapılanmasının aktörleri olmalarına rağmen bu dosyada tekrar ceza almadıklarına işaret eden Küle, şöyle devam etti:
"Yüksek paya sahip tedarikçiler ile yine yüksek paya sahip perakende şirketlerinin mevcut ticari ilişkilerini kullanarak refah dağılımını nasıl bozdukları, suni fiyat artışları ile moral da dahil toplumsal adaleti nasıl tahrip ettikleri, yoğunlaşmanın olduğu piyasalarda rekabet ihlallerinin kolaylaştığı, kritik dönemlerde özellikle alt pazardaki darboğazın tüketiciler üzerindeki baskısını artırdığı görüldü"
'ORGANİZE PAZARDAKİ YOĞUNLAŞMA GİDERİLMELİ'
Küle, açıklamalarını sürdürdü, "Hükümetin her türlü teşvik ve iktisadi desteklerine rağmen kâr feragati ve sürdürülebilir yatırım yerine aşırı kârlılık odaklı çalıştıkları, Fransa örneğindeki gibi belli dönemlerde fiyatları dondurabilecekken bu tür dayanışma ruhundan uzak kaldıkları, kısa, orta ve uzun vadede tüketicinin hep dezavantajlı olduğu ortaya çıktı.
Tüm bu gözlemler organize pazardaki bu yoğunlaşmanın mutlaka giderilmesi gerektiğine işaret etmektedir"
TOPLA-DAĞIT KARTELİ
Başkan Küle, "hub and spoke" olarak ifade edilen "topla-dağıt karteli" kavramına ilişkin de bu kartellerin normalden en önemli farkının, aktörlerin dikey ticari ilişkilerden faydalanarak koordine olmaları ve bu şekilde rekabetçi seviyenin üstündeki fiyatlarda anlaşıp bunu sürdürebilmesi olduğunu anlattı.
Kartellerin uzun süre stabil kalabilmesi için rakiplerin birbirini aşırı maliyetlere katlanmadan izleyebilmeleri ve fiyat kırarak satışlarını artırmak isteyen yani karteli bozan üyelerine yaptırım uygulayabilmesi gerektiğini belirten Küle, "Bunu en az maliyetle yapabilmelerinin bir yolu da rutin ticari ilişkileri ve iletişimleri bulunan bir 'hub'ı kullanmaktır" dedi.
5 ZİNCİR MARKETİN PAZAR PAYI YÜZDE 85
Küle, zincir marketlerden ilk 5'inin toplam yaklaşık yüzde 85 pazar payına sahip olduğuna dikkati çekerek, "Her ne kadar ölçek ve kapsam ekonomileri bir dereceye kadar etkinlik yaratıcı olsa da aşırı yoğunlaşma ve marketlerin büyüme spiralinin gıda-tüketim ürünleri zincirine olan olumsuz yansımaları belli bir noktadan sonra ağır basmaktadır" dedi.
Yapılan bilimsel çalışmalarda, piyasadaki her yüzde 1 yoğunlaşmanın yüzde 0,2 fiyat artışına sebep olduğu bulgusu olduğuna işaret eden Küle, şöyle konuştu:
"Bu zincirler mağaza sayılarının binlerle ifade edilmesi ve ülkemizin tamamına yayılmalarının yanında alımlarını ve kararlarını çok büyük ölçeğe dayalı olarak merkezi yapıyorlar. Bu da üst pazarlar ne kadar rekabetçi olursa olsun alt pazara gelindiğinde çok ciddi bir alıcı ve pazarlık gücü demek" (AA)
[old_news_related_template title="Rekabet Kurumu'ndan tedarikçilere 878 milyon TL ceza" desc="Rekabet Kurumu'nun hızlı tüketim malları sektöründe faaliyet gösteren teşebbüsler hakkında yürüttüğü soruşturma sonucu 13 tedarik şirketine toplam 878 milyon TL idari para cezası verildi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2022/12/21/whatsapp-image-2022-11-28-at-13.05.45-2.jpeg" link="https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/rekabet-kurumundan-tedarikcilere-878-milyon-tl-ceza-7532086/"]
[old_news_related_template title="Rekabet Kurumu'ndan Coca Cola'ya ceza" desc="Rekabet Kurulu, Coca-Cola Satış ve Dağıtım'a 272,2 milyon TL idari para cezası verdi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2022/12/20/rekabet-kurumu-dha_16_9_1584984370_16_9_1622717269.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/rekabet-kurumundan-coca-colaya-ceza-7530835/"]
