Düzgün bir piyasa sisteminde ‘fahiş fiyat’ diye bir olgu olmaz!


Eğer bir malın satılmak için piyasaya sunulan miktarı, o malın satın alınmak istenen miktarından az ise o zaman o malın fiyatı arz ve talep dengesini sağlayabilmek için yükselir.


Malın arz ve talep miktarları neden, malın fiyatı ise sonuçtur!


Dengesizliği düzeltmenin tek yolu üretime yönelik yanlış politikaları düzeltmekten ve üretimi artırmaktan geçer...


İktisat uzmanı, bürokrat, yönetici, yazar Mahfi Eğilmez 3 Ekim 2021’de kendi bloğunda açık açık yazmış. Daha ne yapsın, anlamamız için şırınga ile damardan mı zerk etsin?


***


İstanbul Ticaret Odası, her ay TÜİK’ten önce İstanbul’un enflasyon rakamlarını açıklıyor. AKP iktidarı seçime kadar tek hane olacak falan derken taze soğan bombası patladı!


Ocak ayında İstanbul’da fiyatı bir önceki aya göre en çok artan ürünün taze soğan olduğu ortaya çıktı. Aralık 2022’ye göre yüzde 54.48 zamlanmış.


Artık o sıradan taze soğan değil, şampiyon soğan!


Yeşil soğan araştırması yapılmış, 2005 yılından 2018’e kadar neredeyse 3 kat artmış fiyatı. Yüzde 3 değil, kat!


Türkiye’nin soğanda uluslararası rekabet gücü 2012’de zayıfmış, 2015’ten itibaren zayıflık bitmiş, rekabet gücü yok olmuş.


2004’te 136 bin dekar olan yeşil soğan üretim alanı 2018’de 86 bin dekara düşmüş. Her yıl daha da düşüyor.


2004’te 207 bin ton olan üretim 2018’de 142 bin tona inmiş, hala iniyor! 2004’te Türkiye nüfusunun 65 milyon, 2018’de ise 82 milyon olduğu dikkate alındığında azalmanın büyüklüğü göz korkutuyor.


Araştırmanın ‘soğanın cücüğü’ bölümü ise çarpıcı: Yeşil soğan memleketin hemen her köşesinde yetişiyor!


Yazının tam burasında iki zincir marketin fiyatlarına baktım, aynıydı. Bir demet taze soğan 18 lira 90 kuruş!


***


Ne İstanbul Ticaret Odası ne de TÜİK’in enflasyon sepetinde olmayan, fiyatı tıpkı yeşil soğan gibi fahiş miktarda artan bir şey daha var...


Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru harcı!


2018 yılında 294, 2019’da 364, 2020’de 446, 2021’de 487, 2022’de 664 lirayken aynı harç bugün bin 480 lira. Beş yıldaki artış yeşil soğanı sollamış, yüzde 403!


***


Ne diyordu duayen iktisat uzmanı Eğilmez?


Düzgün bir piyasa sisteminde ‘fahiş fiyat’ diye bir olgu olmaz! Malın arz ve talep miktarları neden, malın fiyatı ise sonuçtur!


Yeşil soğanda anladık durumu...


AKP’nin şahane tarım politikasının başarısı(!) sebep, 19 lira olan bir demet yeşil soğan sonuç...


Yeşil soğan ekim alanları, üretim miktarı düşüyor fiyatlar da artıyor. Anladık bunu da her kentte ikişer üçer adalet sarayına kavuşan Türk insanının hak arama hürriyetinin bedeli niye böyle fahiş artıyor?


Yoksa adaletimizin de yeşil soğan gibi toprağı mı azaldı?