Ülkemizde spor bahisleri (İddaa ve Spot Toto), Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından ve at yarışları ise Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca yetkilendirilen Türkiye Jokey Kulübü (TJK) tarafından oynatılmaktadır.
Seçimlerden sonra ortaya çıkan gelir açığını kapatmak için; temmuz ayında harçlar %50 oranında artırılmış, Katma Değer Vergisi oranları da %8 vergi uygulanan (II) sayılı listedeki mal ve hizmetler için %10’a, genel Katma Değer Vergisi oranı da %18’den %20’ye çıkartılmıştı. Aynı ay içinde, 7 Temmuz 2023 tarihinde 7347 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 5602 sayılı kanun kapsamında Şans Oyunları Vergisi oranları 2 katına çıkartılmış; spor müsabakalarına dayalı müşterek bahis oyunlarında %5’ten %10’a, at yarışlarında %7’den %14’e ve diğer şans oyunlarında %10’dan %20’ye çıkarılmıştı.
Yılın son günlerinde, yükseltilen vergi oranlarının indirimine alışık olmayan bizler için büyük bir sürpriz gerçekleşti.
28.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 8003 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.01.2024 tarihinden itibaren Şans Oyunları Vergisi oranları; spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde %10’dan %5’e, at yarışlarında %14’ten %7’ye ve diğer şans oyunlarında %20’den %10’a indirildi. Yani 01.01.2024 tarihi itibari ile şans oyunları vergisinde 7 Temmuz 2023 tarihindeki oranlara dönülmüş olacak.
TÜM VERGİLER ARTARKEN, ŞANS OYUNLARI VERGİSİ NEDEN İNDİRİLDİ?
Yılın son günlerinde Resmi Gazete fazla mesai yapar. Önümüzdeki yıl yeniden değerleme oranına göre; uygulanacak yeni maktu vergiler, matrahlar, istisnalar, tarifeler derken epey bir mükerrer sayılı Resmi Gazete yayımlanır. Yıl içinde iki kez Motorlu Taşıtlar Vergisi ödemiş, Katma Değer Vergisi oranları artırılmış, harçlar %50 oranında artırılmış, artırılan bu harç tutarları üzerinden önümüzdeki yıl yeniden değerleme oranı kadar (%58.46) daha fazla vergi ödeyecek olan tüketicilerin siniri tepesinde iken, şans oyunları oynayanlardan alınan vergilerin oranının indirilmesi tepkilere neden oldu. İndirimi Hazine ve Maliye Bakanlığı değil, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı savundu.
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Küreselleşme ile sınır aşan bir boyuta ulaşan ve ciddi güvenlik sorunu teşkil eden, terörün ve karanlık güç odaklarının da finansmanını oluşturan yasa dışı bahis ile mücadele kapsamında, uluslararası suç önleme kurumlarınca etkili tedbirlerden olduğu değerlendirilen vergi enstrümanı Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın talebi üzerine devreye alınmıştır” şeklinde indirim savunulmuştur.
Bereket “ezan susmaz”, “bayrak inmez”, “bizi bölemeyecekler” tarzı bir savunma gelmedi!
ORAN ARTTI, TAHSİLAT ARTTI
Şans Oyunları Vergisi’nde yasa dışı bahise karşı mücadele için oran indirimine gitmek savunmasının haklılığı, oran artışı ile birlikte vatandaşların yetki almış lisanslı kuruluşlar aracılığıyla şans oyunları oynamaktan vazgeçmeleri ve vergi tahsilatının azalması ile ispat edilebilir.
Aşağıdaki tabloda, 7 Temmuz 2023’te yapılan vergi oran artışlarının etkisi ile vergi tahsilatının azalmak yerine aylık bazda iki kattan daha fazla artış olduğunu gösteriyor. Öyle ki, Kasım 2023’te aylık tahsilat tüm zamanların rekorunu kırarak 4 milyar 943 milyon 296 TL olmuş.
Pandemi döneminde büyük bir ivme kazanan şans oyunlarından tahsil edilen vergilerin yıllar itibari ile artışına baktığımızda; 2020’de 3.4 milyar TL, 2021’de 6.09 milyar TL ve 2022’de 10.3 milyar TL olduğunu görüyoruz. Bu yıllarda şans oyunları sektöründe yükselen cirolar, vergi tahsilatlarının ciddi şekilde artışına neden oldu. Aynı artış günümüzde de devam ediyor. Sektörün büyüdüğü bu dönemlerde de hep yasa dışı bahis gerçeği vardı. Yasa dışı bahis, vergi oranlarının yükseltildiği Temmuz-Aralık 2023 döneminde ortaya çıkmadı.
Artırılan vergilerin tekrar eski oranlara çekilmesinin nedeni yasa dışı bahis değil, şans oyunu oynatma lisansına sahip şirketlerin ‘öldük, bittik, para kazanamıyoruz, lisansa çok para ödedik, lisansımızı iade edelim’ ağlamalarının iktidar nezdinde karşılık bulmasıdır. Bu konuya ilişkin olarak 28 Aralık 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7491 sayılı kanun ile şans oyunlarında ikramiye dağıtım oranı %83’ten %93’e çıkartılmıştır. Bu oran, 2018 yılında %59’dan %83’e çıkartılmıştı. Aslında bu rakamlar, lisans verilen şans oyunları şirketlerini koruyup kollamak için, düşük ikramiye dağıtım oranları ile yasa dışı bahise alan açıldığının yeni farkına varıldığını da gösteriyor.
Yüksek vergi oranı, yasa dışı bahis oynamayı teşvik ediyor ve bunun için vergi oranı düşürülüyor ise işe buradan başlamamak gerekiyor. Yüksek vergiler nedeniyle ortaya çıkan sahte ve bandrolsüz içki, kaçak sigara, kaçak akaryakıt konularını çözerek konuya başlamak gerekiyor. Hatta bunlardan da önce sabun, şampuan, deterjan, dezenfektan, ıslak mendil, tuvalet kağıdı, kağıt havlu ve kağıt mendil ürünlerine %20 Katma Değer Vergisi ödenen vergi sistemini toptan değiştirmek ilk iş olmalı.
