RECEP GENEL / SÖZCÜ
Uzayan seçim takviminin yarattığı belirsizlik ve artan güvenlik endişeleri ekonomiyi tahrip ederken, Türkiye’nin "yatırım yapılabilir" notunu kaybetme ihtimali piyasalarda kaygı yaratıyor. "Sıfırcı Hocalar" olarak bilinen kredi derecelendirme kuruluşlarından gelen uyarılar kaygıların haklı olduğunu da gösteriyor. 18 Eylül’de kredi notunu açıklaması beklenen Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu değiştirmeyeceği belirtiliyor. Fakat kuruluş, halen ’durağan’ olarak açıkladığı görünümü de ’negatif’e çevirebilir. Fitch, Türkiye’yi ’yatırım yapılabilir’ seviyenin en alt kademesi olan ’BBB-’ seviyesinde tutuyor.
Asıl büyük tehlike ise son dönemlerde uyarıları ile dikkat çeken 6 Kasım’da Türkiye’nin kredi notunu açıklayacak, Standard&Poor’s (S&P) olacak. Kuruluşun sandıktan çıkan sonuçları da dikkate alarak karar vermesi bekleniyor. Kredi notu için önemli bir diğer tarih ise 4 Aralık olacak. Türkiye’ye ’yatırım yapılabilir’ notu veren üç kredi derecelendirme kuruluşundan biri olan Moody’s bu tarihte Türkiye’nin notunu açıklayacak. Türkiye’yi Nisan 2014’ten beri negatif izlemede tutan Moody’s’in kredi notunu düşürebileceği dile getiriliyor.
FED, faizi artırmasa da dolar gevşemez
FED’in faiz artırmayacağına yönelik beklentiler ağırlık kazansa da gelişen ülke para birimlerinin toplantıdan sonra rahatlama ihtimalinin zayıf olduğunu dile getiren Tacirler Portföy Yönetimi Direktörü Aysun Karaytuğ “Gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarının tersine dönmesiyle 2 yılı aşkın süredir finansal piyasalar çok oynak, riskler artıyor ve bazı aylar cari açık Merkez Bankası rezervleriyle finanse ediliyor. Bu da kırılganlığı artırıyor. Geçen yıl nisan ayında Moody’s notun görünümünü negatife çevirdi. Bugüne kadar da 4 gözden geçirme tarihini pas geçti. Kalıcı hükümetin kurulamaması üzerine, kasım seçimlerinde de benzerinin tekrarlanması kredi notunu negatif etkileyecektir” dedi. Karaytuğ büyümenin kuvvetli gelmeye devam etmesinin, faiz artırımı konusunda Merkez Bankası’nı rahatlatabileceğini söyledi.
Fitch’ten uyarı gelir
KREDİ derecelendirme kuruluşu Fitch’in 18 Eylül’de Türkiye değerlendirmesi yapmasının beklendiğini belirten T-Bank’ın Baş Ekonomisti Dr. M. Veyis Fertekligil “Türkiye’nin yatırım yapılabilir olan kredi notunu ’durağan’da tutan Fitch’in notu değiştirmeyeceğini düşünüyoruz. Ancak kuruluşun Türkiye hakkında daha eleştirel bir tutum takınmasını bekleyebiliriz, görünümün ise negatife inmesi olasılığı var” değerlendirmesi yaptı. Fertekligil, işsizlik verilerinin ve bütçe rakamlarının da piyasalar açısından önemli olacağını vurguladı.
Dolar yükselişe devam edebilir
İntegral Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Beste Naz Süllü, Türkiye’nin ikinci çeyrekte cari fiyatlarla yüzde 3.8 büyüdüğünü ancak, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) kurdaki yükseliş nedeniyle dolar bazında yüzde 7 küçüldüğüne dikkat çekti.
Beste Naz Süllü “Fitch bu haftaki not değerlendirmesi öncesinde ’gelişen ülkeler için not indirimi riski artırır’ demesinin ardından S&P Brezilya’nın notunu “çöp” seviyesine indirdi. Bu durum aynı ligde bulunan diğer ülkeleri de korkuturken, doların 3.06 ile rekor tazelemesine neden oldu. Bu hafta FED faizlere ilişkin değişiklik yapılmayabilir, fakat karar metnine girecek yeni ifadeler, faiz artırmışçasına dolarda yukarı yönlü etki yaratabilir. Dolardaki esas yükselişin başlamadığını volatilitelerden görüyoruz. Bu durumda borsa 70 bin puan seviyesinin altına çekilebilir, dolar ise 3.10 seviyelerini deneyebilir” diye konuştu.
Sandık çare olmazsa not kırılabilir
ALB Forex Analisti Rıdvan Baştürk siyasi belirsizliğin süresi uzadığı sürece tansiyonun yüksek kalmaya devam edeceğine dikkat çekti. Baştürk, “Fitch ülkenin mali pozisyonunda siyasi ortama rağmen sendeleme olmadığını açıkladı. Haftaya bir not indirimi beklemesek de seçimden yine belirsizliğin çıkması durumunda bir not indirimi beklentisi oluşabilir” dedi.
Eylülün en kritik haftası olacak
BU haftanın eylül ayının belki de en kritik haftası olacağına dikkat çeken Saxo Capital Menkul Değerler Strateji Uzmanı Cüneyt Paksoy “Uzun süredir konuşulan FED’in en kritik toplantılarından biri gerçekleşecek ve FED birinci ağızdan konuşacak” diye konuştu. Bu güne kadar gelen veri akışının FED’in faiz artırımına gidip gitmeme ihtimalini eşitlediğini vurgulayan Paksoy, piyasaların beklentisinin faiz artışı başlasa bile bunun çok ölçülü başlayacağı ve artışların art arda değil ara ara olmak üzere uzun bir sürece yayılacağı yönünde olduğunu söyledi. Haftaya FED’in dışında Fitch’in kredi değerlendirmesinin de oldukça önemli olacağını dile getiren Paksoy “Özellikle Brezilya’nın ’yatırım yapılabilir’ ülke notunun indirilmesi sonrası bu toplantı çok daha fazla önem kazandı. Türkiye ve Brezilya arasında temel bazda bazı farklılıklar olsa da siyasi belirsizlik ve terör ortamı faiz ve kur tarafında etkili oluyor” diye konuştu.
Kredi notu kararı piyasayı etkiler
Alan Menkul Değerler analisti Ayşegül Bayram Fitch’in Türkiye değerlendirmesinin önemli olacağını söyledi. Bayram, “Fitch siyasi ve jeopolitik risklerden kaynaklı, not görünümünde bir indirim yapması ya da sözlü olarak bu risklere atıfta bulunması beklenebilir” açıklamasında bulundu.
Bu hafta FED’in yapacağı toplantıdan faiz artırım kararı gelmesinin düşük bir ihtimal olduğunu belirten analist Bayram, “Faiz artırımı olmasa bile kurdaki güçlü seyir yurtiçi riskler ve yine FED’in 2015 yılında en azından bir faiz artırımına gidebileceği beklentileriyle devam edebilir” dedi. Bayram, FED’in artırımını ertelemesi ve Fitch’in Türkiye değerlendirmesinin kısmen olumlu olması durumunda doların 2.87 seviyesine doğru gevşeyebileceğine dikkat çekti.
