Prof. Dr. Derya UludüzBEL/KALÇA ORANINIZI ÖLÇÜN
Aşırı insülin üretimi beyni olumsuz etkiliyor. Sürekli salgılanan insülin belli bir süre sonra artık bu kadar fazla karbonhidrat tüketimine cevap verememeye başlar ve salgılamasını azaltır. Bu durumda da insülin direnci gelişir. İnsülin direnci olup olmadığınızı anlamak için en basit yöntem bel ve kalça oranınızı ölçmektir. Bu oran, 0.8’den büyükse, muhtemelen insülin direncine sahipsiniz. Bel/kalça oranı iyi bir gösterge olsa da bu duruma sahip olup olmadığınızın kesin tanısını koyabilmek için insülin direnci testine ihtiyaç duyulur. İnsülin beyinde iki şekilde çalışarak iştahı uyarır. İştahı kesen hormon leptinin çalışmasını engeller, bu da daha fazla yememize ve daha az aktif olmamıza neden olur. İkinci olarak beynin ödül hormonu dopaminin yükselmesine neden olur. Dopamin, bağımlılık yapan davranışlardan alacağımız zevkle yemek yeme isteğini teşvik ediyor. Çatalı bırakmak hiç de kolay değil. Yemeğe bağımlı hale geliyoruz!
Bu hormonun fazlalığı kilo almanıza neden olur
- İnsülin, vücudun sağlıklı çalışmasında önemli rol oynamasına rağmen, bu hormonun fazlalığı kesinlikle kilo almanıza neden olur. Çok fazla insülin vücudunuzu kullanılmamış glikozu yağ olarak depolamaya teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda depolanan yağın bir enerji kaynağı olarak kullanımını engeller. Bundan dolayı, yüksek insülin seviyesi, karın çevresinden yağ kaybetmeyi imkansız kılar.
- İnsülin dengesizliğinin en önemli nedeni fazla miktarda karbonhidrat tüketmektir. Fazla miktarda karbonhidrat almaya devam ederseniz bir sürü problem başlar. Yağlı bir göbek, yüksek kan şekeri, yüksek kan yağları ve yüksek tansiyon... Bu duruma artık “metabolik sendrom” diyoruz. Bu sendrom aynı zamanda “pre-diyabet” yani “gizli diyabet hastalığı” olarak bilinir.
NELERE YOL AÇAR?
- İnsülin seviyeleriniz yüksekken kilo vermeye karşı verdiğiniz savaşı kaybedebilirsiniz. Çünkü beyninizde özellikle de şekere olan isteği artırır.
- LDL’yi yani ‘kötü’ kolesterolü artırır, HDL’yi yani ‘iyi’ kolesterolü azaltır, kan basıncınızı yükseltir. İnsülin direnci, yüksek tansiyonun yüzde 50 nedenidir.
- İltihabı ve oksidatif stresi artırır, beyninizi yaşlandırır.
- Alzheimer hastalığı olarak da bilinen Tip 3 diyabete yol açar. Diyabet, kan damarlarının zayıflamasına ve buna bağlı olarak beyinde felç riskinin ve bunamanın oluşmasına neden olur.
NASIL DENGELENİR?
- Kan şekerini dengelemek için güne iki yemek kaşığı elma sirkesi içerek başlayın. Sirke içmek zor geliyorsa, limonlu su için.
- Lif yönünden zengin beslenin, çünkü lif vücutta yavaş parçalandığı için kan şekerindeki ani artışları önler ve insülin ideal seviyelerini korur.
- En çok kan şekerini ve insülin seviyelerini yükselten karbonhidratlar olduğundan, düşük karbonhidrat diyeti yaparak insülin miktarını azaltabilirsiniz.
- Düzenli fiziksel aktivite, insülin duyarlılığını artırmada çok etkilidir. Özellikle aerobik egzersiz, insülin seviyelerini önemli ölçüde dengeler.
- Tarçın, insülin duyarlılığını artırır ve insülin seviyelerini dengeler.
- Aralıklı oruç, insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
- Kahvaltıda yumurta, menemen gibi protein içerikli besinler tüketin
- Alfa lipoik asit, berberis ve krom pikolinat kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilir.
Kendinizi test edin
Her bir soruya cevabınız evet ise bir puan verin;
- Canım çok tatlı çekiyor, yedikten hemen sonra enerjik ve dinç hissetsem de bir zaman sonra tekrar yoruluyorum.
- Ailemde diyabet, hipoglisemi öyküsü var.
- Gün içinde huzursuz, endişeli ve yorgun hissediyorum veya aralıklarla baş ağrılarım oluyor ancak yemek yedikten sonra geçici olarak iyi hissediyorum.
- Yemek yedikten sonra iki üç saat yorgun ve güçsüz hissediyorum.
- Az yağlı yemekler yememe rağmen bir türlü kilo veremiyorum.
- Eğer arada bir öğün atlarsam sinirli, huzursuz, yorgun veya güçsüz hissediyorum.
- Karbonhidrattan yoğun bir kahvaltı yaparsam gün içinde iştahımı kontrol edemiyorum.
- Tatlı veya karbonhidrat yemeye başladığımda kendimi durduramıyorum.
- Eğer balık, et veya sebze yersem iyi hissediyorum. Fakat makarna, ekmek, patates, tatlı içeren öğünlerden sonra uykum geliyor, bitkin hissediyorum.
- Bir restorana oturduğumda hemen ekmek kutusuna yöneliyorum.
- Tatlı yedikten sonra kalp çarpıntıları hissediyorum.
- Tuza hassasiyetim olduğunu düşünüyorum.
- Genelde sabırsız, huzursuz ve endişeliyim.
- Hafıza ve odaklanma problemleri yaşıyorum.
- Yemek yemek beni sakinleştiriyor.
- Yemek yedikten birkaç saat sonra bitkin hissediyorum.
- Geceleri terliyorum.
- Genelde yorgunum.
- Bel bölgemde kilo fazlam var.
- Kan basıncım normalden yüksek.
- Tip 2 diyabetim var.
- Kronik mantar enfeksiyonlarım var.
8 ve üzerinde evet cevabınız varsa insülin dengesizliğiniz var demektir.
